Với việc soạn bài Nói và lắng nghe: Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện trang 35, 36, 37 Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức, học sinh sẽ dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 10.
Tạo bài viết (Nói và lắng nghe trang 35) Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện - Kết nối tri thức
* Yêu cầu:
- Phải nêu rõ tên truyện, tên tác giả, và tóm tắt được giá trị về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
- Cần trình bày các nhận định, đánh giá về tác phẩm truyện một cách thuyết phục:
nêu luận điểm một cách rõ ràng, sử dụng một cách hợp lý cả ngôn ngữ và phi ngôn ngữ, và làm nổi bật được nội dung của bài thuyết trình.
1. Chuẩn bị cho phần nói và lắng nghe
a. Chuẩn bị cho phần nói
* Chơi chơi xổ số tài
- Sử dụng lại bài viết đã được chỉnh sửa và rút gọn để tạo thành một kế hoạch, chỉ giữ lại những ý chính và ví dụ quan trọng: Giới thiệu và đánh giá về nội dung, cũng như nghệ thuật trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” (Nguyễn Tuân)
* Thu thập ý kiến và tổ chức ý tưởng
- Phần nói cần bao gồm các ý sau:
+ Đặt tên cho bài nói: Giới thiệu và đánh giá về nội dung, cũng như nghệ thuật trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” (Nguyễn Tuân)
+ Đề cập lý do chọn tác phẩm để phân tích và đánh giá.
+ Tóm tắt súc tích nội dung câu chuyện.
+ Trình bày ý đề của truyện.
+ Phân tích những đặc điểm nghệ thuật đặc sắc.
+ Nhận xét và đánh giá về thành công hoặc hạn chế của tác phẩm.
* Xác định cụm từ chốt
- Có thể sử dụng các cụm từ phù hợp với dạng bài nói như sau: Về tác phẩm này, tôi sẽ tập trung phân tích vấn đề... Điểm ấn tượng nhất đối với tôi về tác phẩm là... Đó là lý do không thể bỏ qua khi trình bày về sức hấp dẫn của tác phẩm này...
b. Chuẩn bị cho phần nghe
- Trước khi nghe bài nói, bạn cần tìm hiểu về chủ đề truyện. Hãy đọc lại kiến thức về loại truyện đã học trong bài này. Nếu có thông tin trước về tác phẩm sẽ được sử dụng làm đề tài nói, bạn có thể đọc tác phẩm đó trước, ghi chú lại suy nghĩ và cảm nhận cá nhân của mình về tác phẩm đó.
2. Thực hành phần nói và lắng nghe
Người nói |
Người nghe |
- Nêu đề tài của bài nói, trình bày lí do lựa chơi chơi xổ số tài. - Trình bày các ý của bài nói (theo đề cương đã chuẩn bị). - Tóm tắt lại nội dung chính của bài nói, đưa ra một số ý tưởng mở rộng. Chú ý: - Sử dụng các từ ngữ chuyển tiếp phù hợp để tạo sự liên kết chặt chẽ cho bài nói, giúp người nghe dễ theo dõi. Ví dụ: đầu tiên, tiếp theo, cuối cùng, tóm lại, thứ nhất thứ hai,... - Sử dụng giọng nói và ngữ điệu một cách thích hợp: nhấn mạnh, lên giọng, xuống giọng khi cần thiết, ... - Sử dụng có hiệu quả các động tác cơ thể, biết giao tiếp bằng mắt với người nghe và di chuyển vị trí một cách hợp lí. Các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh, biểu đồ, ... (nếu có) cần được sử dụng với mức độ vừa phải, cốt để làm nổi bật vấn đề muôn nói. |
- Chú ý lắng nghe bài nói của bạn. - Nghe trên tinh thần chuẩn bị đưa ra các quan điểm của mình để đối thoại với người nói. - Đặt câu hỏi để người nói trình bày, giải thích về những nội dung còn chưa rõ. - Trao đổi với người nói về những điểm mà mình chưa đồng tình. |
* Mẫu bài nói tham khảo:
Xin chào thầy cô và các bạn. Tên của tôi là............, học sinh của trường.........
Mỗi người khi đọc một tác phẩm truyện sẽ có những cảm nhận, quan điểm riêng, và nhận xét về nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm đó. Trong bài nói hôm nay, tôi sẽ giới thiệu và đánh giá về nội dung, nghệ thuật của truyện ngắn “Chữ người tử tù” của nhà văn Nguyễn Tuân.
Trước hết, tôi sẽ trình bày lý do tại sao tôi chọn tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân để giới thiệu đến các bạn. Thứ nhất, Nguyễn Tuân được đánh giá là “nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp”, ông có vị trí và ý nghĩa quan trọng trong văn học Việt Nam. Trước cách mạng, ông thoát ly khỏi hiện thực, quay về một thời đỉnh cao, tập truyện “Vang bóng một thời” là minh chứng cho phong cách của ông trước cách mạng. Trong đó, không thể không nhắc đến “Chữ người tử tù” với sự tôn trọng thú vị về văn hóa viết chữ tao nhã truyền thống. Thứ hai, truyện ngắn này được đánh giá là một tác phẩm gần như hoàn hảo, toàn diện.
Trong những ngày cuối cùng của Huấn, quản ngục có hành động đặc biệt, thể hiện sự biết trọng đối với người tử tù. Như Huấn Cao, tâm hồn đẹp của quản ngục lộ rõ ở việc treo chữ. Họ tổ chức một buổi xin chữ chưa từng có, bất chấp mọi khó khăn. Ba nhân vật chứng kiến những nét chữ hiện ra, viên quản ngục kính trọng với thái độ sùng kính. Trước lời giải thích của Huấn Cao, quản ngục vái người tù và tỏ ra kính trọng.
Tác phẩm sáng tạo tình huống truyện độc đáo. Tạo hình nhân vật phong phú, mỗi nhân vật mang vẻ đẹp riêng, vẻ đẹp của thiên lương và sự trọng trị người tài. Nguyễn Tuân thành công trong việc tái hiện không khí cổ xưa. Ngôn ngữ mạch lạc, góp phần tái hiện không khí cổ xưa của tác phẩm.
Trong Chữ người tử tù, Nguyễn Tuân thể hiện niềm tin vào sức mạnh của cái đẹp và thiên lương trước cái xấu xa. Ông cũng thể hiện lòng yêu nước và trọng trách văn hóa. Việc xây dựng tình huống hấp dẫn và ngôn từ tinh tế góp phần làm nên thành công của tác phẩm.
Cảm ơn mọi người đã lắng nghe. Tôi rất vinh dự nếu được chia sẻ và đánh giá về nhiều tác phẩm khác mà mọi người quan tâm.
3. Trao đổi
- Người nghe đưa ra ý kiến, góp ý, hoặc câu hỏi về bài nói. Người nói tiếp nhận ý kiến này và thảo luận thêm.
- Tự đánh giá và nhận xét về bài trình bày dựa trên nội dung được nêu trong bảng sau: