Tạo bài Vịnh khoa thi Hương SGK Ngữ văn 8 tập 2 Cánh diều - chi tiết

Buzz

Đọc tóm tắt

- Trần Tế Xương (1870- 1907) sống ở làng Vị Xuyên – Mỹ Lộc – Nam Định, sáng tác thơ trữ tình và trào phúng.
- Bối cảnh lịch sử cuối thế kỉ XIX: Việt Nam rơi vào khủng hoảng, cuộc khởi nghĩa nông dân bùng nổ.
- Chủ đề bài thơ "Vịnh khoa thi Hương": phản ánh suy đồi của Nho học và sự xâm nhập văn hóa lai căng.
- Đối tượng trào phúng: giám khảo, sĩ tử. Tác giả châm biếm nhưng cũng trữ tình để lay gọi lương tri.
- Sự đặc biệt của kì thi: tổ chức lẫn lộn, không nghiêm túc.
- Sự kết hợp giữa trào phúng và trữ tình giúp Tế Xương thể hiện nỗi xót xa và muốn đánh thức ý thức dân tộc.

Chuẩn bị

(trang 42, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đọc trước văn bản Vịnh khoa thi Hương; tìm hiểu, ghi chép lại những thông tin về nhà thơ Trần Tế Xương và bối cảnh lịch sử cuối thế kỉ XIX giúp cho việc đọc hiểu bài thơ này.

Phương pháp giải:

Đọc trước văn bản và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả

Lời giải chi tiết:

Cách 1

*Trần Tế Xương (1870- 1907) thường gọi là Tú Xương.

- Quê làng Vị Xuyên – Mỹ Lộc – Nam Định.

- Tú Xương sống 37 năm chỉ đỗ tú tài nhưng sự nghiệp thơ ca của ông trở thành bất tử.

- Sáng tác của Tú Xương gồm 2 mảng: trữ tình và trào phúng.

*Bối cảnh lịch sử: Vào những năm 60 của thế kỉ XIX, Việt Nam rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng. Các cuộc khởi nghĩa của nông dân lại tiếp tục bùng nổ dữ dội trong những năm cuối thế kỉ XIX.

CH cuối bài 1

Câu 1 (trang 43, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Hãy nêu chủ đề và bố cục bài thơ Vịnh khoa thi Hương của Trần Tế Xương.

Phương pháp giải:

Đọc, tìm chủ đề và chia bố cục

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Chủ đề: Những cảnh chướng tai, gai mắt ở trường thi phản ánh tình trạng suy đồi của Nho học và sự xâm nhập ồ ạt của thứ văn hóa lai căng (lúc chế độ thuộc địa nửa phong kiến mới được thiết lập” và nỗi lòng đau xót, phẫn uất của tác giả.

- Bố cục:

+ Hai câu đề: Giới thiệu về kì thi

+ Hai câu thực: Cảnh tượng khi đi thi

+ Hai câu luận: Những ông to bà lớn đến trường thi

+ Hai câu kết: Thái độ phê bình của nhà thơ với kì thi

CH cuối bài 2

Câu 2 (trang 43, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Xác định các đối tượng trào phúng mà bài thơ hướng tới. Thái độ của tác giả đối với các đối tượng đó được thể hiện như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Các đối tượng trào phúng mà bài thơ hướng tới: giám khảo coi thi, sĩ tử đi thi.

=> Sáu câu thơ đầu, Tế Xương dùng giọng điệu mỉa mai, châm biếm nhưng đến hai câu thơ cuối, tác giả đã chuyển sang giọng điệu trữ tình để lay gọi, đánh thức lương tri mọi người. Tế Xương thấy rõ sự nhục nhã của hoàn cảnh, của thân phận mà căm ghét bọn giặc ngoại bang. Nhắc nhở đừng quên nỗi nhục mất nước

CH cuối bài 3

Câu 3 (trang 43, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Hai câu thơ đề cho thấy kì thi có gì đặc biệt?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ hai câu thơ đầu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hai câu thơ mở đầu có tính tự sự, nhằm kể lại kì thi. Khoa thi năm Đinh Dậu được nhà thơ giới thiệu một cách giới thiệu rất tự nhiên. Kì thi Hương được tổ chức theo đúng thời gian quy định, ba năm một lần.

Nhà nước ba năm mở một khoa thi
Trường Nam thi lẫn với trường Hà

Nhưng sự bất bình thường đã thể hiện trong câu thơ thứ hai, đó là cách thức tổ chức kì thức: trường Nam thi lẫn với trường Hà. Từ lẫn đã thể hiện sự ô hợp, nhốn nháo trong thi cử. Tác giả không dùng thi chung hoặc một cách diễn đạt khác trang trọng hơn mà dùng từ 'thi lẫn'. Cách nói ấy đã dự báo tính chất không nghiêm túc của kì thi. Tác giả đặc biệt nhấn mạnh sự nhốn nháo, lộn xộn trường thi.

CH cuối bài 4

Câu 4 (trang 43, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Phân tích ý nghĩa trào phúng của nghệ thuật sử dụng phép đối, nghệ thuật sử dụng ngôn từ ở hai câu thực và hai câu luận của bản thơ.

Phương pháp giải:

Đọc và phân tích hai câu thực và hai câu luận

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trong hai câu thực, những nhân vật trọng tâm của trường thi - sĩ tử và quan trường - được khắc hoạ rất sắc nét, bộc lộ tính cách kỳ thi và tính chất xã hội. Sĩ tử là người đi thi quan trường là những ông quan coi thi, chấm thi có trách nhiệm trong việc thi cử. Bằng nghệ thuật đảo ngữ, tác giả đã vẽ nên trước mắt người đọc hình ảnh người thí sinh lôi thôi với những chai lọ trên vai thật là xốc xếch.

Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu luận là “đối”. Đối lập với hình ảnh sĩ tử và quan trường là hình ảnh quan sứ và bà đầm. Sự có mặt của vợ chồng quan sứ có thể làm cho quang cảnh trường thi có vẻ trang nghiêm. Hai nhân vật này được đón tiếp linh đình: cờ cắm rợp trời.

Biện pháp đảo ngữ kết hợp với nghệ thuật đối đã được vận dụng một cách triệt để, tạo nên sức mạnh đả kích, châm biếm dữ dội, sâu cay. Nơi cửa Khổng sân Trình là nơi mặc sức, tự nhiên lê váy của mụ đầm. 'Váy lê quét đất' đối với 'Lọng cắm rợp trời' (còn làm nhục quốc thể). Tú Xương đã đem cờ che đầu quan sứ đối lập với váy bà đầm, điều này tạo nên một tiếng cười nhưng ẩn trong đó không ít nỗi xót xa.

Ngôn ngữ có tính chất khẩu ngữ, trong sáng, giản dị nhưng giàu sức biểu cảm.

=> Bốn câu thơ vạch trần sự nhếch nhác, tùy tiện của khoa cử lúc bấy giờ. Đồng thời ngầm thể hiện nỗi xót xa chua chát của nhà thơ và người đọc.

CH cuối bài 5

Câu 5 (trang 43, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Xác định sắc thái giọng điệu của tác giả trong hai câu kết. Qua hai câu kết cũng như cả bài thơ, có thể thấy được thái độ và nỗi lòng của Trần Tế Xương trước tình cảnh đất nước như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ hai câu kết

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Giọng điệu của tác giả trong hai câu kết mang đậm chất trữ tình có tác dụng lay tỉnh lương tâm, lương tri của các sĩ tử.

Câu thơ Nhân tài đất Bắc nào ai đó? vừa là lời kêu gọi, vừa là lời nói thẳng về sự thật của đất nước đã thôi thúc, thức tỉnh lương tâm, trách nhiệm của tầng lớp tri thức phong kiến bấy giờ.

=> Tế Xương thấy rõ sự nhục nhã của hoàn cảnh, của thân phận mà căm ghét bọn giặc ngoại bang. Nhắc nhở đừng quên nỗi nhục mất nước.

CH cuối bài 6

Câu 6 (trang 43, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Theo em, sự kết hợp giữa cảm xúc trào phúng và trữ tình đã giúp nhà thơ thể hiện được điều gì?

Phương pháp giải:

Trả lời theo ý hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Sự kết hợp giữa cảm xúc trào phúng và trữ tình đã giúp nhà thơ thể hiện được một cách trực tiếp các tâm tư, tình cảm, cảm xúc của nhà thơ Tế Xương trước hoàn cảnh nước nhà. Đó là sự trào phúng, xót xa. Bài thơ thể hiện nỗi đau xót của nhà thơ trước hiện thực đất nước. Tác giả muốn đánh thức ý thức dân tộc trong con người Việt Nam, nhất là những người tài, những người có trách nhiệm và có khả năng cứu nước, cứu đời.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Chủ đề và bố cục của bài thơ 'Vịnh khoa thi Hương' của Trần Tế Xương là gì?

Chủ đề bài thơ phản ánh tình trạng suy đồi của Nho học và sự xâm nhập của văn hóa lai căng trong kỳ thi Hương. Bố cục bài thơ chia thành bốn phần: giới thiệu kỳ thi, cảnh tượng tại trường thi, hình ảnh các quan chức và thái độ phê phán của tác giả đối với kỳ thi.

Bài thơ 'Vịnh khoa thi Hương' của Trần Tế Xương hướng đến những đối tượng trào phúng nào và thái độ của tác giả là gì?

Bài thơ nhắm đến các giám khảo và sĩ tử tham gia kỳ thi. Tác giả sử dụng giọng điệu mỉa mai để phê phán sự bất công, nhếch nhác của kỳ thi, đồng thời thể hiện nỗi xót xa, phẫn uất về sự thất bại của xã hội.

Hai câu thơ đầu trong bài thơ 'Vịnh khoa thi Hương' của Trần Tế Xương có gì đặc biệt?

Hai câu thơ đầu mang tính tự sự, giới thiệu về kỳ thi Hương. Tác giả mô tả sự bất thường trong tổ chức kỳ thi, đặc biệt qua từ 'thi lẫn', nhấn mạnh sự hỗn loạn và thiếu nghiêm túc của kỳ thi.

Nghệ thuật đối và ngôn từ trong bài thơ 'Vịnh khoa thi Hương' có ý nghĩa gì?

Nghệ thuật đối trong bài thơ tạo ra sự tương phản mạnh mẽ giữa hình ảnh sĩ tử và quan trường. Bằng cách sử dụng biện pháp đảo ngữ, Trần Tế Xương đã phê phán sự nhếch nhác, hỗn loạn của kỳ thi đồng thời thể hiện sự xót xa và đau đớn của tác giả.

Giọng điệu trong hai câu kết của bài thơ 'Vịnh khoa thi Hương' của Trần Tế Xương như thế nào?

Giọng điệu trong hai câu kết mang tính trữ tình sâu sắc, thể hiện sự đau xót và lo lắng của tác giả trước tình trạng đất nước. Tác giả kêu gọi thức tỉnh lương tâm của các sĩ tử và nhắc nhở về nỗi nhục mất nước.

Sự kết hợp giữa cảm xúc trào phúng và trữ tình trong bài thơ 'Vịnh khoa thi Hương' của Trần Tế Xương giúp thể hiện điều gì?

Sự kết hợp này giúp Trần Tế Xương thể hiện một cách sâu sắc nỗi đau xót và phẫn uất của tác giả đối với tình hình đất nước. Cảm xúc trào phúng làm nổi bật sự bất công, trong khi cảm xúc trữ tình khơi dậy nỗi xót xa và niềm hy vọng vào sự thức tỉnh của dân tộc.