Với việc soạn bài Số phận con người trang 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124 trong sách Ngữ văn lớp 12 sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 12.
Tạo nên câu chuyện Số phận con người (M. Sô-lô-khốp)
Cấu trúc
- Phần 1 (từ đầu ... 'đang chơi cát'): giới thiệu về những nhân vật
- Phần 2 (tiếp ... 'đột nhiên tỏa sáng'): niềm hạnh phúc của cô bé Vania
- Phần 3 (phần còn lại): Số phận của Sô-cô-lốp và lòng tin vào sức mạnh của người Nga
Câu hỏi 1 (Trang 124 sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 tập 2)
Hoàn cảnh và tâm trạng của An-đrây Xô-cô-lốp trước khi gặp bé Va-ni-a
- Năm 1944, sau khi thoát khỏi tù, Xô-cô-lốp phát hiện ra rằng vợ và con trai anh đã bị giết, và niềm tin cuối cùng của anh, A-na-tô-li, cũng đã bị một tay súng Đức giết chết
+ Xô-cô-lốp chìm vào cảnh đau đớn tột cùng, không biết phải làm gì, anh ta quyết định làm lái xe cho một trang trại nông nghiệp
- Xô-cô-lốp tìm kiếm sự an ủi trong rượu mạnh mặc dù anh ta hiểu rõ về hậu quả của nó
- Anh ta khóc trước mặt chú bé Va-ni-a, cảm thấy thương tâm cho cậu bé, người cũng là một nạn nhân của chiến tranh, bị bỏ rơi, đói đến rách
→ Hai số phận đau buồn, bất hạnh được đặt cạnh nhau với mục đích lên án chiến tranh
Hình ảnh của Xô-cô-lốp thể hiện sự kiên cường và lòng dũng cảm của dân tộc, phản ánh sự đắt giá của chiến thắng và đau khổ cực độ do chiến tranh mang lại cho con người.
Câu hỏi 2 (trang 124 sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 tập 2)
Việc Xô-cô-lốp nhận Va-ni-a làm con nuôi đã tạo ra một sự thay đổi lớn trong cuộc sống của cả hai cha con:
+ Bé Va-ni-la được bảo vệ và có nơi trú ẩn.
+ An-đrây có thể tìm lại ý nghĩa cuộc sống và xóa đi nỗi đau của chiến tranh thông qua tình thương yêu.
- Tâm hồn ngây thơ của Va-na-a.
+ Mặt mũi đầy nghịch cát, quần áo bị bẩn thỉu, đôi mắt tỏa sáng.
+ Được cha gọi lên xe, đặt câu hỏi và chờ đợi câu trả lời.
+ Ngồi trên xe im lặng, suy tư, đôi khi nhìn cha một cách ngưỡng mộ.
+ Thể hiện niềm vui, ước mơ và hi vọng khi được chấp nhận làm con nuôi.
- Tấm lòng nhân từ của An-đrây:
+ Luôn dành tình yêu và nhớ về con nuôi Va-ni-la.
+ Quyết định nhận nuôi Va-ni-la vì tình yêu từ trái tim sâu thẳm.
+ Âm thầm chịu đựng mọi nỗi đau, không muốn để Va-ni-a biết.
→ Người có kinh nghiệm, tràn đầy tình yêu thương và trách nhiệm.
- Quan điểm về nhân vật trùng khớp với quan điểm của tác giả, mang trong đó tình yêu thương và khao khát hướng tới một cuộc sống hòa bình.
Câu hỏi 3 (trang 124 sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 tập 2)
Xô-cô-lốp vượt qua nỗi đau:
+ Thách thức mà Xô-cô-lốp phải đối mặt khi chăm sóc Va-ni-la trong cuộc sống hàng ngày.
+ Việc nuôi dưỡng con có thể mang theo rủi ro bất ngờ.
+ Nỗi đau khổ và sự giày vò từ quá khứ vẫn tiếp tục đeo bám anh ta.
- An-đrây Xô-cô-lốp không ngừng cố gắng tiến lên trong ý thức nhưng nỗi đau, những vết thương trong lòng thì không thể lành lại. Đó là bi kịch sâu sắc trong số phận của Xô-cô-lốp.
Câu hỏi 4 (trang 124 sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 tập 2)
Thái độ của người kể chuyện:
+ Thể hiện lòng kính trọng, ngưỡng mộ và sự yêu mến đối với sự kiên cường và nhân hậu của con người.
+ Nảy sinh mong muốn và niềm tin vào tương lai qua hình ảnh của bé Vania.
+ Tin tưởng vào sức mạnh tiềm ẩn và sự cống hiến vĩ đại của các thế hệ người Nga trong việc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Phần kết thúc nhấn mạnh vào sự quan tâm và trách nhiệm của xã hội đối với những người không may mắn.
Câu hỏi 5 (trang 124 sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 tập 2)
Quan điểm của tác giả về số phận con người:
+ Trong cuộc sống, mỗi người sẽ trải qua những số phận khác nhau, có thể gặp phải nhiều khó khăn và mất mát, nhưng tác giả không bao giờ mất đi lòng tin và hy vọng vào hạnh phúc của con người.
+ Nhà văn tin tưởng sâu sắc rằng khi con người dựa vào nhau, chia sẻ và đồng hành với nhau, họ xứng đáng được hạnh phúc.
Bài tập
Bài 1 (trang 124 sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 tập 2)
Đặc điểm mới trong truyện ngắn Số phận con người khi miêu tả chiến tranh vệ quốc:
- Cốt truyện và chi tiết thể hiện rõ phong cách hiện thực táo bạo của Sô lô- khốp, tôn trọng tính chân thật
+ Tác phẩm không đưa ra kết thúc hoàn hảo, mà để lại nhiều khó khăn và trở ngại trong việc tìm kiếm hạnh phúc
+ Tác giả mô tả chiến tranh một cách thực tế, với mặt sắc tối của nó là đau khổ và chết chóc
+ Tác giả sử dụng nhiều tình tiết nghệ thuật để thể hiện sâu sắc tính cách của nhân vật
- Nhân vật
+ Xây dựng nhân vật là những người giản dị, thậm chí bé nhỏ trong các mối quan hệ phức tạp, đa dạng, là biểu tượng cho số phận con người trong chiến tranh
+ Tác giả so sánh con người như hai hạt cát mỏng manh, bị cuốn đi bởi cơn bão thịnh nộ tới những vùng hoang vu
+ Từ những hoàn cảnh đau khổ, con người hiện ra với tính cách kiên cường và lòng hảo tâm, họ là những người vĩ đại.
Bài tập 2 (trang 124 sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 tập 2)
Khi đến một miền đất mới, Xô- cô – lốp bắt đầu tìm kiếm công việc để có thể nuôi sống Vania. Dù gặp khó khăn, ông không từ bỏ và cuối cùng tự mình mở trang trại nhỏ để hai cha con có thể làm việc cật lực. Những người hàng xóm mới của họ, thấy được sự khó khăn của hai cha con, cũng đều động viên và giúp đỡ họ. Dần dần, hai cha con không còn lo lắng về tương lai, và Xô-cô-lốp đã có thể đưa Vania đi học. Vì yêu thương con, Vania luôn cố gắng hết mình trong việc học tập. Cuối cùng, Xô-cô-lốp được chứng kiến đứa con bé bỏng từng nhỏ trở thành người trưởng thành, và hai cha con họ sống hạnh phúc bên nhau.