Thực hiện điều này, học sinh có thể dễ dàng viết về cha, mẹ, ông, bà để nổi bật về ngoại hình, tính cách, và các hoạt động của họ. Thầy cô cũng có thể sử dụng để soạn giáo án Cách xây dựng bài văn tả người - Tuần 12 cho học sinh. Mời thầy cô và các em cùng tham khảo bài viết dưới đây để có thêm nhiều ý tưởng mới, chuẩn bị tốt cho tiết Tập làm văn lớp 5.
Hướng dẫn giải phần Nhận xét SGK Tiếng Việt 5 tập 1 trang 119, 120
Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi:
Người Điều Khiển Cung Điện
Nhìn thân hình hài hòa của Người Điều Khiển Cung Điện, tất cả các cụ già trong làng đều khen ngợi:
- Người Điều Khiển Cung Điện trông như một vận động viên, cơ bắp chạy dài không mệt mỏi, quá mạnh mẽ, quá đẹp đẽ!
Người Điều Khiển Cung Điện đẹp trai thật. Hai mươi tuổi, vóc dáng vạm vỡ, da mịn màng như lụa, cơ bắp săn chắc, vẻ đẹp lãng tử. Chiều cao lý tưởng, bờ vai rộng, thân hình thẳng tắp như cây cột.
Nhưng chỉ khi nhìn thấy Người Điều Khiển Cung Điện làm việc, mới thấu hiểu được toàn bộ sức mạnh và vẻ đẹp của Người.
Anh tới chuồng trâu dắt con trâu to nhất, khỏe nhất. Anh và trâu cùng đi ra ruộng. A Cháng đeo cày. Cái cày của anh Hmông lớn nặng, bắp cày làm từ gỗ màu đen, tròn như hình cái cung, ôm chặt bộ ngực nở. Anh trông hùng dũng như hiệp sĩ cổ mang cung ra trận.
Khi đến nương, A Cháng mắc cày xong, kêu một tiếng “Mổng!” và bắt đầu tập trung vào công việc... Hai tay A Cháng nắm chặt cày, mắt nhìn về phía ruộng, nhìn đường cày, thân hình uốn cong thành một đường cong mềm mại, khi đi thẳng, lúc quẹo theo con cày vòng trên hình ruộng bậc thang như một mảnh trăng lưỡi liềm. Lại có những lúc được sáng cày thẳng, người anh như lào xuống, đôi chân duỗi dài hoặc nhấc những bước ngắn, gấp gấp...
Sức mạnh vững chắc của A Cháng là niềm kiêu hãnh của dòng họ Hạng, một dòng họ Hmông đang sinh sống ở chân núi Tơ Bo.
Theo Ma Văn Kháng
1. Xác định phần giới thiệu và cho biết tác giả mô tả người đó bằng cách nào?
2. Những đặc điểm nổi bật của A Cháng là gì về ngoại hình?
3. Dựa vào đoạn văn mô tả hoạt động của A Cháng, bạn cảm thấy A Cháng là người như thế nào?
4. Xác định phần kết bài và chỉ ra ý chính của nó là gì?
5. Từ bài văn trên, đánh giá về cấu trúc của bài văn miêu tả người.
Trả lời:
1. Xác định phần mở đầu: từ đoạn đầu đến Đẹp quá!: Giới thiệu về người được miêu tả - Hạng A Cháng - bằng cách trình bày nhận xét của người già trong làng về vẻ đẹp và sức khỏe của anh.
2. Hạng A Cháng có nhiều đặc điểm nổi bật về ngoại hình: vòng ngực nở, da đỏ như gỗ lim, bắp tay và chân chắc như trắc, vóc dáng cao ráo, vai rộng, khi cầy cấy trông mạnh mẽ như một hiệp sĩ cổ mang cung ra trận.
3. Từ đoạn văn mô tả hoạt động của A Cháng, chúng ta thấy anh ta là một lao động chăm chỉ, có kỹ năng, năng động, tập trung cao độ và hết lòng với công việc.
4. Phần kết bài nằm ở câu cuối: Sức lực tràn trề... chân núi Tơ Bo.
Ý chính của đoạn: Tôn vinh sức mạnh không ngừng của Hạng A Cháng là nguồn tự hào của dòng họ Hạng.
5. Mỗi bài miêu tả về con người thường có ba phần chính:
- Phần đầu: Giới thiệu về người mà bạn muốn viết.
- Phần chính:
- Mô tả về vẻ bề ngoại (bao gồm chiều cao, cách ăn mặc, khuôn mặt, kiểu tóc, đôi mắt, nụ cười,...)
- Miêu tả về tính cách, hành động (cách nói, cử chỉ, thói quen, cách ứng xử với người khác,...)
- Phần kết: Phát biểu cảm xúc, suy tư về người được mô tả.
Hướng dẫn giải bài tập sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập 1 trang 121
Tạo cấu trúc cho đoạn văn mô tả một thành viên trong gia đình của bạn.
Đáp án:
Cấu trúc văn mô tả ông nội
A. Phần khởi đầu: Trong gia đình, ông nội là người đặc biệt gần gũi và thân thiết với em.
B. Phần chính:
* Về ngoại hình:
- Ông đã vượt qua tuổi bảy mươi.
- Thân hình cao và mảnh mai.
- Ánh tóc bạc phơ, luôn được chải tỉ mỉ.
- Gương mặt có nhiều nếp nhăn, phản ánh tuổi thơi.
- Ánh mắt không còn sắc bén như xưa.
- Hàm răng đã mất vài chiếc.
- Bờ môi mềm mại, hiện thị sự vui vẻ.
- Đôi bàn tay gầy nhưng đầy tình thương.
- Đường nét trên lòng bàn tay cũng đầy hằn sâu.
* Tính cách, hành động:
- Giọng điệu trầm lắng, chậm rãi.
- Di chuyển vẫn khá nhanh nhẹn.
- Yêu thích các hoạt động như làm vườn, đan lát.
- Luôn quan tâm đến con cháu, mong muốn thấy họ thành công và tốt đẹp.
- Thường xuyên kể chuyện đạo đức, truyền dạy những bài học cuộc sống cho thế hệ trẻ.
- Luôn chăm sóc hàng xóm, tạo mối quan hệ tốt đẹp.
- Hỗ trợ những người khó khăn, những ai cần sự giúp đỡ.
C. Phần kết:
- Mẹ là nguồn động viên tinh thần cho cả gia đình.
- Mẹ tạo nên không khí ấm áp, hạnh phúc trong gia đình của em.
- Em yêu mến mẹ và sẽ cố gắng học tập chăm chỉ để đáp lại tình cảm yêu thương của mẹ.
Cấu trúc văn mô tả mẹ của em
I. Phần khởi đầu: Giới thiệu về mẹ
- Mẹ là người gần gũi nhất với em.
- Hiện nay, mẹ đã vượt qua tuổi bốn mươi.
II. Phần chính: Miêu tả về mẹ
a) Miêu tả hình dáng:
- Mẹ có dáng vóc nhỏ nhắn, mảnh mai.
- Là một giáo viên, mẹ thường mặc áo dài khi đi làm và đồ bộ khi ở nhà để tiện cho việc làm việc nhà.
- Gương mặt tròn trĩnh; mái tóc dài mượt, khi làm bếp mẹ thường buội tóc lên.
- Đôi mắt sáng, toả ánh sáng với ánh nhìn nhẹ nhàng, thân thiện.
b) Miêu tả tính tình, hoạt động:
- Mẹ rất chăm chỉ, tỉ mỉ; nhà cửa luôn được sắp xếp gọn gàng, tạo không gian thoáng đãng cho gia đình.
- Với tính cách hiền hòa, mềm mại, mẹ luôn lời nói nhẹ nhàng, đẹp ý; mẹ thường dạy em: “Chim khôn hót tiếng rảnh rang. Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”.
- Mẹ làm việc với tinh thần hết mình, được lòng các thầy cô ở trường. Bận rộn với công việc giảng dạy, mẹ vẫn dành thời gian để chăm sóc và hỗ trợ em trong học tập.
- Dù bận rộn nhưng mẹ luôn quan tâm đến việc học của em, sẵn lòng giúp đỡ em giải quyết những vấn đề khó khăn. Nhờ sự hỗ trợ đó, em luôn tự tin và được đánh giá cao trong học tập.
III. Phần kết
- Bố luôn dành tình yêu, sự quan tâm và sự dạy dỗ cho em với hy vọng duy nhất là em sẽ trở thành người có ích cho xã hội.
- Em luôn cố gắng học tập để mang lại niềm hạnh phúc cho bố. Bố ơi, con yêu bố nhiều!
Cấu trúc văn tả người bố của em
I. Phần khởi đầu
Giới thiệu về người bố của em:
Gia đình của em gồm bố, mẹ, anh và em, chúng em luôn yêu thương và chăm sóc lẫn nhau. Bố mẹ luôn cố gắng làm việc để nuôi chúng em lớn lên thành người có ích. Vì vậy, em luôn yêu thương bố mẹ. Nhưng trong gia đình, em yêu thương nhất là bố - người luôn âm thầm yêu thương em mà không cần phải nói ra. Bố luôn cố gắng làm mọi việc để chúng em được hạnh phúc và ấm no.
II. Nội dung chính
1. Miêu tả về ngoại hình của bố
- Bố đã bước qua tuổi năm mươi.
- Bố có dáng người cao và gầy.
- Bố thích mặc những bộ đồ đơn giản và thoải mái như áo thun và quần tây.
- Khuôn mặt bố góc cạnh và hơi gầy gò.
- Mái tóc bố đã bắt đầu có vài sợi bạc.
- Đôi mắt của bố luôn hiền từ mỗi khi nhìn em.
- Về vẻ ngoài, vầng trán của bố cao và mũi thẳng.
2. Miêu tả về tính cách của bố
- Bố luôn yêu thương mọi người trong gia đình.
- Bố vừa hiền lành nhưng đôi khi cũng rất nghiêm khắc.
- Bố luôn đối xử với mọi người với sự thân thiện và hiền hòa.
- Bố luôn hỗ trợ mọi người trong mọi công việc.
- Dành cho ba, điều em thực sự yêu thích là tình yêu của ba dành cho mọi người.
3. Mô tả về hoạt động của bố
- Ở nhà, bố rất thích trồng cây và chăm sóc chúng.
- Bố làm công nhân ở nhà máy là công việc chính của bố.
- Bố đã vượt qua nhiều khó khăn để đem lại cuộc sống tốt đẹp cho chúng em ngày hôm nay.
III. Phần kết
Chia sẻ cảm nghĩ của em về bố:
- Em thể hiện tình yêu của mình dành cho bố như thế nào?
- Em cam kết với bố rằng sẽ phấn đấu trở thành một người như thế nào để không làm mất đi tình yêu thương của ba.