Đối với tác giả và tác phẩm Tập thơ hai cư từ Nhật Bản, được biên soạn trong sách Kết nối tri thức của môn Ngữ văn lớp 10, đề cập đầy đủ về nội dung quan trọng nhất của tác phẩm Tập thơ hai cư từ Nhật Bản, bao gồm cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, ý nghĩa nội dung, giá trị nghệ thuật, và dàn ý.
Tác giả - tác phẩm: Tập thơ hai cư từ Nhật Bản - Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức
I. Tác giả của Tập thơ hai cư từ Nhật Bản
- Mát – chư – ô – Ba – sô (1644 – 1694) được biết đến là một nhà thơ nổi tiếng của văn học Nhật Bản. Ông đã góp phần lớn vào sự phát triển của thể thơ hai cư, làm cho nó trở thành một phong cách thơ độc đáo của đất nước này.
- Chi – ô (1703 – 1775) là một trong những nhà thơ nữ quan trọng đầu tiên trong lịch sử thơ hai cư Nhật Bản. Trước đó, thơ hai cư của phụ nữ thường bị xem thường và lãng quên, nhưng bà đã tạo ra một giọng điệu thơ ca độc đáo và được yêu thích.
- Cô – ba – y – a – Si Ít – sa (1763 – 1828) là một nhà thơ và là một nhà sư Phật giáo kiêm họa sĩ tài ba. Ông nổi tiếng với những bức tranh minh họa cho các bài thơ hai cư mà chính ông sáng tác.
II. Khám phá tác phẩm Tập thơ hai cư từ Nhật Bản
1. Thể loại:
Tập thơ hai cư từ Nhật Bản thuộc thể loại thơ hai - cư
2. Nội dung chính:
Tập thơ hai cư từ Nhật Bản mang đến cho độc giả những ấn tượng về hình thức ngắn gọn, đơn giản nhưng chứa đựng những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Bằng cách sử dụng hình ảnh tự nhiên và vật thể, tác giả truyền đạt một cách độc đáo, từ những lời nói ít nhưng ý nhiều, tình yêu của con người đối với thiên nhiên, cuộc sống và bản thân mình.
3. Ý nghĩa nội dung:
- Thơ hai cư ghi lại hình ảnh của phong cảnh, các sự kiện và vật thể cụ thể, bình dị, trong một khoảnh khắc thực tại mà nhà thơ chợt nhìn thấy. Nó thể hiện triết lý Thiền thông qua sự hòa hợp và biến đổi, sự bình đẳng của mọi vật, tình yêu đối với quê hương, đất nước và con người...
4. Tóm tắt nội dung Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
Chùm thơ hai-cư Nhật Bản mang lại cho độc giả những ấn tượng về hình thức ngắn gọn, đơn giản nhưng chứa đựng những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Bằng cách sử dụng hình ảnh của tự nhiên và vật thể, từ những lời nói ít nhưng ý nhiều, tác giả truyền đạt tình yêu của con người đối với thiên nhiên, ý nghĩa cuộc sống và bản thân.
5. Bố cục của bài Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
Chia văn bản thành 3 phần:
- Phần 1: Bài thơ số 1: Mô tả hình ảnh của con quạ
- Phần 2: Bài thơ số 2: Mô tả hình ảnh của hoa triêu nhan
- Phần 3: Bài thơ số 3: Mô tả hình ảnh của con ốc nhỏ
6. Giá trị nghệ thuật:
- Về hình thức: ngắn gọn, 17 âm tiết, chia thành 3 đoạn, thường tuân theo thứ tự 5-7-5
- Về ngôn ngữ: không tả chi tiết mà chấm phá, kích thích sự tưởng tượng và sáng tạo của độc giả.
7. Giá trị nội dung
Ba bài thơ thể hiện cảm xúc của con người trước thiên nhiên như trong một buổi “chiều thu”, cành hoa triêu nhan và những vật nhỏ như dây gàu, giếng nước, con ốc.
- Các hình ảnh được sử dụng trong bài thơ mang ý nghĩa tượng trưng cho nỗ lực của con người (như con ốc leo núi Phú Sĩ), tâm trạng lầm lạc (như cánh quạ đậu trên cành cây khô),...
III. Chi tiết về tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
Bài thơ 1: hình ảnh của con quạ
- Trung tâm hình ảnh: một con quạ lạc lõng
- Không gian: những cành cây héo úa
- Thời gian: buổi chiều thu tà áo
- Liên kết giữa hình ảnh trung tâm với không gian, thời gian của bài thơ thể hiện sự đồng điệu. 'Chim quạ' vẽ nên cảm xúc u buồn, bất an. 'Cành khô' tượng trưng cho cảnh sắc u ám, héo hắt. 'Chiều thu' khơi gợi nên bầu không khí u tịch, thanh mịch. Những hình ảnh này kết hợp tạo nên một bức tranh buồn chiều thu, đầy cô đơn, thất vọng.
→ Khoảnh khắc chiều thu với hình ảnh cành cây héo úa và con quạ lạc lõng gợi lên trong độc giả một cảm giác cô đơn, nhỏ nhen, bao trùm bởi không gian vắng vẻ và yên bình.
Bài 2: hình ảnh hoa triêu nhan
- Trong bài thơ, Chi-ô tìm thấy những bông hoa triêu nhan quấn quýt lấy dây gàu bên bờ giếng. Trước vẻ đẹp và sự sống, nhà thơ ân cần, quý trọng, không muốn phá vỡ, do đó, lựa chọn 'xin nước của nhà bên' để giữ cho vẻ đẹp luôn hiện diện.
→ Trong bài thơ của Chi-ô, hình ảnh những bông hoa triêu nhan vương bên bờ giếng, quấn quýt với sợi dây gầu đã tạo ra một bức tranh tự nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống. Thái độ của tác giả, không muốn can thiệp vào sợi dây, để lại cảnh đẹp nguyên vẹn, làm nổi bật ý nghĩa triết lý về sự tôn trọng thiên nhiên của con người: Thiên nhiên là cái đẹp và con người cần biết quý trọng những vẻ đẹp tự nhiên.
Bài 3: hình ảnh con ốc nhỏ
- Hình ảnh của 'con ốc' và 'núi Fuji' tương phản nhau. Trong khi 'con ốc' biểu hiện sự nhỏ bé, chậm rãi thì 'núi Fuji' lại mang lại cảm giác của sự cao lớn, mênh mông. 'Con ốc' di chuyển nhẹ nhàng, trong khi 'núi Fuji' trầm lặng.
- Hành trình 'chậm rãi' của con ốc cũng là hành trình của con người vượt qua những thử thách cuộc sống. Để đạt được thành công, không có con đường nào dễ dàng, mỗi bước đi đều đòi hỏi sự cẩn trọng, nỗ lực và kiên nhẫn. Những bước đi chậm rãi sẽ giúp chúng ta tích lũy được nhiều kinh nghiệm trên hành trình của mình.
→ Hành trình 'chậm rãi' của con ốc cũng là hành trình của con người vượt qua những thử thách cuộc sống. Để đạt được thành công, không có con đường nào dễ dàng, mỗi bước đi đều đòi hỏi sự cẩn trọng, nỗ lực và kiên nhẫn. Những bước đi chậm rãi sẽ giúp chúng ta tích lũy được nhiều kinh nghiệm trên hành trình của mình. →
Học tốt bài Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
Các bài học giúp bạn học tốt bài Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong môn Ngữ văn lớp 10 hoặc các môn khác: