Buzz
Tập thơ Pác Bó thể hiện tinh thần lạc quan, thái độ tự tin của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng đầy khó khăn. Bài thơ này được học trong chương trình môn Ngữ văn lớp 8.
Hôm nay, Mytour xin giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh và tập thơ Pác Bó. Các bạn học sinh có thể tham khảo để hiểu rõ hơn về tác phẩm này.
Tập thơ Pác Bó
Bình minh sáng bên bờ suối, chiều tối chạy vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn nồng hương thơm.
Bàn đá lịch sử lành lùng, chứa đựng câu chuyện của Đảng
Cuộc sống cách mạng rực rỡ không gì sánh bằng.
I. Tổng quan về tác giả Hồ Chí Minh
1. Sơ lược về cuộc đời
- Hồ Chí Minh (19.5.1890 - 2.9.1969) là một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam.
- Hồ Chí Minh được đặt tên khi mới sinh là Nguyễn Sinh Cung. Quê quán tại làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
- Gia đình: Cha là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc - một nhà nho yêu nước với tư tưởng tiến bộ, có ảnh hưởng sâu rộng đến tư tưởng của ông. Mẹ của ông là bà Hoàng Thị Loan.
- Trong suốt hành trình cách mạng, ông đã sử dụng nhiều tên khác nhau như: Nguyễn Tất Thành, Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc... Tên “Hồ Chí Minh” được dùng lần đầu trong bối cảnh: Ngày 13 tháng 8 năm 1942, khi Trung Quốc, đại diện cho cả Việt Minh và Hội Quốc tế Phản Xâm lược Việt Nam, để tận dụng sự ủng hộ từ Trung Hoa Dân Quốc.
- Không chỉ là một nhà cách mạng nổi tiếng, Hồ Chí Minh còn được biết đến với vai trò là một tác giả vĩ đại.
- Hồ Chí Minh đã được UNESCO công nhận là Danh nhân văn hóa của thế giới.
2. Sự sáng tạo văn học
a. Quan điểm về việc sáng tạo
- Hồ Chí Minh xem văn học như một công cụ mạnh mẽ trong cuộc chiến cách mạng, phục vụ cho sự nghiệp cách mạng. Ông luôn khuyến khích những nhà văn phải có tinh thần quyết tâm như chiến sĩ trên chiến trường.
- Bác luôn coi trọng tính chân thật và bản sắc dân tộc trong văn học.
- Khi viết, Hồ Chí Minh luôn nhìn nhận từ mục tiêu và đối tượng người đọc để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm. Ông luôn đặt ra câu hỏi cho bản thân:
- Đối tượng đọc là ai? (Đối tượng)
- Mục đích của việc viết là gì? (Mục đích)
- Nội dung được viết về chủ đề gì? (Nội dung)
- Viết bằng cách nào? (Hình thức)
b. Di sản văn học
- Văn chính trị
- Từ những năm đầu của thế kỷ XX, các bài văn chính trị dưới bút danh Nguyễn Ái Quốc viết bằng tiếng Pháp xuất hiện trên các tờ báo như Người cùng khổ, Nhân đạo, Đời sống thợ thuyền… thể hiện sức mạnh của cuộc chiến đấu.
- Những văn bản như Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến… được viết trong những thời điểm quan trọng của lịch sử dân tộc.
- Truyện và kí hiện đại
- Những tác phẩm như Pa-ri (1922), Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Vi hành (1923)...
- Các tác phẩm này đều phản ánh sự dã man, xảo trá của thực dân phong kiến và đồng bọn…
- Thơ ca
- Tên tuổi của nhà thơ Hồ Chí Minh được gắn với tập Ngục trung nhật kí (Nhật kí trong tù).
- Ngoài ra, Người còn viết một số tuyển tập thơ ở Việt Bắc (1941 - 1945): Tức cảnh Pác Bó, Thướng sơn, Đối nguyệt…
c. Phong cách nghệ thuật
- Văn chính luận: súc tích, ngắn gọn, lập luận chặt chẽ, sử dụng bằng chứng thuyết phục, giàu tính luận chiến, kết hợp mạch luận lí với mạch cảm xúc, giọng điệu uyển chuyển.
- Câu chuyện và bài kí hiện đại, đậm tính trận đấu, nghệ thuật châm biếm sắc sảo, nhẹ nhàng, hóm hỉnh nhưng sâu lắng, đắng cay.
- Thơ ca: Thơ lan truyền tinh thần cách mạng chân thành, giản dị, dễ ghi nhớ, dễ thuộc lòng; Thơ nghệ thuật pha trộn hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại, súc tích, ngắn gọn.
=> Trong văn chính luận, truyện, kí hay thơ ca, phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh đa dạng và thống nhất đồng thời.
II. Giới thiệu về bài thơ Tức cảnh Pác Bó
1. Bối cảnh sáng tác
- Tháng 2/1941, Bác Hồ trở về Việt Nam sau 30 năm lữ hành đầy gian khổ để cứu dân.
- Ông ở ngay tại chiến khu Việt Bắc để trực tiếp lãnh đạo cuộc cách mạng Việt Nam.
- Trong tình hình khó khăn, thiếu thốn tại vùng núi rừng Việt Bắc, Bác vẫn duy trì tinh thần lạc quan.
- Và bài thơ 'Tức cảnh Pác Bó' đã được sáng tác trong giai đoạn này.
2. Hình thức thơ
- Bốn dòng văn thơ
- Hình ảnh giản dị, gần gũi
- Giọng thơ hồn nhiên, tràn đầy niềm vui yêu cuộc sống
3. Cấu trúc
Bao gồm 2 phần:
- Phần 1. Ba câu đầu: Cuộc sống hàng ngày của Bác tại chiến khu Việt Bắc.
- Phần 2. Câu cuối: Suy ngẫm của Bác về cuộc sống cách mạng tại chiến khu Việt Bắc.
4. Chủ đề
Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan, tâm trạng bình thản của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng với nhiều khó khăn, gian khổ.
5. Mỹ thuật
Thể thơ tứ tuyệt giản dị kết hợp với giọng vui nhộn, ngôn ngữ dễ hiểu…
III. Phân tích cấu trúc bài thơ Tức cảnh Pác Bó
(1) Khai mạc
Tổng quan về tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ Tức cảnh Pác Bó.
(2) Nội dung chính
a. Cuộc sống hàng ngày của Bác tại khu vực chiến đấu
- Hoàn cảnh sinh sống:
- “suối” và “hang” là nơi Bác thường xuyên sinh hoạt, làm việc chính, đều nằm trong những vùng hoang dã nguy hiểm, khắc nghiệt.
- “cháo ngô với rau măng” là thức ăn hằng ngày đơn giản, có sẵn trong rừng.
- “vẫn sẵn lòng” không chỉ nói về sự có thức ăn, mà còn là tâm thế sẵn sàng đối mặt với thử thách, khó khăn của người lính cách mạng.
- Điều kiện làm việc: “bàn đá gồ ghề” cho thấy Bác đã thực hiện những công việc vô cùng quan trọng “đối với sự phát triển lịch sử của Đảng” có liên quan đến sự nghiệp cách mạng của đất nước.
=> Tình hình khó khăn, thiếu thốn và nhiều rủi ro.
b. Suy nghĩ của Bác về cuộc sống cách mạng tại khu vực chiến đấu Việt Bắc
“Cuộc sống cách mạng thật là tuyệt vời”: Tuyệt vời không phải là xa hoa về vật chất, mà đó là về tinh thần. Bác cảm thấy hạnh phúc khi được sống gần gũi với thiên nhiên, dành hết tâm huyết cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
(3) Kết luận
Xác nhận giá trị về cả nội dung lẫn nghệ thuật của bài thơ Tức cảnh Pác Bó.
