Tập truyện ngắn từ tác giả Nguyễn Xuân Khánh

Giống như những tác phẩm Đất nước thức tỉnh của Nguyên Ngọc, Đảo của Anh Đức hoặc Cứ như anh của Trần Đình Văn, bộ truyện ngắn này không chỉ hiện diện về mặt văn chương mà còn thể hiện rõ những bước ngoặt lịch sử, tính cách cách mạng và nỗi lòng của nhân dân.

Mỗi câu chuyện ngắn của Nguyễn Xuân Khánh đều mở ra những khía cạnh đặc biệt về cuộc sống sau chiến tranh, từng tia sáng của những con người dũng cảm và lòng hy sinh vì đất nước tại thời điểm đó.

Những câu chuyện đậm chất thời đại

Ở đó, có những người lính dũng cảm đối mặt trực tiếp với cuộc chiến như cô Thủy, anh Kha, bác Thuần trong Ghi chép cửa Gianh - làng tôi gặp giặc

Tác giả không chỉ miêu tả tính cách ấy của những người dân mới ở mọi độ tuổi, mà còn đưa đến cái nhìn đa chiều về hai mặt hậu phương - tiền phương. Nếu những người tiền phương luôn ở hàng đầu trong cuộc đấu tranh giải phóng, những người lính ở hậu phương lại là nguồn động viên, lòng an ủi vô cùng quan trọng.

Chính ở đây, tác giả đã tài tình vẽ lên tinh thần yêu công việc của những người dân mới thời kỳ đó. Chị Thịnh và anh Tân là những người lao động sản xuất gang, mặc cho những trận chiến khốc liệt, họ vẫn không từ bỏ công việc của mình. Hoặc như cư dân xóm Hòa, dù bom rơi xuống trên ruộng được gọi là 'Túi bom', họ vẫn tiếp tục nỗ lực canh tác để có một mùa vụ phong phú, góp phần vào sự phát triển cách mạng.

Sự hi sinh là một khía cạnh không thể thiếu đi cùng với chiến thắng và lý tưởng. Chúng ta có thể thấy những người lính ấy để lại sau lưng những điều tuyệt vời như những cuộc hôn nhân xa cách, những cơn sốt rét, sự xa lìa gia đình hoặc những người thân không bao giờ được nhìn thấy.

Trong mỗi câu chuyện ngắn của ông, bên cạnh cái khí thế hùng hậu ấy, ta vẫn cảm nhận được những bài thơ trữ tình tinh tế, đầy hy vọng. Có những lúc một người đàn ông cũng có thể rơi nước mắt vì gia đình, như anh An và anh Vinh trong truyện Ngày mưa.

Nguyễn Xuân Khánh không mô tả họ theo khuôn mẫu của anh hùng, mà mỗi người họ là một cá thể độc lập với những cảm xúc riêng, đầy đồng cảm.

Giọng văn của ông mềm mại, uyển chuyển, để lộ những đẹp đẽ của tình người, sự chia sẻ và hy vọng luôn tồn tại.

Có thể nhắc đến truyện ngắn Rừng sâu với hình ảnh hai cha con bác Tư canh giữ kho súng sau khi hy sinh nằm dưới tán hoa đỏ của núi cao, là biểu trưng đẹp đẽ cho phẩm chất con người cách mạng.

Trong những thời khắc gian lao, tiếng đàn tài tử của bác Bầu Diều, những cành sim tím mà cô Oanh hái cho anh Lý... như những lời động viên, sự đồng lòng trong cuộc kháng chiến giữa con người, là chìa khóa cho chiến thắng chắc chắn.

Tính sử thi trong những câu chuyện ngắn của Nguyễn Xuân Khánh

Trong số những nhà văn viết về thời kỳ này, Nguyễn Xuân Khánh là một ngoại lệ. Ông kết hợp được tính sử thi cần thiết và thêm vào đó nét trữ tình tự nhiên của một tác phẩm văn chương, mặc dù mục đích chính vẫn là phản ánh thời đại.

Dù sau này ông đi theo hướng thể loại khác, điều này vẫn là điểm nhấn quan trọng trong phong cách sáng tạo của ông, mà chỉ có ông mới có thể thực hiện, như ta thấy rõ trong các tác phẩm như Đường trên biển.

Phản ánh thời đại vẫn luôn là yếu tố quan trọng của văn chương, đặc biệt trong bối cảnh của một cuộc chiến ác liệt như thời đó. Ông không che giấu, trong các tác phẩm của mình ông luôn chỉ ra cái xấu, cái ác; không phải để đấu tranh, mà để tạo ra tấm gương để mỗi nhân vật tự nhìn nhận và tự phê phán bản thân.

Trái với bác sĩ Hy, y tá Oanh không đặt cá nhân lên trên lợi ích chung của mọi người, nhất là trong thời kỳ cần sự đoàn kết và hợp tác.

Mặc dù bị gò bó bởi mối quan hệ vợ chồng, với cô, tinh thần cách mạng vẫn được xem là quan trọng hàng đầu, từ đó các vấn đề lạc hậu, thiếu sót được phơi bày rõ, cho thấy những điểm yếu vẫn tồn tại.

Một điều rõ ràng mà ta không thể bỏ qua là Nguyễn Xuân Khánh thể hiện một niềm hy vọng rất rõ. Ông tập trung vào đứa trẻ làm trung tâm của nhiều truyện ngắn, xem chúng như nguồn động viên cho tương lai đất nước, như trong truyện Một chuyện ở Đô Lương, anh Năng cũng nhắc về thế hệ này và vai trò quan trọng của họ trong việc xây dựng đất nước.

Việc sử dụng nhiều thể loại văn học là điểm nổi bật để thấy rõ hiện thực thời đại. Từ truyện ngắn, truyện vừa đến bút ký, ghi chép, nhật ký... mỗi thể loại mang đến những góc nhìn sâu sắc và rõ ràng về nội dung của câu chuyện.

Với lối viết đơn giản, chân thật nhưng đầy cảm xúc, 'Rừng sâu' và các tác phẩm khác là điểm sáng của văn học hậu chiến, khi mà chiến tranh mới vừa kết thúc và xã hội chủ nghĩa đang bắt đầu nổi lên từ đống tro tàn.

Kết hợp một cách tự nhiên giữa sự quan sát tinh tế và yếu tố trữ tình cần thiết của văn chương, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã để lại một dấu ấn sâu sắc, khiến khi nhắc đến những tác phẩm về thời kỳ đầy khó khăn này, chúng ta không thể bỏ qua.

Theo tin từ Zing News