Từ đó, sẽ nắm vững kiến thức, học tốt phần văn miêu tả lớp 5. Ngoài ra, thầy cô cũng có thể tham khảo để soạn giáo án Cấu trúc bài văn miêu tả - Tuần 1 cho học sinh của mình. Vậy mời thầy cô và các em cùng theo dõi bài viết để chuẩn bị tốt cho tiết Tập viết văn lớp 5 tuần đầu tiên.
Hướng dẫn giải phần Nhận xét SGK Tiếng Việt 5 tập 1 trang 11, 12
Câu 1
Đọc và phân biệt các phần khai bài, thân bài, kết bài của đoạn văn dưới đây:
Hoàng hôn trên sông Hương
Khi chiều về, thành phố Huế yên bình hiền hòa, khiến tôi cảm nhận như có điều gì đó dịu dàng lan tỏa trong không khí dễ chịu của nơi này.
Mùa thu, gió thổi mây trôi về phía cửa sông, mặt nước dưới cầu Tràng Tiền trở nên u ám, còn phía trên, từ Kim Long lan tỏa ánh nắng vàng, khiến mặt sông biển ngọc lấp lánh ánh hồng của bầu trời chiều. Sông Hương như phản ánh ánh sáng một cách nhạy cảm, khiến cho khi đêm buông xuống, nhìn từ trên cầu, vẫn còn thấy những mảng sáng màu hồng nhẹ nhàng như cơn mê ảo trên mặt nước đen thẳm. Con phố vắng vẻ, con đường ven sông dài thêm dưới bóng cây xanh um tùm.
Bên bờ sông, làng Cồn Hến nấu cơm chiều, khói bốc lên làm cho không khí trở nên bốc mùi tre trúc. Từ phía sông, tiếng đánh lưới của thuyền chài gỡ những mảng cá cuối cùng trôi trên mặt nước, làm cho sông rộng lớn hơn. Khi hàng đèn ven đường dần sáng lên, từ màu tím nhạt chuyển sang màu xanh lá cây và cuối cùng trở thành ánh trắng soi rõ khuôn mặt người qua lại, khoảnh khắc yên bình của buổi chiều kết thúc.
Huế bắt đầu bước vào một giai đoạn mới của sự sống, tiến vào cuộc sống hàng ngày của nó.
Theo HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
Trả lời:
Bài văn Hoàng hôn trên sông Hương được chia thành ba phần:
- Khai bút (Từ đầu... đến trong thành phố vốn hằng ngày đã rất yên tĩnh này): Huế yên bình đặc biệt vào lúc hoàng hôn.
- Phần thân bài (Từ Mùa thu... đến khoảnh khắc yên tĩnh của buổi chiều cũng chấm dứt): Sự biến đổi màu sắc của sông Hương và hoạt động của con người ven sông từ lúc hoàng hôn đến lúc thành phố thắp đèn. Phần này được chia thành hai đoạn:
- Đoạn đầu từ 'Mùa thu... đến hai hàng cây': Sự thay đổi màu sắc của sông Hương từ hoàng hôn đến khi tối đen.
- Đoạn 2 (phần còn lại): Hoạt động của con người ven sông từ lúc hoàng hôn đến khi thành phố thắp đèn.
- Phần kết bài (câu cuối): Sự bắt đầu mới của Huế sau khi hoàng hôn qua đi
Câu 2
Trong bài văn trên, thứ tự mô tả có điểm gì khác biệt so với bài Quang cảnh làng quê ngày mùa mà em đã học? Từ hai bài văn đó, hãy rút ra nhận xét về cấu trúc của bài văn miêu tả cảnh.
Giải đáp:
Sự khác biệt về trình tự miêu tả giữa hai bài văn:
* Quang cảnh làng quê ngày mùa:
- Đầu tiên là giới thiệu về màu sắc chủ đạo của làng quê ngày mùa, màu vàng.
- Sau đó là miêu tả chi tiết về các gam màu vàng đặc trưng của cảnh vật.
- Kế tiếp là mô tả về thời tiết và cuộc sống của con người.
→ Tóm lại: Bài văn này tập trung vào việc miêu tả từng phần riêng biệt của cảnh vật.
* Trên sông Hương vào hoàng hôn:
- Đưa ra nhận xét tổng quan về sự tĩnh lặng của Huế vào lúc hoàng hôn.
- Miêu tả sự biến đổi của màu sắc trên sông Hương từ khi bắt đầu hoàng hôn cho đến khi hoàn toàn tối.
- Tả hoạt động của con người trên bờ sông và trên mặt nước từ khi hoàng hôn bắt đầu cho đến khi thành phố thắp đèn.
- Đưa ra nhận xét về sự tỉnh giấc của Huế sau khi hoàng hôn qua đi.
→ Tóm lại: Bài văn này tập trung vào việc mô tả sự thay đổi của phong cảnh theo thời gian.
Từ hai bài văn đã phân tích, học sinh tự suy luận về cấu trúc của bài văn tả cảnh.
Hướng dẫn giải phần Luyện tập SGK Tiếng Việt 5 tập 1 trang 11, 12
Đánh giá cấu trúc của bài văn sau:
Ánh nắng trưa
Ánh nắng lan tỏa như những tia lửa rơi xuống mặt đất.
Trong buổi trưa, ngồi bên trong nhà, nhìn ra sân, có thể rõ thấy những sợi không khí mảnh mai, nhẹ nhàng, vỗ về từ mặt đất lên cao, không ngừng bốc lên, bốc lên mãi:
Âm thanh xa xôi đến đâu? Tiếng võng kẽo kẹt vang lên từ căn nhà nào đó. Thỉnh thoảng, tiếng ru từ em vang lên 'ạ ời …'. Có lẽ là chị đang ru em. Em ngủ và chị cũng chợp mắt theo. Khi em tỉnh giấc, chị lại tỉnh dậy và tiếp tục câu 'ạ ời'. Vì vậy, câu hát vang lên rồi lại im lặng, rồi lại vang lên, tiếp tục lặng im trong cảm giác nặng nề của hai hàng mi khép lại.
Một con gà kêu gáy rồi. Ở góc vườn, tiếng cục tác làm nắng trưa thêm oi ả. Không tiếng chim, không gió. Cây chuối ngủ, lá cây im lặng như thiếp dưới ánh nắng. Đường làng vắng ngắt. Bóng tre, bóng duối yên bình giữa không gian.
Mẹ vội vã cầm cái nón cũ, đội lên đầu, bước ra ngoài dưới ánh nắng, ra đồng cấy nốt thửa ruộng chưa xong.
Mẹ ơi, con thương mẹ biết bao nhiêu!
Theo Băng Sơn
Trả lời:
Bài văn Nắng trưa bao gồm ba phần:
a. Mở bài: (câu văn đầu): Đánh giá tổng quan về nắng trưa.
b. Thân bài: Cảnh vật trong bức tranh nắng trưa.
Thân bài bao gồm 4 phần như sau:
- Phần 1 (từ Buổi trưa ngồi trong nhà... đến bốc lên mãi): Không khí nóng bức bốc lên trong ánh nắng gay gắt.
- Phần 2 (từ Tiếng gì xa vắng... đến hai mí mắt khép lại): Tiếng võng kêu và câu hát ru em trong nắng trưa.
- Phần 3 (từ Con gà nào cất lên... đến bóng duối cũng lặng im): Cây cỏ và động vật trong bức tranh nắng trưa.
- Phần 4 (từ Ấy thế mà... đến cấy nốt thửa ruộng chưa xong): Hình ảnh người mẹ trong bức tranh nắng trưa.
c. Phần kết bài: (câu cuối – mở rộng ý): Cảm xúc về mẹ ('Thương mẹ biết bao nhiêu, mẹ ơi!').
Bài tập Phân tích Cấu trúc của Bài văn Miêu tả cảnh
Bài 1: Bài văn miêu tả cảnh thường chia thành bao nhiêu phần?
A. Hai phần là mở bài và thân bài
B. Ba phần là mở bài, thân bài và phần cảm ơn.
C. Ba phần gồm mở đầu, phần chính và kết luận.
D. Bốn phần gồm mở đầu, phần chính, kết luận và phần tổng kết.
Đáp án: C
Bài 2: Sắp xếp những đoạn văn sau để thể hiện sự liên kết trong bài văn về hoàng hôn trên sông Hương:
- Mô tả hoạt động của con người ven sông và trên bề mặt nước từ lúc hoàng hôn bắt đầu cho đến khi đèn đường thành phố được bật sáng.
- Đánh giá về sự hồi sinh của Huế sau khi hoàng hôn qua đi.
- Phê phán về sự êm đềm của Huế vào thời điểm hoàng hôn.
- Mô tả sự biến đổi về màu sắc của sông Hương từ khi hoàng hôn bắt đầu cho đến khi trời tối hoàn toàn.
Giải đáp:
Thứ tự sắp xếp trong bài văn về hoàng hôn trên sông Hương: 3 - 4 - 1 - 2.
Bài 3: Sắp xếp các đoạn văn sau để tạo nên bức tranh về quang cảnh của làng quê vào mùa:
- Mô tả thời tiết và nhân vật trong làng.
- Giới thiệu màu vàng phủ khắp làng quê vào mùa.
- Mô tả sự đa dạng của các gam màu vàng trong cảnh vật và vật phẩm.
Giải đáp:
Thứ tự sắp xếp trong bài văn về quang cảnh của làng quê vào mùa: 2 - 3 - 1