Tất cả thông tin về staking Polkadot

Staking tiền điện tử là quá trình mà cá nhân khóa tiền điện tử để hỗ trợ bảo mật và vận hành mạng blockchain. Khi người dùng stake token, họ đang giúp bảo mật và xác thực các giao dịch trên blockchain.

Staking có thể thực hiện trên các blockchain như Ethereum, Solana, Near, Cardano… dựa trên cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (PoS). PoS khác với PoW – cơ chế đồng thuận bằng chứng công việc của Bitcoin, nơi thợ đào sử dụng sức mạnh tính toán để xác thực giao dịch.

Lượng tiền điện tử của người dùng sẽ trở nên kém thanh khoản hơn vì coin bị khóa trong quá trình staking. Chủ sở hữu vẫn có thể truy cập coin đã stake nhưng chỉ có thể xem, nếu muốn sử dụng cho các mục đích khác như bỏ phiếu, giao dịch… thì phải unstake.

Polkadot sử dụng thuật toán PoS đặc biệt gọi là “Nominated Proof of Stake” (NPoS). Đây là phương pháp đồng thuận trong hệ thống Polkadot, được thiết kế để tăng cường phân quyền và bảo mật mạng bằng cách cho phép hodler DOT bầu chọn và ủy quyền token của họ cho các nhà vận hành mạng.

Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cơ chế hoạt động của staking Polkadot, các loại DOT staking khác nhau, ưu và nhược điểm cũng như rủi ro tiềm ẩn, và hướng dẫn từng bước về cách stake Polkadot.

Staking Polkadot hoạt động như thế nào?

Staking Polkadot là một quy trình phức tạp, đặc biệt là khi nói đến mô hình staking gốc. Do đó, người dùng cần hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản để có thể điều hướng hệ thống staking mà không gặp trở ngại.

Người dùng cần phải hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản trước khi tiếp tục tìm hiểu về cách staking Polkadot dựa trên sở thích cá nhân và mức độ hiểu biết của mình.

Staking DOT có thể được thực hiện thông qua thuật toán đồng thuận của mạng – NPoS.

Dưới đây là cách thức hoạt động cơ bản của quá trình staking trong Polkadot:

• Người ủy quyền (Nominators): Đây là những người sở hữu DOT muốn tham gia vào việc bảo vệ mạng lưới để nhận phần thưởng. Họ không cần chạy node mạng lưới, mà thay vào đó, họ ủy quyền (nominates) một phần hoặc toàn bộ số DOT của họ cho các node xác thực.
• Trình xác thực (Validators): Đây là các node trong mạng lưới Polkadot, được chọn để xác thực các giao dịch và tạo block mới. Họ cần stake một số lượng DOT nhất định để đảm bảo hành vi trung thực. Trình xác thực có trách nhiệm tạo ra các block mới và xác thực giao dịch.
• Thách thức (Challenges): Bất kỳ ai trong mạng lưới đều có thể tạo ra một 'thách thức' đối với một trình xác thực nếu nghi ngờ hành vi không trung thực của họ. Nếu thách thức được chấp nhận, trình xác thực có thể bị phạt và loại khỏi mạng lưới.
• Phân phối phần thưởng (Reward Distribution): Phần thưởng từ việc staking được phân phối giữa những người ủy quyền và trình xác thực. Người ủy quyền nhận phần thưởng từ việc ủy quyền DOT của họ cho trình xác thực, trong khi trình xác thực nhận phần thưởng từ việc xác thực giao dịch và tạo block mới. Phần thưởng này thường được phân phối dưới dạng DOT.

Về bản chất, giao thức dựa vào trình xác thực để xác minh giao dịch và bảo mật mạng. Những trình xác thực này được lựa chọn bởi những người được đề cử và cả hai đều nhận được phần thưởng là một lượng DOT nhất định.

Điều đó có nghĩa là người dùng thông thường có thể stake DOT theo nhiều cách, bao gồm:

• Staking gốc
• Giao thức phi tập trung bên thứ ba
• Sàn giao dịch tập trung

Ưu điểm của staking Polkadot

Staking Polkadot mang lại cho người dùng những lợi ích về mặt kinh tế và cấp độ giao thức.

• Hodler DOT có thể nhận được phần thưởng thụ động khi hỗ trợ trình xác thực. Phần thưởng sẽ phụ thuộc vào trình xác thực được lựa chọn và số lượng DOT được stake trong hệ thống.
• Rào cản gia nhập không đáng kể, phụ thuộc vào lựa chọn staking của người dùng.
• Staking Polkadot gốc rất minh bạch và không bị giám sát.
• Người dùng có nhiều sự lựa chọn khi có nhiều sàn giao dịch tập trung lớn hỗ trợ staking DOT.

Tuy nhiên, cần nhớ rằng staking Polkadot cũng đi kèm với một số rủi ro nhất định.

Phương pháp thực hiện staking Polkadot

Như đã đề cập ở trên, người dùng có 3 cách để stake DOT:

Staking DOT gốc

Staking DOT gốc đề cập đến quá trình sử dụng DOT gốc trong mạng mà không cần phải chuyển sang các giao thức hoặc sàn giao dịch bên ngoài. Mọi thứ bắt đầu và kết thúc trên mạng Polkadot.

Người dùng cần một ví tương thích với Polkadot để khóa một lượng DOT nhất định trong một khoảng thời gian cụ thể và nhận được phần thưởng tương ứng dưới dạng lãi suất hoặc phí giao dịch. Điều này giúp tăng cường tính bảo mật và tính phân quyền của mạng lưới Polkadot, đồng thời cũng giúp bạn kiếm lợi nhuận từ việc sở hữu DOT.

Tham gia vào một pool đề cử

Cách này phù hợp cho người mới bắt đầu.

Hệ thống sẽ tự động xử lý đề cử của bạn và người dùng không cần thực hiện bất kỳ hành động cụ thể nào liên quan đến đề cử. Người dùng chỉ cần tham gia vào một pool bao gồm các hodler DOT khác.

Điều quan trọng là có một nhà điều hành pool và họ sẽ chịu trách nhiệm đưa ra đề cử. Về bản chất, hodler DOT tham gia vào pool sẽ không phải làm bất cứ điều gì – nhưng điều này cũng có nghĩa là họ sẽ phải chịu trách nhiệm gián tiếp về lựa chọn của nhà điều hành.

Đây là hình ảnh minh họa trực quan của quy trình:

Nguồn: Polkadot

Người dùng cần 1 DOT để trở thành thành viên của pool đề cử. Người dùng cũng có thể nhận phần thưởng theo cách thủ công hoặc liên kết chúng trong pool để gộp phần thưởng.

Để tham gia một pool, hãy làm theo các bước:

1. Mở dashboard
   staking Polkadot.
2. Ở góc trên cùng bên trái, click vào tab “Pools”.
3. Sau đó, người dùng sẽ thấy các pool đề cử nào đang có sẵn.
4. Tìm pool thích hợp và nhấp vào “Tham gia”.
5. Bây giờ người dùng sẽ có thể nhập số tiền muốn stake.
6. Ký kết bên ngoài.

Vận hành một pool đề cử

Cách này phù hợp cho người dùng đã có nền tảng kiến thức.

Người điều hành pool đề cử có thể chọn trình xác thực. Do đó, nếu người dùng tự tin vào khả năng chọn trình xác thực đáng tin cậy của mình, họ có thể mở pool đề cử của riêng mình và cho phép những người khác tham gia bằng cách gộp DOT.

Dưới đây là các bước mở pool đề cử:

1. Mở dashboard staking Polkadot.
2. Ở góc trên cùng bên trái, click vào tab “Pools”.
3. Sau đó click vào nút “Create”.
4. Đặt tên cho pool và tiếp tục.
5. Chọn tối đa 16 đề cử. Có một tính năng tích hợp cho phép tự động chọn một số trình xác thực nhất định dựa trên các tiêu chí được đề ra.
6. Bây giờ có thể chỉnh sửa các vai trò như Root, Nominator và Bouncer.
7. Chọn số tiền gửi ban đầu, it nhất 500 DOT.
8. Xác nhận lại thông tin rồi click vào nút “Create pool”.

Đề cử trực tiếp

Cách này cũng phù hợp cho người dùng đã có nền tảng kiến thức.

Quá trình đề cử chính là hành động lựa chọn trực tiếp trình xác thực. Nó khác với việc chỉ đơn giản là liên kết các token (tham gia vào pool đề cử). Người dùng sẽ phải tích cực tham gia vào hệ sinh thái và đảm bảo rằng hoạt động staking của họ đang hỗ trợ một trình xác thực tích cực.

Thông thường, số DOT tối thiểu cần thiết để đề cử là 250 DOT nhưng có thể thay đổi. Trong thời gian gần đây, có lúc nó đã lên tới 550,29 DOT.

• Người dùng có thể gửi phần thưởng đến bất kỳ tài khoản nào hoặc gộp chúng lại.
• Thời gian unbond* là 28 ngày, nhưng người dùng có thể chuyển đổi trình xác thực mà không cần unbond.
• Số tiền được stake vẫn còn trong tài khoản của người dùng và họ có thể tham gia quản trị với chúng.
• Người dùng quản lý trực tiếp danh sách trình xác thực (tối đa là 16).

Quản lý một trình xác thực

Lựa chọn này phù hợp cho những người dùng có kiến thức chuyên môn.

Xác thực là một nhiệm vụ dành riêng cho những người có đủ kiến thức kỹ thuật và muốn tham gia trực tiếp vào việc bảo mật mạng và sản xuất block.

Đầu tiên và quan trọng nhất, người dùng phải được những người đề cử lựa chọn.

Ngoài ra, người dùng cần tự chịu trách nhiệm về cổ phần của mình cũng như cổ phần của những người đề cử hiện tại. Nếu mắc sai lầm và bị trừng phạt (slashing), token và danh tiếng của người dùng sẽ gặp rủi ro.

Tuy nhiên, việc vận hành một trình xác thực cũng có thể mang lại nhiều lợi ích khi đóng góp vào việc bảo mật mạng phi tập trung và tăng số lượng token tích trữ.

Nhìn chung, việc tự vận hành node xác thực đòi hỏi nỗ lực và sự tin tưởng từ cộng đồng.

Bảng so sánh staking DOT gốc

Staking tài sản phi tập trung

Phương pháp này còn được gọi là staking thanh khoản Polkadot, trong đó người dùng nhận được token đại diện cho DOT. Sau đó, họ có thể sử dụng token tổng hợp đó trong một số hệ sinh thái nhất định để thực hiện các hoạt động khác nhau.

• Nhìn chung, bạn có thể thực hiện staking với bất kỳ số lượng nào với một khoản phí cố định.
• Quá trình unbond rất linh hoạt.
• Người dùng có thể tham gia vào thị trường thanh khoản thông qua token tổng hợp từ bên thứ ba.
• Có nhiều giao thức khác nhau mang lại nhiều lợi ích khác nhau.

Tuy nhiên, cách staking DOT này cũng đi kèm với một số rủi ro nhất định:

• Người dùng cần tìm kiếm một bên thứ ba đáng tin cậy để thực hiện và duy trì hoạt động.
• Có thể ảnh hưởng đến cấu trúc mạng lưới.
• Yêu cầu thêm nghiên cứu.

Một số lựa chọn phổ biến hơn để thực hiện staking thanh khoản DOT bao gồm Ankr, Acala và các lựa chọn khác.

Sàn giao dịch tập trung

Nhiều sàn giao dịch tiền điện tử cũng cho phép người dùng staking DOT của họ trên nền tảng của mình. Đây là lựa chọn khiến người dùng cảm thấy dè chừng nhất vì các nền tảng này có thể tự do kiểm duyệt và chặn địa chỉ hoặc ví.

Một số sự lựa chọn bao gồm các đối thủ nặng ký của Hoa Kỳ như Coinbase và Kraken, cũng như sàn giao dịch hàng đầu thế giới – Binance.

Hãy khám phá cách thực hiện staking DOT trên Binance.

Bước 1: Đăng nhập/ đăng ký tài khoản Binance và mở tab “Earn”.

Bước 2: Tìm kiếm DOT trong menu và chọn kiểu staking ưa thích – Flexible hoặc Fixed.

Bước 3: Tiếp theo, nhấp vào “Đăng ký”.

Bước 4: Chọn thời gian đặt cược DOT và nhập số lượng token.

Bước 5: Đọc và chấp nhận các điều khoản dịch vụ, sau đó nhấn vào “Xác nhận”.

Số lượng DOT tối thiểu mà người dùng có thể đặt cược là 0,1.

Yêu cầu cho việc đặt cược DOT

Như đã đề cập ở trên, các yêu cầu cho việc đặt cược DOT sẽ phụ thuộc vào hệ thống mà người dùng lựa chọn.

Đối với việc đặt cược DOT gốc:

• 1 DOT để tham gia pool đề cử
• 500 DOT để tạo pool đề cử
• 550 DOT để đặt cược trực tiếp

Để tham gia staking thông qua ứng dụng của bên thứ ba hoặc sàn giao dịch tập trung, các yêu cầu này sẽ thay đổi tùy thuộc vào sự lựa chọn của người dùng.

Cách tính phần thưởng cho việc staking Polkadot

Phần thưởng từ việc staking sẽ khác nhau tùy thuộc vào hệ thống được chọn và cách tính phần thưởng cũng khác nhau.

Nguồn: Polkadot

Với việc stake DOT gốc:

• Phần thưởng được tính theo từng giai đoạn, xảy ra khoảng 6 giờ một lần trên Kusama và khoảng 24 giờ một lần trên Polkadot.
• Phần thưởng cũng được tính dựa trên điểm (point), không chỉ phụ thuộc vào số lượng token đã stake và thời gian giữ, mà còn phụ thuộc vào yếu tố ngẫu nhiên hoặc xác suất.

Với việc stake DOT qua bên thứ ba:

• Phần thưởng được xác định bởi nhà cung cấp dịch vụ staking bên thứ ba.

Với việc stake DOT trên các sàn giao dịch tập trung:

• Phần thưởng được xác định và tính toán dựa trên sàn giao dịch được lựa chọn.

Những điều cần chú ý

Không có hành động nào không có rủi ro, và staking DOT cũng không nằm ngoài quy luật này. Dưới đây là một số nguy cơ mà người tham gia staking DOT cần chú ý:

Rủi ro liên quan đến staking DOT gốc

Đầu tiên, có nguy cơ liên quan đến mặt giao thức khi tham gia staking gốc. Mạng Polkadot đã được thiết kế với một hệ thống bảo mật ổn định trong quá khứ, tuy nhiên, như bất kỳ giao thức blockchain nào khác, nó vẫn có thể gặp phải những thất bại.

Thứ hai và quan trọng hơn, đó là nguy cơ bị trừng phạt (slashing).

Slashing là một cơ chế được Polkadot và Kusama sử dụng để ngăn chặn hành vi nguy hiểm và trừng phạt những trình xác thực vi phạm các quy định đã được thiết lập của mạng và những người đề cử họ.

Các trình xác thực tham gia vào các hành động độc hại có thể mất một phần số token đã stake của họ. Do đó, những người tham gia vào pool đề cử hoặc đề cử trực tiếp cũng đối mặt với nguy cơ khi trình xác thực mà họ chọn có thể bị trừng phạt.

Rủi ro liên quan đến staking DOT thông qua bên thứ ba

Khi nói về việc sử dụng giao thức phi tập trung của bên thứ ba để stake thanh khoản DOT, rủi ro ở mức độ giao thức thường cao hơn so với các lựa chọn staking gốc.

Mức độ rủi ro sẽ biến đổi tùy theo nền tảng được chọn, nhưng thường thì – APY càng cao thì rủi ro càng lớn.

Rủi ro liên quan đến staking DOT thông qua sàn giao dịch tập trung

Như đã đề cập ở trên, phương pháp này thường được coi là không đáng tin cậy nhất do sàn giao dịch có toàn quyền kiểm soát những gì diễn ra trên nền tảng và có thể đóng băng hoặc kiểm duyệt tài khoản của người dùng theo ý muốn.

Vấn đề unbond và biến động thị trường

Người dùng đã đề cử hoặc tham gia vào pool đề cử muốn rút token đã stake sẽ phải chờ 28 ngày, một khoảng thời gian chờ đợi khá dài, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường rối ren.

Đó chính là lý do tại sao việc tham gia staking Polkadot thường được khuyến khích đối với những người có tầm nhìn dài hạn về việc giữ và không có ý định bán ra trong các điều chỉnh thị trường sắp tới.

*Unbonding trong bối cảnh của việc staking là quá trình rút lại số lượng token mà một người dùng đã stake từ một giao thức hoặc mạng lưới. Khi một người dùng quyết định unbond, họ yêu cầu hệ thống hoặc giao thức giải phóng số tiền mà họ đã stake. Quá trình unbonding này thường đi kèm với một thời gian chờ đợi, được gọi là “unbonding period,” trong đó số tiền đã unbond sẽ không khả dụng để sử dụng hoặc chuyển đổi. Điều này có thể là một biện pháp bảo mật để đảm bảo tính ổn định của mạng lưới và tránh việc rút tiền một cách đột ngột có thể gây ra biến động trong cơ cấu kinh tế của mạng.

Theo CryptoPotato