'Tay quen hơn trăm lời dạy' - Ngữ Văn 12

Đề bài

'Tay quen hơn trăm lời dạy' là một câu tục ngữ nhắc nhở về mối quan hệ giữa lý thuyết và thực hành trong lao động và học tập. Anh (chị) đã hiểu điều này như thế nào?

Giải thích chi tiết

Từ xưa đến nay, mối quan hệ giữa lí thuyết và thực hành luôn thu hút sự quan tâm của mọi người. Nguồn gốc của câu tục ngữ 'Trăm hay không bằng tay quen' xuất phát từ thực tế của một nền kinh tế phát triển chậm trong quá khứ, được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Câu tục ngữ trên nhấn mạnh vai trò quan trọng của thực hành hơn lý thuyết. Nhưng liệu nội dung đó có phản ánh đúng hay không? Ngày nay, chúng ta cần hiểu quan điểm đó như thế nào là phù hợp.

Câu tục ngữ này bao gồm hai phần: 'Trăm hay' là một cách diễn đạt đơn giản, chỉ rằng biết nhiều, có kiến thức sâu rộng. Còn 'tay quen' chỉ việc làm thành thạo, có kinh nghiệm, có khả năng thực hiện công việc. Do đó, câu tục ngữ 'Trăm hay không bằng tay quen' muốn thể hiện rằng kiến thức lý thuyết không thể sánh kịp với kỹ năng thực hành trong công việc.

Nếu đánh giá chất lượng, số lượng sản phẩm làm ra để đo lường khả năng, đánh giá hiệu suất lao động, thì ý nghĩa của câu tục ngữ trên là chính xác. Bởi vì chỉ thông qua thực hành mới tạo ra sản phẩm, mới tạo ra giá trị vật chất. Và tất nhiên, chỉ qua sự thường xuyên thực hành, con người mới làm ra những sản phẩm chất lượng, có số lượng lớn. Tuy nhiên, trong thực tế, đã có nhiều người biết rất nhiều lý thuyết, nhưng khi đối mặt với việc thực hành, họ gặp khó khăn, dẫn đến thất bại. Ngược lại, có những người không có học vấn, không có đào tạo chuyên môn, nhưng thông qua kinh nghiệm thực tiễn, họ trở thành những người làm việc thành thạo. Đó là những thợ lành nghề, những người thợ thủ công truyền thống, họ có kỹ năng cao và làm việc hiệu quả. Đó là lý do mà tổ tiên đã đặt vai trò quan trọng của thực hành trong cuộc sống hàng ngày. Đồng thời, họ cũng trân trọng, đánh giá cao công lao của người lao động, công nhân trong việc tạo ra giá trị vật chất cho xã hội. Với một nước phát triển nông nghiệp nhưng vẫn còn lạc hậu, nội dung của câu tục ngữ trên là hoàn toàn chấp nhận được.

Tuy nhiên, bên cạnh sự chấp nhận đó, chúng ta cũng cần nhận ra mặt sai lầm của câu tục ngữ. Vì thực tế, kỹ năng thực hành, làm quen công việc dù quan trọng thế nào cũng không phải là tất cả. Để thành thạo nghề nghiệp, không chỉ cần sự thực hành thành thạo mà còn cần kiến thức sâu rộng. Nếu chỉ làm quen công việc mà không hiểu biết kiến thức, người thợ thủ công không thể chuyển đổi sang việc sử dụng máy móc để sản xuất hàng hóa với hiệu suất cao được. Do đó, tư tưởng 'Trăm hay không bằng tay quen' không chỉ đặt ra vấn đề coi thường kiến thức, coi thường khoa học mà còn phản ánh tư tưởng tự mãn với kỹ năng có sẵn của mình; đồng thời, nó cũng thể hiện một xu hướng bảo thủ. Bởi vì, thành tựu của sự thực hành đó, con người khó lòng chấp nhận tư tưởng mới, công nghệ mới bất cứ lúc nào. Điều này làm trở ngại cho sự tiến bộ, cho thời đại Khoa học kỹ thuật và kinh tế tri thức.

Trong thời đại khoa học kỹ thuật hiện nay, việc hiểu biết về tri thức, 'trăm hay', là điều vô cùng quan trọng. Vì không có bất kỳ thực hành nào có thể tồn tại mà không cần đến lý thuyết. Chỉ khi nắm vững lý thuyết, chúng ta mới có thể thực hành dễ dàng và đạt được kết quả cao. Lý thuyết chỉ đạo cho thực hành, và thực hành lại là cách để kiểm chứng, bổ sung và nâng cao hoàn thiện cho lý thuyết. Sự thành thạo trong lý thuyết kết hợp với kỹ năng thực hành sẽ thúc đẩy sự phát triển sản xuất nhanh chóng và hiệu quả hơn. Do đó, chúng ta không nên coi thường bất kỳ phần nào, mà cần phải kết hợp sự tương tác giữa lý thuyết và thực hành. Chúng ta cũng cần nhận ra rằng việc học mà không thực hành chỉ là lý thuyết trống rỗng, và thực hành mà thiếu lý thuyết thì sẽ gặp khó khăn trong mọi việc. Điều này làm cho việc đánh giá mối liên hệ giữa lý thuyết và thực hành trở nên đúng đắn hơn.

Tóm lại, câu tục ngữ 'Trăm hay không bằng tay quen' mặc dù tôn vinh vai trò của kỹ năng thực hành, sự thành thạo công việc, nhưng cũng là một khía cạnh quan trọng trong việc đào tạo lao động mới. Để đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh chóng của xã hội ngày nay, chúng ta cần phải thực hiện nguyên tắc 'Học phải kèm theo hành', 'trăm tay' phải đi cùng với 'tay quen'. Hiểu và thực hiện tốt nguyên tắc này không chỉ giúp chúng ta đổi mới cuộc sống mà còn khuyến khích sự sáng tạo ngày càng cao, từ đó phục vụ cho cuộc sống con người và đưa đất nước tiến vào quá trình hội nhập và phát triển cùng thế giới.