Buzz
Những dấu hiệu tồi tệ nhất đang xuất hiện, báo hiệu cho một tương lai u ám của Tesla.
Một năm trước, cổ phiếu của Tesla của Elon Musk đã tăng vọt chưa từng thấy, với vốn hóa vượt qua mốc 1,2 nghìn tỷ USD.
Hiện nay, Tesla đang đối mặt với nhiều thách thức, khiến vốn hóa giảm, làm mất đi một phần tài sản của Musk và làm dao động niềm tin vào công ty, trước đây được xem là một trong những gã khổng lồ công nghệ phát triển mạnh mẽ, nhưng giờ đây trở thành một... công ty ô tô.
Các đối thủ đang ngày càng chiếm thị phần của Tesla bằng các mẫu xe điện mới, một số tiêu chí còn vượt trội hơn cả Tesla. Lần cuối cùng công ty ra mắt một dòng xe mới đã gần ba năm trước, một khoảng cách xa so với các công ty ô tô khác. Điều này đã mang đến cho người mua nhiều lựa chọn hơn vào thời điểm mà một số người đã cảm thấy chán ghét thương hiệu Tesla, một phần do cách Elon Musk quản lý Twitter không ổn định.
Tesla, trước đây tự hào về sức hút vô tận của sản phẩm, gần đây đã áp dụng một chiến lược mới. Trong những tuần cuối năm 2022, Tesla đã giảm giá xe lên đến 7.500 USD tại Mỹ để thu hút khách hàng - nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu tăng trưởng hàng năm.
Tuần này, Tesla đã giảm giá trên toàn bộ dòng sản phẩm của mình tại Mỹ, một số mẫu giảm gần 20%, để thu hút người mua nhiều loại xe hơn để đủ điều kiện nhận tín dụng thuế liên bang.
Lo lắng về sự phân tâm của Musk trên Twitter cùng với những rắc rối trên đã làm nhiều cổ đông của Tesla tức giận. Trong một năm khó khăn về thị trường chứng khoán, giá cổ phiếu của Tesla đã giảm khoảng 70% so với mức đỉnh, khiến giá trị thị trường giảm hơn 850 tỷ USD. Cá nhân Musk đã mất hơn 200 tỷ USD tài sản giấy toán. Nếu giá cổ phiếu của Tesla tiếp tục giảm, điều này sẽ làm suy yếu nền tảng tài chính của đế chế kinh doanh của Musk.
Thực tế, một số dấu hiệu xấu nhất đã bắt đầu xuất hiện tại Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới và là nguồn thu lớn của Tesla trong ba năm qua. Theo một số nguồn tin, vào cuối năm 2022, công ty đã giảm các kế hoạch mua pin cho năm 2023 khi nhu cầu giảm tại thị trường này.
Tesla đã giảm giá tại Trung Quốc cho hai mẫu xe phổ biến nhất của mình tới khoảng 13% sau khi báo cáo doanh số bán hàng của họ tại Thượng Hải giảm trong tháng 12. Thị phần của họ trên thị trường xe điện của Trung Quốc đã giảm vào năm ngoái khi BYD, công ty cung cấp nhiều dòng sản phẩm hơn với nhiều mức giá khác nhau, đã chiếm lĩnh thị trường.
Andy An, giám đốc điều hành thương hiệu xe điện Zeekr của tập đoàn ô tô Geely Holding Group, cho biết: “Tesla hiểu sai những gì người mua Trung Quốc muốn. Ông nói, thiết kế nội thất của Tesla thiếu cảm giác cao cấp mà người tiêu dùng Trung Quốc đang tìm kiếm”.
Zeekr, một thương hiệu cao cấp cạnh tranh với Model Y của Tesla, đã giao gần 72.000 xe vào năm ngoái, tăng từ khoảng 6.000 xe vào năm 2021, năm mẫu xe này ra mắt. Tesla đã giao 1,3 triệu xe trên toàn cầu vào năm 2022.
Musk cho rằng lãi suất cao đang ảnh hưởng đến cả nhu cầu về ô tô và cổ phiếu của Tesla. Ông nhấn mạnh các nguyên tắc cơ bản dài hạn của công ty là “rất mạnh mẽ”. Musk cũng nhấn mạnh công nghệ hỗ trợ người lái tiên tiến của Tesla mang lại lợi thế chiến lược.
Các đối thủ của Tesla tại Mỹ cũng đang nỗ lực thu hút sự chú ý của người mua bằng các mẫu xe mới và đầu tư mạnh vào các dịch vụ kỹ thuật số.
Ford Motor đã tấn công thị trường EV với mẫu xe Mustang của họ, mang lại sản phẩm thay thế phong cách cho các mẫu xe của Tesla với thiết kế bóng bẩy.
Ford cũng ưu tiên tung ra phiên bản điện của F-150 nổi tiếng, mang lại lợi thế so với Tesla trên thị trường xe bán tải điện. Rivian Automotive cũng đánh bại Tesla với mẫu R1T của họ.
Giám đốc điều hành Ford Jim Farley cho biết: “Tôi tin rằng cách để làm điều này không phải là trực tiếp theo đuổi Tesla. Đó là đi vào những phân khúc mà chúng tôi thực sự giỏi, như F-150, hoặc có thể là những chiếc xe địa hình hoặc xe tải đích thực”.
Ford, giống như nhiều nhà sản xuất ô tô khác, đang cố gắng thu hút nhân tài. Alan Clarke, người từng làm việc tại Tesla, đã chuyển sang Ford vào đầu năm 2022 để thiết kế các bộ phận cho xe điện của công ty.
“Hollywood không sản xuất phim về các đội chiến thắng dễ dàng. Họ tạo ra câu chuyện về những đội bóng từng gặp thất bại và sau đó trở lại với một phép màu,” ông Clarke chia sẻ về lý do gia nhập Ford.
Vào tháng 12, trong khi Tesla giảm giá xe, Ford tăng giá bán của xe bán tải điện F-150 Lightning lần thứ ba trong năm 2022. Giá khởi điểm cho phiên bản đặt hàng mới hiện cao hơn 40% so với giá ban đầu của Lightning.
Tháng trước, 37% người có khả năng mua xe điện ở Mỹ, theo khảo sát của J.D. Power, cho biết họ sẽ xem xét mua Ford, 39% mua Tesla và 44% mua Chevrolet, khiến cho General Motors Co. trở thành thương hiệu được xem xét nhiều nhất.
Stellantis NV gần đây đã ra mắt một mẫu xe điện hoàn toàn mới của Charger. Không giống như Tesla, CEO Tim Kuniskis cho biết: “Chiếc xe của chúng tôi không phải là Tesla. Nó không giống Tesla. Nó sẽ không lái như Tesla. Không ai sẽ nhầm lẫn giữa hai chiếc xe này.”
Tại Mỹ, thị phần của Tesla trên thị trường xe điện đã giảm xuống khoảng 65% vào năm 2022, từ mức khoảng 72% của năm trước, theo ước tính từ công ty nghiên cứu thị trường Motor Intelligence. Ford chiếm vị thứ 2 với 7,6% thị phần sau khi ra mắt F-150 Lightning và phiên bản chạy điện của xe van Transit.
Hyundai Motor và Kia Corp cũng đã ra mắt những mẫu xe điện mới nhận được nhiều phản hồi tích cực, chiếm tổng cộng 7,1% thị phần xe điện tại Mỹ.
Các doanh nghiệp khởi nghiệp EV đang cố gắng mô phỏng Tesla, mặc dù một số gặp khó khăn trong việc tăng cường sản xuất. Lucid Group, do cựu CEO của Tesla điều hành, cung cấp một chiếc sedan hạng sang có thể đi được 516 dặm sau một lần sạc, tạo lợi thế trong việc lựa chọn xe. Model S của Tesla, cũng là một chiếc sedan hạng sang, có phạm vi hoạt động ước tính 405 dặm.
Ông Mittermann, giám đốc chương trình phần mềm tại Eugene, nói: “Mua một chiếc Model Y màu trắng sẽ nhàm chán khi người khác cũng có. Các đối thủ cạnh tranh trong phân khúc đó đã cải thiện nhiều năm qua.”
Những năm gần đây, các nỗ lực đầu tiên của EV đã tạo ra các mẫu xe như Nissan Leaf và Chevrolet Bolt để thu hút sự quan tâm về môi trường. Tesla đã tung ra những mẫu xe sang trọng chạy bằng pin với giá phải chăng, thu hút rộng rãi hơn.
Các nhà đầu tư ban đầu đã bị hấp dẫn bởi điều đó. Thành công của Tesla đã tạo ra sự chuyển đổi lớn nhất của ngành công nghiệp ô tô Mỹ kể từ thế kỷ 20. Các công ty ô tô đã cam kết chi hơn 525 tỷ USD cho sử dụng điện đến năm 2026.
Tất nhiên, Tesla vẫn là công ty hàng đầu về EV và là công ty ô tô đắt giá nhất thế giới, với một chuỗi cung ứng và mạng lưới sạc độc quyền.
Vào cuối năm 2022, Tesla đã sản xuất khoảng 1,8 triệu xe mỗi năm, vượt xa khả năng của GM hoặc Ford trong nhiều năm tới.
Vấn đề nằm ở việc khi ngành công nghiệp ô tô bắt đầu theo đuổi Tesla, Musk đang tập trung vào nhiều lĩnh vực khác nhau. Tesla đã mua bitcoin trị giá 1,5 tỷ USD và Musk đã thêm 'Technoking' vào danh hiệu của mình. Thay vì ra mắt một mẫu xe mới, ông hứa sẽ tạo ra một robot hình người có tên là Optimus.
Tesla đã dành nhiều năm để phát triển một chiếc xe tải sơ mi rơ mooc hoàn toàn điện, chiếc đầu tiên được giao vào tháng 12, phù hợp với thị trường vận tải đường dài.
Trong khi các đối thủ tung ra dịch vụ và mẫu xe mới, các mẫu xe hiện tại của Tesla bắt đầu lộ dấu hiệu tuổi tác. Công ty đã nhiều lần trì hoãn ra mắt Cybertruck.
Tài sản cá nhân của Musk giảm xuống còn khoảng 130 tỷ USD từ hơn 330 tỷ USD vào cuối năm 2021. Ông đã bán cổ phiếu Tesla trị giá hơn 39 tỷ USD để tài trợ việc mua Twitter trị giá 44 tỷ USD của mình.
Sự tập trung của Musk vào các công ty truyền thông xã hội đã khiến một số nhà đầu tư thất vọng. Phong cách quản lý của ông tại Twitter và các bình luận chính trị đã ảnh hưởng đến hình ảnh thương hiệu của Tesla.
Bradley Friesen ở Vancouver, Canada, đã đặt cọc mua một chiếc Cybertruck vào tháng 12/2019. Ba năm sau, khi Cybertruck vẫn chưa ra mắt và bình luận của Musk trên Twitter ngày càng khiến ông không hài lòng, ông đã đặt trước một chiếc R1T từ Rivian.
“Tôi nghĩ mình chưa bao giờ sở hữu Tesla”, Friesen cho biết. Ông dự kiến nhận chiếc R1T của mình vào nửa cuối năm 2023.
Trong phần lớn thời gian của đại dịch Covid-19, nhu cầu cho Tesla luôn tăng cao. Khách hàng phải đối mặt với thời gian chờ đợi kéo dài hàng tháng cho nhiều mẫu xe và chủ sở hữu Tesla đã bán những chiếc xe đã qua sử dụng của họ với giá cao hơn hàng nghìn USD so với số tiền họ trả cho xe mới.
Công ty đã phản ứng bằng cách chạy đua để tung ra càng nhiều mẫu hiện có càng tốt, thay vì đa dạng hóa dòng sản phẩm của mình. Điều này gây ra sự lo lắng ở Phố Wall và thách thức niềm tin lâu nay của ngành công nghiệp ô tô rằng các nhà sản xuất cần cung cấp nhiều loại mẫu mã mới để thu hút sự quan tâm của người mua.
'Trọng tâm cơ bản của Tesla trong năm nay là mở rộng sản lượng', Musk nói vào tháng 1/2022. 'Nếu chúng tôi giới thiệu các loại xe mới, tổng sản lượng xe sẽ giảm'.
Tesla đã không đạt được mục tiêu tăng trưởng cho năm 2022. Mức tăng trưởng hàng năm về số lượng xe giao cho khách hàng đã giảm xuống 40%, từ mức 87% vào năm 2021. Công ty cho biết những thay đổi trong cách sản xuất và phân phối xe đã khiến nhiều xe vận chuyển hơn vào cuối năm.
Marc Winterhoff, một đối tác tại công ty tư vấn Roland Berger, người đã tư vấn cho một số đối thủ cạnh tranh của Tesla tại Mỹ, cho biết sự suy giảm của Tesla đã mở ra cơ hội cho các đối thủ mới nổi của họ.
Trong khi đó, Tesla đã thúc đẩy các nỗ lực mở rộng. Musk cho biết trên Twitter vào cuối tháng rằng vào tháng 12, họ đã gần chọn được địa điểm cho nhà máy mới. Những người quen thuộc với vấn đề này cho biết công ty đã đưa Tom Zhu, giám đốc Trung Quốc lâu năm của họ đến Mỹ để tối ưu hóa sản xuất trong nước.
Tesla hiện đang có lợi nhuận trong khi các đối thủ chính của Mỹ đang ghi nhận lỗ trên mỗi chiếc xe điện bán ra. Dữ liệu từ FactSet cho thấy tỷ suất lợi nhuận hoạt động của công ty là 17% trong quý 3, so với 8,1% của GM và 1,5% của Ford. Cả Rivian và Lucid đều không có lãi.
Owuraka Koney, giám đốc điều hành của Jennison Associates LLC, một trong những cổ đông lớn nhất của Tesla, nói: “Nếu có nhiều áp lực về giá hơn… Tesla sẽ có vị thế tốt hơn để xử lý điều đó”.
“Mặc dù vậy, Tesla không còn là tiêu chuẩn của ngành như trước”, ông An, giám đốc điều hành của Zeekr, nhận xét.
“Tesla vẫn rất xuất sắc”, ông nói. “Nhưng các công ty khác cũng đang thể hiện sức mạnh của họ”.
