Tết Trung thu: Xuất xứ, ý nghĩa và những điều thú vị ít người biết

Tết Trung thu là một trong những lễ hội đặc sắc nhất trong năm, với không khí phấn khích của việc rước đèn, cắt bánh, và thời gian gia đình tụ họp dưới ánh trăng rằm tháng Tám.

Lễ hội Tết Trung thu, hay còn gọi là Lễ hội Trăng rằm, được tổ chức vào ngày 15 tháng 8 âm lịch hàng năm. Lễ hội này tạo niềm phấn khích cho trẻ em với các hoạt động vui nhộn như đốt lồng đèn, kể chuyện chị Hằng và chú Cuội, và không gian múa lân rực rỡ. Tết Trung thu mang trong nó nhiều giá trị văn hóa và truyền thống lâu đời.

1. Tết Trung thu năm nay diễn ra vào ngày nào? Ngày Trung thu 2023 là ngày nào?

Tết Trung thu, còn được gọi là Tết Đoàn viên, diễn ra vào ngày rằm tháng Tám âm lịch hàng năm. Người xưa tin rằng vào mùa thu tháng Tám, sau khi hoàn thành việc gieo trồng, thời tiết dịu mát là thời điểm lý tưởng để cả gia đình họp mặt, cắt bánh, và tận hưởng không gian sum vầy.

Tết Trung thu 2023 sẽ rơi vào ngày 15/8/2023 theo lịch âm, tương đương với ngày 29/9/2023 (thứ 6) theo lịch dương.

2. Nguồn gốc của Tết Trung thu kết nối với những truyền thuyết thú vị

Văn hóa Trung Quốc đã truyền bá 3 câu chuyện truyền thuyết liên quan đến ngày Tết Trung thu, bao gồm câu chuyện về Hằng Nga, Hậu Nghệ và vua Đường Minh Hoàng đi lên cung trăng. Tại Việt Nam, nguồn gốc của Tết Trung thu từ lâu đã được liên kết với chú Cuội và cây đa trong câu chuyện cổ tích.

Ngoài ra, sách sử còn kể rằng vào mùa thu tháng Tám, khi việc gieo trồng hoàn thành, và thời tiết dịu mát là thời điểm tốt để người Việt mở hội, cùng trai gái gặp gỡ, tạo duyên. Lễ hội này còn gợi nhớ về ngày vua Lý tạ ơn thần Rồng đã mang mưa đến, giúp mùa màng bội thu, mang lại hạnh phúc và thịnh vượng.

2.1. Truyền thuyết về Hằng Nga và nguồn gốc của Tết Trung thu

Truyền thuyết kể rằng từ xa xưa, trên trời xuất hiện đồng thời 10 mặt trời chiếu sáng xuống trái đất, khiến đất đai khô cạn, sông nước cạn kiệt, con người không thể sinh sống. Với lòng dũng cảm, anh hùng Hậu Nghệ đã leo lên đỉnh núi cao, sử dụng cây nỏ thần bắn hạ 9 mặt trời, chỉ để lại một mặt trời duy nhất. Điều này giúp Hậu Nghệ nhận được lòng kính trọng và tôn vinh từ mọi người.

2.3. Sự tích chú Cuội và ngày Tết Trung thu

Chuyện kể, xa xưa có nàng tiên nữ Hằng Nga vô cùng xinh đẹp và yêu mến trẻ nhỏ, nên đã thường xuyên xuống trần gian chơi cùng lũ trẻ dù không được phép. Một ngày nọ, Ngọc Hoàng tổ chức thi làm bánh nhân ngày rằm, người làm được bánh ngon, đẹp và độc đáo nhất sẽ được thưởng. 
Hằng Nga thấy vậy bèn xuống nhân gian để hỏi thăm và gặp được một anh chàng hay nói dóc tên Cuội. Cuội đã bày cho Hằng Nga bỏ hết tất thảy nguyên liệu hòa lại và đem nướng lên. Vậy mà kỳ lạ thay những chiếc bánh thơm phức, đẹp mắt được các em nhỏ khen tấm tắc. 

Hằng Nga đem chiếc bánh trở về thiên đình dự thi. Lúc chia tay Cuội vì lưu luyến đã nắm lấy tay nàng và cả 2 cùng với cây đa đầu làng bay lên tận cung trăng. Những chiếc bánh của Hằng Nga và Cuội đã giành giải nhất, đặt tên là bánh Trung thu. Nàng đã dành phần thưởng Ngọc Hoàng ban để ước mỗi năm cứ vào rằm tháng Tám, nàng và Cuội sẽ được xuống trần gian chơi đùa cùng các em nhỏ. Và từ đó Tết trung thu ra đời cho tới ngày nay. 

2. Ý nghĩa của Tết Trung thu

Tuy có nhiều sự tích về nguồn gốc Tết Trung thu nhưng tựu chung đây là dịp tôn vinh vẻ đẹp trăng rằm và mong cầu cuộc sống tươi vui, hạnh phúc. Trong suốt hàng ngàn năm, con người luôn tin rằng có sự liên kết giữa cuộc sống và ánh trăng. 

Hình ảnh trăng tròn tháng 8 trở thành biểu tượng của sự sum họp, đoàn viên. Trước đây, ngày Tết này còn mang ý nghĩa đặc biệt khi là dịp để dự đoán mùa màng và vận mệnh của đất nước qua màu sắc của ánh trăng.

3. Những điều thú vị ít biết về Tết Trung thu

3.1. Tại sao Tết Trung thu luôn rơi vào ngày 15/8 Âm lịch hàng năm?

Tết Trung thu diễn ra vào ngày Rằm tháng 8 (ngày 15/8 Âm lịch) hàng năm. Thời điểm này thuộc giữa mùa thu và dân gian tin rằng đây là ngày trăng tròn, sáng và tươi đẹp nhất. Dịp Trung thu còn trùng với mùa thu hoạch trong văn hóa lúa nước. 

3.2. Tết Trung thu có nhiều tên gọi trái ngược nhau

Lễ Trung thu tại Việt Nam được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau, mỗi tên đề cập đến một khía cạnh đặc biệt của ngày hội:

• Tết Rằm tháng Tám: Cách gọi thể hiện về ngày Tết, mùa lễ hội diễn ra vào Rằm tháng 8 Âm lịch. 
• Tết Trung thu: Tên gọi thể hiện thời điểm Tết diễn ra vào giữa mùa Thu.
• Tết trông Trăng: Tên gọi gợi nhắc đến hình ảnh, hoạt động ngắm trăng trong đêm hội.
• Tết Đoàn viên: Tết Trung thu còn mang ý nghĩa về sự đoàn tụ, khi các thành viên gia đình cùng sum họp, uống trà và thưởng trăng cùng nhau.
• Tết Thiếu nhi: Người Việt quan niệm Tết Trung thu được dành riêng cho thiếu nhi với ý nghĩa mang đến niềm vui cho các bé.

3.3. Tết Trung thu là dịp của đoàn viên và tiên đoán

Tết Trung thu thường là thời gian của gia đình quây quần, tận hưởng bữa ăn đoàn viên, thưởng thức trà và ngắm trăng. Đây cũng là lúc người ta trông trăng để dự đoán mùa màng và vận mệnh của đất nước.

Nếu trăng màu vàng, tiền báo một mùa màng tốt lành. Trong trường hợp trăng màu xanh hoặc lục, thường được coi là dấu hiệu của thiên tai. Trăng màu cam sáng thường biểu thị sự thịnh vượng của đất nước.

Không gian Tết Trung thu sôi động với tiếng trống rộn ràng trong các màn biểu diễn múa lân

Chuẩn bị mâm cỗ trăng

Trong dịp Tết Trung thu, mỗi gia đình Việt trang trí mâm cỗ với bánh kẹo, hoa quả như bưởi, thị, hồng, quả na, dưa hấu... Mâm cỗ này còn thường xuất hiện với hình thù độc đáo từ trái cây và bánh nướng. Nó không chỉ để cúng trăng mà còn để tế trời đất, tổ tiên, hy vọng cho một cuộc sống an lành, viên mãn.

>>> Đừng bỏ lỡ 1001 ý tưởng trang trí Trung thu thú vị nhất năm 2023

Làm bánh Trung thu tự tay

Bánh Trung thu là biểu tượng của sự đoàn viên, phúc lợi và đã trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi dịp Tết trăng rằm. Ngày nay, bánh Trung thu có đa dạng mẫu mã với thành phần nguyên liệu phong phú, mang đến cho mọi người nhiều sự lựa chọn, từ thưởng thức đến biếu tặng. Ngoài ra, việc tự làm bánh Trung thu truyền thống cũng là lựa chọn được ưa chuộng của nhiều gia đình khi có dịp quây quần bên nhau.

>>> Xem thêm: Cách làm bánh Trung thu chay với nhân thập cẩm và đậu xanh ngon năm 2023

Sản xuất đồ chơi chủ đề Trung thu

Không gian của Tết Trung thu trở nên sặc sỡ với đủ loại đồ chơi có sẵn tại các cửa hàng, từ trống trống, mặt nạ đến đèn ông sao, đầu sư tử... Một số gia đình và địa phương còn tự tạo ra các loại đồ chơi Trung thu sống động và đa dạng về kích thước để đón mùa Tết đoàn viên.

>>> Cùng khám phá: Tổng hợp 15 cách tự làm đèn Trung thu vừa độc đáo vừa ý nghĩa

Hát trống quân

Ở một số vùng miền bắc, truyền thống hát trống quân trong đêm hội Trung thu vẫn được duy trì. Đây là hoạt động thú vị, thể hiện sự đối đáp vui vẻ giữa nam và nữ, tạo dịp kết bạn và tận hưởng không khí đoàn viên.

Tặng quà Trung thu

Nhân dịp Trung thu, mọi người thường tặng quà để thể hiện tình cảm và gắn kết gia đình. Bánh Trung thu và đèn lồng là hai món quà phổ biến dành cho trẻ nhỏ.

>>> Cùng tham khảo: Bộ sưu tập lời chúc Tết Trung thu 2023 độc đáo để tạo ấn tượng

Phá cỗ Trung thu dưới ánh trăng đêm rằm

Vào đêm rằm tháng 8, mọi người cùng tụ họp để phá cỗ Trung thu và thưởng thức bánh kẹo, hoa quả tráng miệng đã sắp đặt. Đây là khoảnh khắc ấm áp, đoàn viên bên mâm cỗ ấm cúng.

3.5. Tết Trung thu ở mỗi quốc gia mang nét độc đáo riêng

Ngoài Việt Nam, nhiều quốc gia châu Á cũng có lễ hội trăng rằm tháng 8 Âm lịch với các phong tục đặc trưng. Dưới đây là những nét văn hóa độc đáo trong cách họ đón Tết Trung thu tại một số quốc gia tiêu biểu:

Tết Trung thu truyền thống ở Trung Quốc

Trung thu là một trong những lễ hội quan trọng của người Trung Quốc với nhiều nghi lễ như tế trăng, thắp đèn lồng, thả đèn hoa đăng, múa lân, giải câu đố. Đây cũng là dịp mọi người tụ họp, thưởng thức bữa cơm đoàn viên. Theo truyền thống, người Trung Quốc thường tổ chức uống rượu và ngắm trăng vào ngày lễ này, nên nó còn được gọi là Tết Ngắm Trăng.

Tết Trung Thu tại Nhật Bản

Trung thu tại Singapore

Tết Trung Thu ở Singapore còn gọi là lễ hội lồng đèn hoặc lễ hội bánh Trung thu. Trong ngày này, trẻ em cùng múa hát, ngắm trăng và tham gia phá cỗ. Singapore được trang hoàng bằng hàng ngàn đèn lồng và biểu tượng đặc trưng của mùa lễ Trung Thu.

Tết Trung thu trên khắp thế giới

Ngoài Singapore, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, Tết Trung thu còn là mùa lễ hội đặc sắc trong nhiều nền văn hóa khác như: Thái Lan, Lào, Campuchia, Myanmar, Philippines, Triều Tiên... Mỗi quốc gia có những hoạt động đa dạng và mang màu sắc riêng biệt trong dịp này.

Hệ thống nghỉ dưỡng Vinpearl có vị trí tốt, không gian sang trọng, tiện nghi đa dạng như nhà hàng, bar, spa, hồ bơi, bãi biển riêng và nhiều dịch vụ khác.

Dịp Trung thu, các khách sạn, resort Vinpearl sẽ tổ chức nhiều hoạt động lễ hội như múa Lân sư rồng, rước đèn trăng, học làm bánh Trung thu, học làm tranh Đông Hồ, và đèn lồng. Đây là cơ hội để bạn và gia đình có kỳ nghỉ đáng nhớ và tràn đầy hứng khởi trong ngày Tết Trung thu.

>>> Hãy đặt phòng tại Vinpearl Phú Quốc, Nha Trang, Hội An, Nam Hội An, Đà Nẵng, Hạ Long… để trải nghiệm không gian nghỉ dưỡng sang trọng và lễ hội Trung thu thú vị!

Tết Trung thu là dịp lễ hội truyền thống đầy ý nghĩa ở Việt Nam và các quốc gia châu Á. Dù có nhiều tên gọi và truyền thống, nhưng Trung thu luôn đại diện cho tinh thần sum vầy, đoàn kết để tận hưởng những phút giây đặc biệt và cầu chúc mọi điều tốt lành.

>>> Đừng bỏ lỡ cơ hội đặt phòng tại Vinpearl Phú Quốc, Nha Trang, Hội An, Nam Hội An, Đà Nẵng, Hạ Long... để sẵn sàng cho một kỳ nghỉ đáng nhớ trong dịp Tết Trung thu!

>>> Khám phá và đặt voucher, combo, tour du lịch tới Phú Quốc, Nha Trang, Hội An, Đà Nẵng... để nhận nhiều ưu đãi hấp dẫn và trải nghiệm kỳ nghỉ trọn vẹn và thú vị!