Hồ Thác Bà cung cấp nước cho nhà máy thủy điện Thác Bà tại tỉnh Yên Bái. Hồ cách Hà Nội khoảng 180 km theo quốc lộ 2 hoặc quốc lộ 32 về hướng tây bắc.
Hồ Thác Bà được tạo ra khi đập thủy điện Thác Bà hoàn thành vào năm 1971, chặn dòng sông Chảy và hình thành hồ. Hồ có diện tích tổng cộng 23.400 ha, với diện tích mặt nước là 19.050 ha, chiều dài 80 km, mực nước dao động từ 46 m đến 58 m, và khả năng chứa từ 3 đến 3,9 tỷ mét khối nước. Ngoài sông Chảy, hồ còn nhận nước từ các sông ngòi như ngòi Hành, ngòi Cát,..., làm tăng phù sa và đa dạng sinh vật.
Hồ Thác Bà sở hữu hơn 1.300 đảo lớn nhỏ, tạo nên nhiều hang động và cảnh quan đẹp như tranh vẽ.
Hồ Thác Bà nằm trên địa bàn hai huyện Lục Yên và Yên Bình thuộc tỉnh Yên Bái.
Khám phá hồ Thác Bà
Hồ Thác Bà không chỉ nổi bật với vẻ đẹp thiên nhiên mà còn là một di tích lịch sử quan trọng, được công nhận là quần thể di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1996.
Hồ Thác Bà đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện môi trường, giúp giảm nhiệt độ mùa hè từ 1 đến 2 °C, tăng độ ẩm tuyệt đối lên 20% vào mùa khô và lượng mưa đạt từ 1.700 đến 2.000 mm, tạo điều kiện lý tưởng cho thực vật phát triển xanh tươi. Các dãy núi đá vôi quanh hồ hình thành những hang động tuyệt đẹp, như động Thủy Tiên với nhũ đá lấp lánh, và động Xuân Long nằm ẩn trong núi, nơi du khách sẽ ngạc nhiên trước các hình thù đá tự nhiên độc đáo.
Dãy núi Cao Biền là phần núi hùng vĩ và dài nhất của cảnh quan hồ Thác Bà, từ đỉnh núi, du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh hồ ẩn hiện trong sương mờ với vẻ đẹp bí ẩn và lung linh. Khu vực hồ ở huyện Lục Yên còn nổi bật với nhiều di tích lịch sử như đền Đại Cại, hang Ma mút, chùa São, núi Vua Áo Đen... và là nơi các nhà khảo cổ phát hiện dấu vết của người Việt cổ.
Khu vực làng quanh hồ vẫn giữ được vẻ hoang sơ và nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc như Tày, Nùng, Mông, Dao, Phù Lá, Cao Lan... Các lễ hội truyền thống như lễ hội mừng cơm mới của người Tày diễn ra vào ngày 9 tháng 10 âm lịch, khi mùa thu hoạch lúa nếp đến, không khí lễ hội sôi động với những điệu múa và trang phục truyền thống. Lễ Tết nhảy của người Dao thể hiện các hoạt động nông nghiệp qua các điệu múa dân gian.
Phát triển thủy điện
Hồ Thác Bà có nhà máy thủy điện Thác Bà. Dưới đây là thông số kỹ thuật chính của hồ chứa và nhà máy:
- Vị trí: nằm trên sông Chảy.
- Diện tích lưu vực: 6.430 km².
- Công suất lắp máy: 120 MW.
- Chiều cao đập lớn nhất: 48 m.
- Chiều dài đỉnh đập: 657 m.
- Thể tích đập: 1,33 triệu m³.
- Dung tích hữu ích của hồ chứa: 2.160.000.000 m³.
- Dung tích toàn bộ của hồ chứa: 2.490.000.000 m³.
- Diện tích mặt hồ ở mức nước bình thường: 235 km².
- Chiều dài lớn nhất của hồ chứa: 80 km.
- Cao trình mực nước bình thường thấp nhất: +58,0 m.
- Cao trình mực nước lũ 0,01%: +61,0 m.
- Cao trình mực nước lũ 0,1%: +59,65 m.
- Cao trình mực nước lũ 1%: +58,85 m.
- Mực nước chết: +46,0 m.
- Mực nước trước lũ: +50,3 m.
- Khả năng xả lũ lớn nhất: 3.650 m³/s.