Năm 1966, Aberfan, một ngôi làng nhỏ ở xứ Wales, chứng kiến một thảm kịch kinh hoàng, gây chấn động cả nước Anh.
Thảm họa Aberfan, do sự sụt lún của bãi thải than, đã lấy đi sinh mạng của 144 người, đa số là trẻ em. Vụ việc đau lòng này không chỉ phơi bày nguy hiểm từ ngành khai thác than mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết sâu sắc của cộng đồng.
Thảm họa Aberfan là một trong những bi kịch kinh hoàng nhất trong lịch sử Anh, xảy ra vào ngày 21 tháng 10 năm 1966 tại làng Aberfan ở xứ Wales. Sự sụt lún của bãi thải than đã cướp đi sinh mạng của 144 người, trong đó có 116 trẻ em, gây ra một vết thương lòng không bao giờ phai mờ trong cộng đồng và toàn quốc.
Khi các học sinh tại Trường tiểu học Pantglas bắt đầu tiết học, tiếng ồn lớn kinh hoàng vang lên. Chỉ trong vài phút, hàng tấn chất thải than dạng lỏng từ trên đồi tràn xuống, tàn phá trường học và nhà cửa xung quanh.
Giữa cảnh hỗn loạn, cậu bé Jeff Edwards, tám tuổi, bị mắc kẹt trong mớ đổ nát. Trải qua gần hai giờ đồng hồ đau khổ, cậu bé đấu tranh để sống sót, với bàn học đè lên và xung quanh là thi thể bạn bè cùng lớp. Cuối cùng, một lính cứu hỏa phát hiện mái tóc vàng của Jeff chòi ra khỏi đống đổ nát và giải cậu ra khỏi đó.
Jeff là đứa trẻ cuối cùng được cứu sống, là người sống sót thứ mười. Thảm kịch Aberfan đã lấy đi sinh mạng của 144 người, đa số là trẻ em. Sự kiện này, do mưa lớn và việc xây dựng bãi thải than không an toàn, vẫn là một trong những trang đen đen tối nhất trong lịch sử Anh.
Aberfan, một ngôi làng nhỏ có dân số khoảng 5.000 người, chủ yếu phụ thuộc vào ngành khai thác than. Mỏ than Merthyr Vale, nằm trên đỉnh của làng, là nguồn thu nhập chính cho nhiều gia đình. Tuy nhiên, hoạt động khai thác than mang theo nhiều nguy cơ, đặc biệt là từ việc xử lý chất thải.
Than từng là cột mốc quan trọng của ngành công nghiệp ở miền Nam Wales, nuôi sống nhiều cộng đồng phụ thuộc vào than bitum cao cấp, nằm sâu dưới lòng đất của các thung lũng và ngọn đồi.
Trong số những cộng đồng này, Aberfan, gần Merthyr Tydfil, cách Cardiff khoảng 20 dặm về phía tây bắc. Được thành lập vào năm 1875, mỏ Merthyr Vale Colliery của Aberfan là mỏ than lớn nhất ở Khu mỏ than Nam Xứ Wales, và sản xuất ra một lượng chất thải khổng lồ.
Trong nửa thế kỷ qua, chất thải này đã được đổ vào các bãi thải trên sườn đồi Merthyr, ngay phía trên Aberfan. Địa chất dưới lòng đất của khu vực này chứa đầy suối nước ngầm.
Có bảy bãi thải trên đồi trên Aberfan; Bãi thải số 7 - còn được gọi là Bãi số 7 - bãi sạt lở xuống làng - bắt đầu được xây dựng vào năm 1958 và đến thời điểm xảy ra thảm họa, đã cao tới 34 mét.
Không giống như quy trình của Ủy ban Than Quốc gia (NCB), một phần của bãi thải đã được xây trên đất chứa nước ngầm.
Sau ba tuần mưa lớn, bãi thải trở nên quá tải và khoảng 140.000 khối yard (110.000 m^3) chất thải trượt xuống sườn đồi và lấp lên khu vực Trường tiểu học Pantglas. Dòng chảy đã phá hủy hai đường ống nước bị chôn dưới đê và nước tiếp tục đổ vào bãi thải, làm cho tình hình trở nên tệ hơn.
Những người nghe tiếng lở đất nói rằng âm thanh đó khiến họ nghĩ đến tiếng máy bay phản lực bay thấp hoặc tiếng sấm.
Vào sáng ngày 21 tháng 10 năm 1966, sau nhiều ngày mưa lớn, một lượng lớn bùn than từ bãi thải mỏ Merthyr Vale bất ngờ sạt lở xuống làng Aberfan. Dòng bùn cuồn cuộn tràn vào Trường tiểu học Pantglas, lấp kín 116 học sinh và 5 giáo viên. Thảm họa còn cướp đi sinh mạng của 28 người dân khác trong làng.
Thảm họa Aberfan gây ra một cú sốc to lớn cho cộng đồng Aberfan và cả nước Anh. Nỗi đau mất mát người thân, đặc biệt là trẻ em, phủ kín toàn bộ ngôi làng. Nhiều gia đình mất hết con cái, khiến tương lai của Aberfan trở nên u ám.
Ngay sau thảm họa, chính phủ Anh đã triệu tập lực lượng cứu hộ và hỗ trợ khẩn cấp cho Aberfan. Nữ hoàng Elizabeth II cũng đến thăm làng để chia buồn và động viên người dân vượt qua khó khăn.
Một cuộc điều tra sau thảm họa Aberfan kết luận rằng nguyên nhân chính là do NCB (Ủy ban Than Quốc gia) đã không thực hiện các biện pháp an toàn cần thiết để đảm bảo an toàn cho bãi thải. NCB bị chỉ trích nặng nề vì sự tắc trách của họ, dẫn đến hậu quả thương tâm.
Thảm họa Aberfan để lại nhiều hậu quả kéo dài cho cộng đồng. Nhiều người dân phải đối mặt với nỗi đau mất mát và tổn thương tâm lý. Vết thương lòng của Aberfan không bao giờ lành lặn.
Thảm họa Aberfan là một bài học đắt giá về sự quan trọng của an toàn trong hoạt động khai thác mỏ. Vụ việc cũng thể hiện tinh thần đoàn kết và sự giúp đỡ lẫn nhau của cộng đồng trong những thời điểm khó khăn.
Hôm nay, Aberfan vẫn giữ lại một khu vực tưởng niệm để ghi nhớ những người đã mất trong thảm họa. Vào ngày 21 tháng 10 hàng năm, cộng đồng Aberfan tổ chức lễ tưởng niệm để nhớ về những người đã khuất và nhắc nhở về bài học lịch sử quý báu này.
Thảm họa Aberfan là một bi kịch không thể nào quên. Sự kiện này là một cảnh báo về tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn và trách nhiệm trong hoạt động khai thác mỏ. Vết thương trong lòng Aberfan sẽ luôn là một kí ức đau buồn trong lòng cộng đồng và cả quốc gia.
Tham khảo: Rarehistoricalphotos