Thảo quyết minh là loại cây nhỏ với đặc điểm như sau:

• Thân cành nhẵn.
• Lá mọc so le, kép, có 2 - 4 lá chét.
• Hoa màu vàng tươi mọc từ tháng 5 đến tháng 6.
• Quả hình đậu màu nâu vàng, chứa khoảng 25 hạt.

Hạt thảo quyết minh được sử dụng làm thuốc sau khi phơi hoặc sấy khô. Trước khi sử dụng, hạt được sao nhỏ và chia thành hai loại: sao vàng và sao cháy.

Hạt thảo quyết minh, còn gọi là muồng lạc, muồng ngủ, đậu ma... là loại hạt chứa nhiều thành phần quan trọng như chrysophanol, physcion, obtusin, chryssobutusin, rubrofusarin, chrysophanol-1-β-gentiobiosid, chrysophanic axit-9-anthron. Ngoài ra, chúng còn chứa chất nhầy, protid, chất béo và sắc tố.

Trong lĩnh vực y học cổ truyền, thảo quyết minh được đánh giá với vị đắng nhẹ, có tác dụng an thần, hạ huyết áp, nhuận tràng

• Thảo quyết minh sao cháy có tác dụng mạnh hơn về huyết áp và an thần so với dạng sao vàng.
• Thảo quyết minh dạng sống giảm huyết áp và an thần nhẹ, nhưng tác dụng nhuận tràng, tẩy xổ mạnh nhất.

Ở mức độ tác dụng khác nhau, thảo quyết minh được ứng dụng trong điều trị tăng huyết áp, táo bón, đau đầu mất ngủ, bệnh chàm, bệnh da nấm và các vấn đề mắt như viêm võng mạc, quáng gà, viêm kết mạc cấp tính...

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại, thảo quyết minh mang lại những tác dụng đa dạng:

- Tác dụng an thần: Nghiên cứu trên thỏ bằng đường uống cho thấy tác dụng an thần của thảo quyết minh, thể hiện qua sự tăng sóng chậm, giảm sóng nhanh và giảm hoạt hóa tế bào thần kinh vỏ não và thể lưới.

- Tác dụng nhuận tràng: Anthranoid của thảo quyết minh kích thích sự co bóp của ruột, thúc đẩy quá trình tiêu hóa, giúp điều trị táo bón và làm cho phân mềm không lỏng.

- Tác dụng kháng nấm, kháng khuẩn: Cao lỏng cồn từ hạt thảo quyết minh có khả năng kìm hãm sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn và nấm gây bệnh ngoài da.

- Tác dụng hạ lipid máu: Nghiên cứu trên động vật cho thấy thảo quyết minh giúp hạn chế mảng xơ vữa động mạch, hạ triglycerid máu, cholesterol máu và kiểm soát lipid trong máu.

Liều lượng thông thường của thảo quyết minh là từ 5 – 10 g mỗi ngày, có thể sử dụng dạng bột, sắc, viên hoặc kết hợp với các loại thuốc khác. Tuy nhiên, liều lượng cụ thể phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và bệnh lý cụ thể. Do đó, trước khi sử dụng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Khi sử dụng thảo quyết minh trong điều trị, cần chú ý những điều sau:

• Thảo quyết minh không dành cho người có tỳ vị hư hàn, tiêu chảy.
• Nghiên cứu chỉ ra rằng thảo quyết minh là an toàn cho phụ nữ mang thai, nên có thể sử dụng trong trường hợp mất ngủ ở phụ nữ mang thai.
• Thảo quyết minh có thể tương tác với thuốc hoặc thực phẩm khác bạn đang sử dụng. Trước khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Một số bài thuốc y học cổ truyền chứa thảo quyết minh bao gồm:

- Đối với bệnh nấm da, hắc lào: 20 g thảo quyết minh ngâm trong 5 ml dấm và khoảng 40 – 50 ml rượu, sau 10 ngày, dùng để bôi lên vùng da cần điều trị.

- Đối với mắt đỏ, viêm kết mạc cấp tính: Sắc 9g thảo quyết minh, 9g dã cúc hoa, 6g mạn kinh tử, 6g mộc tặc, dùng nước sắc trong ngày.

- Đối với cao huyết áp, đau đầu: Dùng hạt thảo quyết minh sao vàng, giã dập, ngâm với nước sôi rồi uống thay nước khi khát.

- Đối với mất ngủ, tim hồi hộp, cao huyết áp: Sắc 20g thảo quyết minh, 15g mạch môn và 6g tâm sen sao, dùng nước sắc trong ngày.

Vậy nên, thảo quyết minh không chỉ có công dụng trong y học cổ truyền mà còn là thành phần chính của nhiều bài thuốc truyền thống điều trị nhiều bệnh như tăng huyết áp, nấm da, mất ngủ... Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Theo dõi trang web của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour để cập nhật thông tin về sức khỏe, dinh dưỡng và làm đẹp, giúp bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.