Buzz
Ngày nay, kem đánh răng chứa than hoạt tính được nhiều người ưa chuộng với khả năng làm trắng răng và mang lại hơi thở thơm mát. Nhưng bạn đã thực sự hiểu than hoạt tính là gì và chúng có tác dụng như thế nào. Hãy cùng Mytour khám phá qua bài viết dưới đây nhé!
Than hoạt tính là gì?
Than hoạt tính là một loại carbon được xử lý để có bề mặt lỗ rỗng nhỏ giúp tăng khả năng hấp phụ hoặc tăng cường các phản ứng hóa học.
Hầu hết than hoạt tính được sản xuất từ gỗ và các nguồn nguyên liệu giàu carbon khác như than đá, vỏ dừa, than bùn, và mùn cưa, bằng cách đốt chúng ở nhiệt độ cao từ 600 - 900 °C dưới điều kiện yếm khí.
Lợi ích của than hoạt tính
Những ứng dụng của than hoạt tính
2.1 Ưu điểm của than hoạt tính dạng bột
Than hoạt tính dạng bột là loại than bột mịn màu đen, có kích thước hạt rất nhỏ. Loại than này được đánh giá có khả năng hấp thụ tốt các chất lỏng, khí và phân tử hữu cơ khác vì có diện tích bề mặt tiếp xúc lớn. Hiện nay, than hoạt tính được sử dụng chủ yếu trong việc xử lý nước phèn, màng lọc RO và các lĩnh vực khác.
- Ứng dụng trong chế biến thực phẩm: Than hoạt tính được sử dụng để tẩy màu trong sản xuất bột ngô, mạch nha, dầu thực vật,...
- Sản xuất mỹ phẩm: Than hoạt tính thường được dùng để làm kem đánh răng, sữa rửa mặt, mặt nạ,...
- Ứng dụng trong y học: Than hoạt tính được sử dụng để sản xuất mặt nạ chống độc, khẩu trang và điều trị các bệnh về tiêu hóa.
Than hoạt tính dạng bột
2.2 Ưu điểm của than hoạt tính dạng hạt
Than hoạt tính dạng hạt được tạo thành từ những hạt than nhỏ có kích thước khoảng từ 0.2 - 5 mm. Loại này rất cứng và bền hơn dạng bột, cũng như khó bị rửa trôi hơn. Đặc biệt, cỡ hạt càng nhỏ thì khả năng hấp thụ càng tốt, là nguyên liệu không thể thiếu trong việc lọc nước sinh hoạt, nước thải công nghiệp,...
Than hoạt tính dạng hạt
Than hoạt tính viên nén
Viên than hoạt tính được tạo ra từ các bụi than và ép lại thành viên. Có kích thước nhỏ, hấp thụ hiệu quả và khó bị rửa trôi, thích hợp cho việc lọc khí độc.
Viên than hoạt tính nén
Than hoạt tính dạng ống
Than hoạt tính dạng ống với cấu trúc đặc biệt, được nén thành những ống rỗng. Với kích thước lớn, thích hợp cho việc lọc nước trong các nhà máy, xí nghiệp.
Than hoạt tính dạng ống
Than hoạt tính dạng tấm
Tấm than hoạt tính được tạo thành từ khung định hình và miếng mút được tẩm bột than hoạt tính. Có diện tích bề mặt lớn, phù hợp cho việc lọc mùi và khử mùi trong không khí.
Than hoạt tính dạng tấm
Cơ chế hoạt động của than hoạt tính
Than hoạt tính hoạt động bằng cách hấp thụ các chất độc hại và hóa chất. Với cấu trúc xốp mang điện tích âm, chúng hấp thụ các phân tử mang điện tích dương như các chất độc.
Than hoạt tính với nhiều vết nứt, lỗ nhỏ giúp hấp thụ tạp chất, bụi bẩn và các chất ô nhiễm như clo, benzen, SO2, CO2,... Các chất này bám vào bề mặt của than hoạt tính. Vì vậy, diện tích bề mặt càng lớn, lực hút càng mạnh.
Cơ chế hoạt động của than hoạt tính
Than hoạt tính có tác dụng gì?
Ứng dụng than hoạt tính trong việc xử lý nước sạch đóng vai trò quan trọng. Nó loại bỏ các tạp chất, kim loại nặng, florua, cặn bẩn, các chất hữu cơ và hóa học có kích thước nhỏ khoảng 0.05 - 0.1 micromet. Ngoài ra, than hoạt tính còn loại bỏ màu, mùi của tạp chất tan trong nước.
Xử lý nước
Than hoạt tính hấp thụ toàn bộ khí thải trong môi trường, thường được sử dụng để lọc không khí trong lành hơn. Đặc biệt, than hoạt tính đạt hiệu quả tối đa khi hoạt động trong không gian hẹp như ô tô, tủ lạnh, phòng ngủ, nhà vệ sinh,...
Than hoạt tính trong việc xử lý nước sạch đóng vai trò quan trọng. Nó loại bỏ các tạp chất, kim loại nặng, florua, cặn bẩn, các chất hữu cơ và hóa học có kích thước nhỏ khoảng 0.05 - 0.1 micromet. Ngoài ra, than hoạt tính còn loại bỏ màu, mùi của tạp chất tan trong nước.
Ứng dụng trong y tế
Trong lĩnh vực y tế, than hoạt tính được áp dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh như sau:
- Điều trị ngộ độc thức ăn, ngộ độc bia, uống quá liều hoặc hít phải các chất độc hại.
- Hỗ trợ các bệnh về dạ dày như đầy hơi, khó tiêu.
- Có thể giảm triệu chứng của “hội chứng mùi cá”.
- Có thể giảm mức cholesterol xấu.
- Xử lý tình trạng xây xẩm do rượu.
- Ứng dụng để sản xuất khẩu trang y tế, mặt nạ phòng độc.
Ứng dụng trong công nghiệp
Trong ngành công nghiệp, than hoạt tính được sử dụng để hấp thụ các ion kim loại quý như vàng, bạc và các kim loại quý khác, sau đó sử dụng phương pháp nung chảy để tách chúng hoặc có thể sử dụng phương pháp khuấy động.
Khoảng 90 - 95% than hoạt tính được sử dụng làm chất động trong sản xuất cao su, trong đó khoảng 80% được dùng để sản xuất săm lốp, các sản phẩm đệm ngủ và vật liệu cơ khí. Chỉ có khoảng 5% còn lại được sử dụng trong các ngành khác.
Các ứng dụng khác
Với khả năng hấp thụ tốt và an toàn, hiện nay than hoạt tính được sử dụng rộng rãi trong ngành làm đẹp như sản xuất kem đánh răng, mặt nạ, sữa rửa mặt, xà phòng,...
Trong nông nghiệp, than hoạt tính được dùng để điều chỉnh độ pH và loại bỏ các nguồn bệnh của đất. Đặc biệt, than còn được sử dụng để xử lý đất nhiễm mặn, nhiễm phèn và cải thiện nguồn nước trong ao hồ để tạo môi trường nước trong sạch cho sinh vật dưới ao hồ.
Các ứng dụng khác
Cách làm than hoạt tính tại nhà
4.1 Cách làm than hoạt tính từ gạo
Chuẩn bị nguyên liệu:
- Gạo.
- Chảo để rang gạo.
- Máy xay sinh tố hoặc dụng cụ để làm nhuyễn than.
Các bước thực hiện:
- Bước 1: Rang gạo một lần (không cần rang kỹ) và để ráo nước.
- Bước 2: Đặt chảo lên bếp và nung nóng, sau đó cho gạo vào chảo rang cho đến khi gạo cháy thành than.
- Bước 3: Khi gạo rang đã nguội, làm mịn than bằng máy xay, cối hoặc các dụng cụ khác để tạo thành nhuyễn than.
- Bước 4: Sau khi làm mịn than, bảo quản than bằng lọ thủy tinh và để ở nơi khô ráo thoáng mát.
4.2 Cách làm than hoạt tính từ gạo dừa
Chuẩn bị nguyên liệu:
- Gạo dừa.
- Nước hoa hồng toner.
- Một lon sữa rỗng.
- Kẹp gắp, thau inox, chén, lọ thủy tinh.
- Máy xay sinh tố hoặc dụng cụ để làm nhuyễn than.
Các bước thực hiện:
- Bước 1: Đốt gạo dừa cho bén lửa sau đó dùng kẹp đặt gạo dừa vào lon sữa.
- Bước 2: Sử dụng thau inox đậy ¾ miệng lon, chờ gạo dừa cháy hết rồi đậy kín miệng lon lại.
- Bước 3: Sau khi gạo dừa cháy thành than, đổ vào chén và trộn đều than với 3 muỗng nước hoa hồng và chờ than khô lại.
- Bước 4: Tiếp theo, sử dụng máy xay hoặc dụng cụ để làm nhuyễn than. Để đảm bảo than mịn hơn, bạn nên sàng than để loại bỏ những hạt to.
- Bước 5: Bảo quản than trong lọ thủy tinh và để ở nơi khô ráo thoáng mát.
