Với tác giả và tác phẩm Thánh Gióng, sách Ngữ văn lớp 6 trong bộ Kết nối tri thức cung cấp thông tin đầy đủ về nội dung quan trọng nhất của câu chuyện, bao gồm cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, giá trị văn hóa, giá trị nghệ thuật và cấu trúc dàn ý...
Tác giả và tác phẩm: Thánh Gióng - Ngữ văn lớp 6 Kết nối tri thức
I. Thuyết truyền
1. Khái niệm:
- Đây là loại truyện dân gian kể về các sự kiện và nhân vật có ít hoặc nhiều mối liên hệ với lịch sử, thường được xây dựng dựa trên trí tưởng tượng và hư cấu.
2. Các yếu tố của thuyết truyền
- Truyền thuyết thường kể về cuộc sống và thành tựu của các nhân vật lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc của các phong tục, hiện tượng địa phương từ góc nhìn của dân gian.
- Truyền thuyết thường được kể theo trình tự thời gian (tuần tự), với ba phần chính liên quan đến cuộc đời của nhân vật chính: sự ra đời và đặc điểm cơ thể; những thành tựu phi thường; kết cục.
- Nhân vật chính trong truyền thuyết thường là các anh hùng. Họ thường phải đương đầu với những thử thách lớn, làm thế nào để vượt qua cũng là thử thách của cả cộng đồng. Họ tạo ra những thành tựu phi thường nhờ vào tài năng xuất chúng và sự ủng hộ của cộng đồng.
- Câu chuyện trong truyền thuyết thường được kể một cách súc tích, có tính trang trọng, ca ngợi và sử dụng một số kỹ thuật nghệ thuật để làm cho câu chuyện trở nên thật hơn.
- Yếu tố hư cấu thường xuất hiện rõ ràng trong tất cả các phần của truyền thuyết, nhằm tôn vinh và lý tưởng hóa nhân vật cũng như các thành tựu của họ.
II. Tìm hiểu về tác phẩm một cách tổng quan
1. Thể loại: Truyện truyền thuyết
2. Nguồn gốc và bối cảnh sáng tác:
- Theo Lê Trí Viễn, Tuyển tập Văn (Lớp 5, Tập I), năm 1957
3. Phong cách biểu đạt:
4. Người kể chuyện: Thứ ba ngôi
5. Tóm tắt:
Đời thứ sáu của Hùng Vương, tại làng Gióng có một cặp vợ chồng già giàu đức, nhưng không có con. Một ngày, bà vợ đi vào vết chân to trên đồng, và sau đó mang thai. Mười hai tháng sau, cậu con trai khôi ngô ra đời. Mặc dù ba tuổi nhưng không biết đi hoặc nói. Khi giặc xâm lược, vua kêu gọi người tài, và cậu bé yêu cầu vua cung cấp roi sắt, áo giáp sắt và ngựa sắt để chiến đấu. Cậu bé trở nên mạnh mẽ và nhanh chóng lớn lên. Cả làng phải đóng góp gạo để nuôi cậu bé. Khi giặc tấn công, cậu bé nổi dậy và biến thành một anh hùng, đánh đuổi giặc bằng roi sắt, gãy roi sắt như gãy cành cây. Sau khi đánh bại giặc, anh ta cưỡi một con ngựa bay lên trời. Nhân dân biết ơn và xây đền thờ, và hiện nay vẫn còn Hội làng Gióng và các di tích ao hồ,...
6. Cấu trúc:
Bao gồm 4 phần:
+ Phần 1 (từ đầu đến “cứ đặt đâu thì nằm đấy”): Sự sinh ra của Thánh Gióng
+ Phần 2 (tiếp theo đến “giết giặc, cứu nước”): Gióng đòi đi chiến đấu và sự phát triển kỳ lạ
+ Phần 3 (tiếp theo đến “bay lên trời, biến mất”): Gióng cùng cộng đồng chiến thắng giặc Ân và bay về trời
+ Phần 4 (phần còn lại): Công lao của Thánh Gióng được ghi nhận bởi nhân dân
7. Ý nghĩa nội dung:
Hình tượng Thánh Gióng với nhiều màu sắc phép màu là biểu tượng sáng sủa của ý chí và sức mạnh bảo vệ đất nước, đồng thời thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân từ thời kỳ đầu của lịch sử về một anh hùng cứu nước đấu tranh chống lại kẻ thù ngoại xâm.
8. Giá trị văn học:
Xây dựng nhiều chi tiết ảo diệu tạo nên sức thu hút cho câu chuyện dân gian
III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm
1. Sự sinh ra của Thánh Gióng
- Bà mẹ đi ra đồng, vô tình ướm chân mình lên một vết chân to, sau đó về nhà bà thụ thai
- Sau mười hai tháng mang thai, bà sinh ra một đứa bé khỏe mạnh
- Khi đứa bé ba tuổi, không biết nói, không biết cười, không biết đi, chỉ biết nằm ở đâu thì nằm
→ Sự sinh ra kỳ lạ, không giống ai khác của Thánh Gióng
2. Thánh Gióng đòi đi chiến đấu và sự phát triển bất thường
- Khi nghe thấy lời rao của sứ giả, Thánh Gióng phát biểu lời đầu tiên - lời xin được đi chiến đấu
- Thánh Gióng đòi một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một bộ giáp sắt, hứa sẽ đánh bại quân xâm lược
→ Câu nói của Thánh Gióng đậm chất yêu nước, thể hiện sự ý thức và trách nhiệm đối với đất nước cũng như ý chí và quyết tâm đánh bại giặc Ân.
- Kể từ khi gặp sứ giả, Thánh Gióng lớn lên nhanh chóng như thổi:
+ Ăn mấy cũng không no, áo mới mặc xong đã căng đến đứt chỉ
+ Dù làm việc cật lực cỡ nào, hai vợ chồng cũng không đủ để nuôi
+ Cả làng cùng đóng góp gạo để nuôi bé trai, mọi người đều hy vọng rằng cậu bé sẽ chiến đấu và cứu nước
→ Sức mạnh của lòng yêu nước và quyết tâm đánh bại quân giặc Ân xâm lược. Gióng được sinh ra và lớn lên trong lòng nhân dân, mang trên vai nguyện vọng của dân chúng
3. Gióng và cộng đồng chiến thắng quân giặc Ân và trở về bầu trời
- Gióng trở thành một anh hùng, cao to vượt trên trượng, hùng dũng oai vệ
- Gióng vào trận chiến:
+ Mặc áo giáp, cầm roi, cưỡi ngựa
+ Điều chỉnh ngựa, lao thẳng tới vị trí của quân giặc, tiến hành tấn công từ hàng này sang hàng khác
+ Khi cái roi sắt gãy, anh hùng nhổ những cụm tre ven đường để đánh đuổi giặc
+ Kết quả: quân giặc chết như rác, chạy trốn trên nhau trong sự hoảng sợ
→ Dũng cảm, hùng tráng, oai phong
→ Khen ngợi lòng yêu nước, sức mạnh chống lại sự xâm lược từ bên ngoài của cộng đồng chúng ta
- Gióng bay về bầu trời: cưỡi một mình trên một con ngựa, anh hùng lên đỉnh núi, cởi bỏ bộ giáp sắt và cùng ngựa bay lên bầu trời
→ Thánh Gióng trở về với thế giới bất tử. Điều này thể hiện lòng tôn kính và ngưỡng mộ của dân chúng dành cho những anh hùng
4. Dân chúng ghi nhận công lao của Thánh Gióng
- Xây dựng đền thờ tại làng Phù Đổng, được biết đến với tên gọi là làng Gióng, mỗi năm làng tổ chức hội lớn
- Còn lại nhiều dấu tích cho đến ngày nay: những cụm tre ở huyện Ba Vì, các ao hồ liên tiếp, làng Cháy...
→ Sự tin tưởng của nhân dân vào sức mạnh đặc biệt của dân tộc