Thanh quản

Thanh quản là một cơ quan quan trọng trong hệ hô hấp của lưỡng cư, bò sát và thú. Nó tham gia vào quá trình hít thở, phát ra tiếng kêu/giọng nói và bảo vệ khỏi việc hít phải thức ăn vào phổi. Thanh quản nằm trong hệ hô hấp, nối yết hầu với khí quản trong phần trước của cổ.

Vị trí giải phẫu

Ở người lớn, thanh quản nằm ở vị trí của đốt sống C3-C6. Ở trẻ em, thanh quản bắt đầu từ vị trí đốt sống C2-C3.

Cấu tạo

Thanh quản được hình thành từ các sụn nối với nhau bằng các khớp, các màng, các dây chằng và các cơ. Trong đó có 2 dây thanh âm sẽ rung chuyển và phát ra âm thanh dưới tác động của luồng không khí đi qua. Bên trong, thanh quản được phủ bởi niêm mạc liên tục với niêm mạc hầu, niêm mạc khí quản và tạo nên các xoang cộng hưởng âm thanh.

Khàn tiếng

Khàn tiếng thường do viêm thanh quản, tình trạng sưng tấy do kích thích, lạm dụng hoặc nhiễm trùng. Bên trong thanh quản là dây thanh - hai nếp gấp của niêm mạc bao phủ cơ và sụn. Thông thường dây thanh mở và đóng êm, tạo thành âm thanh thông qua chuyển động và rung động. Tuy nhiên, trong viêm thanh quản, dây thanh bị sưng. Điều này làm biến dạng âm thanh khi không khí đi qua chúng. Kết quả là giọng nói trở nên khàn. Trong một số trường hợp nặng, giọng nói có thể trở thành gần như không thể nghe được (mất tiếng).

Viêm thanh quản có thể xuất hiện dưới hai dạng: cấp tính và mãn tính.

Viêm thanh quản cấp tính

Nguyên nhân

• Nhiễm trùng vi rút như cảm lạnh.
• Phát âm căng thẳng do la hét hoặc sử dụng quá mức giọng nói.
• Nhiễm virus như sởi hoặc quai bị.
• Nhiễm vi khuẩn như bạch hầu, mặc dù điều này rất hiếm.

Triệu chứng

Khàn tiếng. Giọng yếu hoặc mất giọng nói. Cảm giác khó chịu ở họng. Đau họng. Họng khô. Ho khan.

Điều trị

Hầu hết các trường hợp viêm thanh quản cấp tính sẽ tự lành, nhưng cần nghỉ ngơi và uống nhiều chất lỏng. Nên đi bác sĩ nếu khàn tiếng kéo dài hơn hai tuần.

Cách phòng bệnh

• Để phòng viêm thanh quản cấp thông thường, cần chú ý không để bị lạnh và ẩm kéo dài.
• Tránh hút thuốc lá, thuốc lào và không hít phải khói thuốc; khói thuốc làm khô họng và kích ứng dây thanh âm. Uống nhiều nước giúp niêm mạc thanh quản trơn nhẵn và sạch. Hạn chế rượu và cà phê để phòng ngừa khô họng.

Viêm thanh quản mạn tính

Viêm thanh quản kéo dài hơn ba tuần được gọi là viêm thanh quản mạn tính. Đây là loại viêm thanh quản thường do chất kích thích gây ra theo thời gian. Viêm thanh quản mạn tính có thể gây căng dây thanh âm, tổn thương hoặc tăng trưởng khối u trên dây thanh âm.

Nguyên nhân

• Hít các chất kích thích như khói hóa chất, chất gây dị ứng hoặc thuốc lá.
• Trào ngược axit dạ dày - thực quản (GERD).
• Viêm xoang mãn tính.
• Sử dụng quá nhiều rượu.
• Lạm dụng giọng nói (ví dụ như với ca sĩ hoặc vận động viên cổ vũ).
• Hút thuốc lá.

Ít phổ biến hơn:

• Nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm.
• Nhiễm trùng với một số loài kí sinh trùng.
• Ung thư.
• Tê liệt dây thanh âm, có thể do chấn thương, đột quỵ, khối u phổi hoặc các vấn đề sức khỏe khác.
• Dây thanh âm ở tuổi cao.

Điều trị

Phương pháp điều trị viêm thanh quản mạn tính nhằm giải quyết nguyên nhân gốc như chứng ợ nóng, hút thuốc hoặc uống quá nhiều rượu.

Thuốc được sử dụng trong một số trường hợp bao gồm:

Trong hầu hết các trường hợp viêm thanh quản, thuốc kháng sinh không có tác dụng vì nguyên nhân chủ yếu là virus. Tuy nhiên, nếu có nhiễm trùng do vi khuẩn - một nguyên nhân hiếm gặp của viêm thanh quản - bác sĩ có thể xem xét sử dụng thuốc kháng sinh.

Corticosteroid: Đôi khi, corticoid có thể giúp giảm viêm dây thanh âm. Tuy nhiên, điều trị này chỉ được áp dụng khi cần thiết như khi sử dụng giọng nói để hát, phát biểu hoặc trong một số trường hợp cấp tính.