Thanh Thủy

Thanh Thủy là một huyện thuộc tỉnh Phú Thọ, nằm ở khu vực đông nam của tỉnh này, Việt Nam.

Vị trí địa lý

Huyện Thanh Thủy nằm ở khu vực đông nam của tỉnh Phú Thọ và có các đặc điểm địa lý như sau:

• Phía đông giáp huyện Ba Vì, thuộc thành phố Hà Nội
• Phía tây và nam tiếp giáp huyện Thanh Sơn
• Phía bắc giáp huyện Tam Nông

Huyện Thanh Thủy có tổng diện tích là 12.097 ha, với dân số đạt 75.588 người, trong đó có khoảng 32% theo đạo Thiên Chúa.

Quản lý hành chính

Huyện Thanh Thủy được chia thành 11 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm thị trấn Thanh Thủy (huyện lỵ) và 10 xã: Bảo Yên, Đào Xá, Đoan Hạ, Đồng Trung, Hoàng Xá, Sơn Thủy, Tân Phương, Thạch Đồng, Tu Vũ, Xuân Lộc.

Lịch sử

Trong thời kỳ Lý - Trần, khu vực hiện nay thuộc hai huyện Thanh Sơn và Thanh Thủy nằm trong địa phận đạo Lâm Tây.

Vào năm Quang Thuận thứ 10 (1469), vua Lê Thánh Tông đã tiến hành điều chỉnh bản đồ quốc gia, đổi tên thành huyện Thanh Nguyên (清源), thuộc phủ Gia Hưng, tỉnh Hưng Hóa.

Đến thời Mạc Phúc Nguyên (1547-1561), vì kiêng kỵ chữ Nguyên, huyện được đổi tên thành Thanh Xuyên (清川).

Trong thời kỳ Lê Trung Hưng, để tránh tên của Thanh vương Trịnh Tráng (1623-1657), huyện lại được viết thành 青川 (vẫn đọc là Thanh Xuyên, với 'thanh' trong trường hợp này có nghĩa là màu xanh, khác với 'thanh' có nghĩa là trong sạch).

Vào năm Minh Mạng thứ 14 (1833), huyện Thanh Xuyên được chia thành hai huyện mới là Thanh Sơn và Thanh Thủy. Tên gọi Thanh Thủy bắt đầu từ thời điểm này. Khi đó, huyện Thanh Thủy bao gồm hai tổng là Yên Lãng và Cự Thắng, hiện tại hai tổng này thuộc huyện Thanh Sơn.

Ngày 9 tháng 6 năm 1890, Toàn quyền Đông Dương ra quyết định tách một phần đất từ huyện Bất Bạt, tỉnh Sơn Tây, nằm trên tả ngạn sông Đà, bao gồm 30 làng thuộc 4 tổng, để sáp nhập vào tỉnh Hưng Hóa. Khu vực này hiện thuộc huyện Thanh Thủy.

Ngày 8 tháng 9 năm 1891, Toàn quyền Đông Dương ban hành nghị định thành lập tỉnh Hưng Hóa mới. Huyện Thanh Thủy thuộc tỉnh Hưng Hóa mới, được điều chỉnh bằng cách bỏ tổng Cự Thắng và thêm tổng Tinh Nhuệ (trước năm 1890 thuộc huyện Bất Bạt) từ huyện Thanh Sơn.

Vì vậy, huyện Thanh Thủy hiện tại đã có sự thay đổi so với huyện Thanh Thủy trước năm 1890; phần lớn lãnh thổ hiện tại của huyện Thanh Thủy đã từng thuộc huyện Bất Bạt, tỉnh Sơn Tây trước đây.

Ngày 5 tháng 5 năm 1903, tỉnh Hưng Hóa được đổi tên thành tỉnh Phú Thọ, theo tên của thị xã Phú Thọ, nơi đặt tỉnh lỵ. Huyện Thanh Thủy hiện thuộc tỉnh Phú Thọ.

Sau năm 1945, để thống nhất, các đơn vị hành chính như phủ, châu, huyện đều được gọi là huyện, bỏ cấp tổng và hợp nhất các làng nhỏ thành xã. Khi đó, huyện Thanh Thủy bao gồm 15 xã: Bảo Yên, Đào Xá, Đoan Hạ, Đồng Luận, Hoàng Xá, La Phù, Phượng Mao, Sơn Thủy, Tân Phương, Thạch Đồng, Trung Nghĩa, Trung Thịnh, Tu Vũ, Xuân Lộc, Yến Mao.

Vào năm 1947, huyện Thanh Thủy cùng với 4 huyện khác nằm ở hữu ngạn sông Thao thuộc tỉnh Phú Thọ đã được sáp nhập vào khu 14.

Đến tháng 2 năm 1948, khu 14 được hợp nhất với khu 10 để thành liên khu 10, và huyện Thanh Thủy được chuyển trở lại thuộc tỉnh Phú Thọ.

Ngày 26 tháng 1 năm 1968, Ủy ban thường vụ Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã thông qua Nghị quyết số 504-NQ/TVQH, hợp nhất tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc thành tỉnh Vĩnh Phú. Huyện Thanh Thủy trở thành một phần của tỉnh Vĩnh Phú.

Ngày 5 tháng 7 năm 1977, theo Quyết định số 178-CP của Hội đồng Chính phủ, huyện Thanh Thủy đã được sáp nhập với huyện Tam Nông để hình thành huyện Tam Thanh.

Vào tháng 4 năm 1997, huyện Tam Thanh được phân tách thành hai huyện mới: Tam Nông và Thanh Thủy. Huyện Thanh Thủy lúc này bao gồm 15 xã: Bảo Yên, Đào Xá, Đoan Hạ, Đồng Luận, Hoàng Xá, La Phù, Phượng Mao, Sơn Thủy, Tân Phương, Thạch Đồng, Trung Nghĩa, Trung Thịnh, Tu Vũ, Xuân Lộc, và Yến Mao.

Ngày 25 tháng 10 năm 2010, thị trấn Thanh Thủy được thành lập làm trung tâm hành chính huyện Thanh Thủy, được tách ra từ xã La Phù.

Ngày 17 tháng 12 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 828/NQ-UBTVQH14 về việc điều chỉnh các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Phú Thọ, với hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2020.

• Sáp nhập 3 xã Trung Thịnh, Đồng Luận và Trung Nghĩa thành xã Đồng Trung.
• Sáp nhập 2 xã Phượng Mao và Yến Mao vào xã Tu Vũ.

Hiện tại, huyện Thanh Thủy bao gồm 1 thị trấn và 10 xã.

Kinh tế - xã hội

Kinh tế

Cơ cấu kinh tế của huyện Thanh Thủy bao gồm các lĩnh vực du lịch – dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp, và nông nghiệp.

Huyện Thanh Thủy sở hữu nhiều tiềm năng và lợi thế để thu hút đầu tư vào du lịch và dịch vụ. Trong 5 năm qua, nền kinh tế địa phương luôn duy trì mức tăng trưởng ấn tượng.

Nông thôn mới

Huyện đang hướng tới mục tiêu trở thành huyện nông thôn mới vào năm 2018, hiện đã có 13/14 xã đạt chuẩn. Trong năm 2018, xã Sơn Thủy sẽ hoàn thành xây dựng nông thôn mới, và huyện sẽ được công nhận đạt chuẩn NTM vào dịp kỷ niệm 20 năm tái lập huyện (01/09/1999 - 01/09/2019).

Làng nghề

Huyện Thanh Thủy có 5 làng nghề trong tổng số 9 làng có nghề. Các làng nghề tại huyện bao gồm:

• Làng nghề đan lát Ba Đông (Hoàng Xá)
• Làng nghề chế biến gỗ và đồ mộc Phù Lao (Sơn Thủy)
• Làng nghề trồng mọc nhĩ, nấm Đoan Hạ (Đồng Luận)
• Làng nghề hoa cây cảnh Phương Viên (Tân Phương)
• Làng nghề làm tương làng Bợ (Thạch Đồng)
• Làng nghề sản xuất và dịch vụ thủy sản Thủy Trạm (Sơn Thủy)

Chú thích

Liên kết ngoài

• Trang thông tin điện tử của Phú Thọ
• Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy