Thảo luận về Bài Viết Câu Cá Mùa Thu (Dàn Ý + 2 Mẫu) Của Nguyễn Khuyến

Thông qua 2 bài thảo luận văn học Câu Cá Mùa Thu không chỉ giúp ta cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là bức tranh tâm trạng vì nỗi lo lớn chưa tìm thấy lời giải. Dưới đây là 2 bài thảo luận Câu Cá Mùa Thu xuất sắc nhất, mời bạn đọc cùng thưởng thức nhé. Ngoài ra, bạn cũng có thể xem thêm các bài văn mẫu phân tích Câu Cá Mùa Thu.

Dàn Ý Thảo Luận Về Câu Cá Mùa Thu

1. Khởi Đầu

– Giới thiệu vấn đề: Sự hiện diện độc đáo của phong cảnh và con người trong bài thơ Câu Cá Mùa Thu

– Trích từ đề.

2. Nội dung chính:

- Vẻ đẹp của phong cảnh mùa thu trong bài thơ Thu Điếu

+ Mùa thu mang lại hai hình ảnh đối lập nhưng cân bằng, 'ao thu' và 'chiếc thuyền câu' bé nhỏ; ⇒ Phản ánh tâm trạng tinh thần của thi sĩ trước cảnh đẹp mùa thu và thời tiết của mùa thu, gợi cảm giác yên bình đặc biệt.

+ Tiếp tục khám phá vẻ đẹp của mùa thu thông qua hình ảnh sống động, kết hợp với sự di chuyển êm đềm ⇒ Mùa thu tại làng quê hiện ra đặc trưng qua những hình ảnh giản dị, làm cho không gian trở nên 'đậm chất dân dã'.

+ Bức tranh mùa thu đẹp đẽ, dễ mắc vào lòng nhưng cũng mang một nỗi buồn sâu sắc ⇒ Không gian mùa thu nông thôn Việt Nam mở ra với vẻ đẹp giản dị nhưng cũng yên bình và trong trẻo, tạo ra một cảm giác yên tĩnh và thanh vắng

- So sánh sự tương đồng và khác biệt khi tác giả sử dụng các hình ảnh tự nhiên trong bài thơ so với các tác phẩm khác, các nhà thơ khác.

- Khám phá vẻ đẹp của sự cô đơn của con người giữa mùa thu trong bài Câu cá mùa thu

- Hình ảnh của người câu cá xuất hiện trong không gian mùa thu yên bình với tư thế 'Tựa gối buông cần';

⇒ Dường như nói về việc câu cá nhưng thực ra không phải là vấn đề về câu cá, mà là sự yên bình của cảnh vật đang gợi lên cảm giác của sự cô đơn, uẩn khúc trong tâm hồn của nhà thơ, thể hiện sự đau buồn trước tình hình đất nước đầy đau thương

3. Tóm tắt

- Đánh giá ý nghĩa của vấn đề.

- Rút ra bài học cho bản thân.

Nghị luận về Câu cá mùa thu - Mẫu 1

Khi nói đến Nguyễn Khuyến, không ai có thể không nhớ đến tập thơ thu của ông. Trong tập thơ đó, bài thơ Câu cá mùa thu là điều không thể không kể đến, không chỉ mang đến hình ảnh mùa thu trên làng quê Việt Nam mà còn lồng ghép tâm trạng của nhà thơ và niềm đam mê câu cá mùa thu.

Bài thơ được viết theo dạng thất ngôn bát cú, có tám câu mỗi câu bảy tiếng. Mặc dù thể loại này tập trung vào miêu tả cảnh vật ở các câu đầu tiên, nhưng những câu thơ sau lại tập trung vào miêu tả tâm trạng. Với hiệu ứng của thể loại thơ này, Nguyễn Khuyến đã tạo ra một bức tranh mùa thu và một bức tranh tâm trạng của người đam mê câu cá.

Đầu tiên là hai câu đề, những câu thơ này có thể được xem là biểu tượng của cảnh đẹp của mùa thu. Nhờ vào những trải nghiệm trực quan, Nguyễn Khuyến đã tạo ra một bức tranh tuyệt vời về mùa thu:

“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”

Thật là mùa thu của việc câu cá, ngay từ đầu bài thơ Tam Nguyên Yên Đổ đã tạo ra một bức tranh về cảnh ao thu lạnh lẽo, trong veo đến mức có thể nhìn thấy đáy. Điều này được thể hiện qua việc nhắc đến ao cá trước khi đề cập đến bầu trời mùa thu. Mùa thu không chỉ để lại dấu ấn trên bầu trời mà còn in sâu vào dòng nước trong ao cá. Trên bề mặt của ao, người câu cá vẫn ngồi chờ cá cắn mồi, ngắm nhìn sự trong veo của nước. Nước ao không chỉ trong xanh như mùa hè mà còn mang một vẻ đẹp trong trắng, trong veo.

Có lẽ là bầu trời thu kia đã làm cho màu của nước trở nên như vậy. Và trên mặt ao đó, sự lạnh lẽo của mùa thu tạo ra không gian càng thêm lạnh lẽo. Trên bề mặt rộng lớn của ao nước, một chiếc thuyền câu bé tẻo teo hiện ra. Nhà thơ thể hiện sự nhỏ bé của chiếc thuyền hoặc có thể là của con người trong sự rộng lớn của không gian này. Có lẽ nhà thơ đang diễn đạt tâm trạng cô đơn, lạnh lẽo của bản thân thông qua sự nhỏ bé của con thuyền đó. Hai từ “tẻo teo” làm cho chiếc thuyền trở nên vô cùng nhỏ bé, như một dấu chấm lớn hoặc có thể lớn hơn một chút trong bức tranh thu ấy.

Nhà thơ không bắt đầu miêu tả bức tranh thu bằng bầu trời trong trẻo, cũng không dùng hương ổi như nhà thơ Hữu Thỉnh mà tập trung vào việc diễn đạt màu sắc không khí lạnh lẽo của ao thu.

Ở hai câu thơ tiếp theo, chúng ta lại đắm chìm trong vẻ đẹp của cảnh vật ở đây. Đặc biệt, chúng ta cũng nhận thấy sự thay đổi của mùa thu trên ao cá:

“Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo”

Mặc dù nói là chuyển động, nhưng thực sự phải nói là phải nhìn kỹ mới nhận ra. Mùa thu thường nhẹ nhàng như vậy nên nó thường kết hợp tất cả cảm xúc của con người. Trên ao cá, có sóng xuất hiện, nhưng không phải là sóng mạnh mẽ, chỉ là “gợn tí”. Một từ 'gợn' đã đủ làm cho chúng ta cảm nhận được sự im ắng và chuyển động, đặc biệt là khi nhà thơ sử dụng 'hơi gợn tí' làm cho thêm sắc thái. Nhà thơ đã quan sát rất tinh tế mới có thể diễn đạt được như vậy. Sóng có màu xanh biếc và sự chuyển động của sóng, còn lá thì sao.

Trong bức tranh mùa thu đó, Nguyễn Khuyến đã thêm chiếc lá vàng trước sự thổi nhẹ của gió mùa thu mà nhẹ nhàng đưa về phía trước. Ở đây, chúng ta cảm thấy lạ vì từ “vèo” thường ám chỉ sự nhanh chóng chứ không phải là chậm như vậy. Có thể nói Nguyễn Khuyến đã sử dụng từ này để thể hiện tài nghệ của mình. Chiếc lá vàng kia rơi nhẹ nhàng nhưng lại dao động và lượn lờ một cách lưu loát, như là đang lao đầu về phía dưới, và tác giả đã gọi nó là “vèo” thay vì là rơi nhanh.

Hai câu thơ này mang lại cho chúng ta những hình ảnh và sự chuyển động của chúng. Điều này làm cho bức tranh thiên nhiên không chỉ có màu sắc hình ảnh mà còn có cả không khí và sự chuyển động của mùa thu.

Hai câu thơ trên kết thúc một cách nhẹ nhàng để nhường chỗ cho hai câu thơ tiếp theo:

“Tầng mây lơ lửng, trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co, khách vắng teo”

Màu sắc của mùa thu hiện lên trong bức cảnh này, nhưng một cảm xúc thu lại xuất hiện trong lòng người. Lúc này, tác giả không chỉ quan sát vật trên bề mặt của ao nữa, mà còn nhìn lên bầu trời với những đám mây lơ lửng. Nhà thơ như đắm chìm trong màu sắc của bầu trời mùa thu. Những đám mây đó lơ lửng cao trên bầu trời, và bầu trời lại khoác lên mình màu xanh ngắt đặc trưng của mùa thu. Nhìn lên bầu trời, nhà thơ sau đó nhìn xuống những ngõ trúc uốn cong của làng quê mà không có ai. Có thể nói rằng hai câu thơ này không chỉ hẹp trong không gian của ao mà còn mở rộng ra cả không gian của bầu trời và những con ngõ trúc. Tuy nhiên, không có tiếng chim hót hay bước chân người đi qua. Không gian trở nên bao la hơn, như đang nuốt lấy nỗi cô đơn của nhà thơ.

Tâm trạng của nhà thơ rõ ràng được thể hiện, đó là sự cô đơn và buồn bã khi không có ai để chia sẻ, buồn vì dù đã ẩn mình nhưng tâm trạng vẫn không khá hơn. Nỗi lo cho nhân dân từ lâu vẫn còn đó mãi mà lại cảm thấy bất lực không thể giúp được gì.

Kết thúc bài thơ và dòng tâm trạng của mình, Nguyễn Khuyến quay trở lại với hình ảnh của một cụ già ngồi câu cá, đợi chờ cá cắn mồi:

“Tựa gối ôm cần lâu chẳng được
Cá đâu đớp động dưới chân bèo”

Trạng thái “tựa gối ôm cần” thể hiện sự buồn bã của nhà thơ, có lẽ không phải ngồi đó để câu cá mà đang suy tư về một vấn đề nào đó. Không có cá hoặc cá không cắn mồi, nhà thơ ôm cần nhưng không nghĩ đến việc câu cá. Còn những con cá khác lại đang động dậy dưới chân bèo. Những hình ảnh thơ gần gũi với cảnh làng quê Việt Nam và rất thu hút với hình ảnh nhẹ nhàng. Cuối cùng, bài thơ kết thúc với những tiếng cá nhỏ nhẹ.

Tóm lại, qua bài thơ ta thấy một bức tranh thu với đầy đủ âm thanh, hình ảnh và chuyển động, nhưng màu sắc chỉ là những gam màu nhẹ nhàng, âm thanh chỉ là những tiếng nhỏ nhẹ, hình ảnh chuyển động gần như không có. Và cảnh có vẻ phản ánh tâm trạng của nhà thơ, lo lắng cho nhân dân, buồn trước cuộc sống không như ý muốn.

Luận điểm về Câu cá mùa thu - Mẫu 2

Nhà thơ Nguyễn Khuyến, biệt danh là Quế Sơn, quê ở Nam Định, một người có trình độ cao nhưng với lòng yêu nước và tình thương dân, ông dành phần lớn cuộc đời để dạy học và sống yên bình ở quê nhà. Nguyễn Khuyến được coi là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn hóa làng quê Việt Nam thông qua những tác phẩm thơ đậm chất dân tộc và sự tôn vinh vẻ đẹp của thiên nhiên, kết hợp tài nghệ văn chương và hội họa trong 'chùm thơ thu', tạo nên tên tuổi bất tử khi thể hiện thành công bức tranh thu đặc trưng của làng quê Việt Nam. Trong 'chùm thơ thu', 'Thu điếu' sử dụng thể thơ đường luật thất ngôn bát cú để mô tả cảnh trời thu phủ lên khung cảnh rộng lớn màu xanh mát trong lành.

Ánh thu chiều chập chùng
...
Chỉ câu cá tơi bờ ao.

Thiên nhiên trong thơ Nguyễn Khuyến là những hình ảnh quen thuộc và giản dị, là tinh hoa của làng quê Việt Nam. Nguyễn Khuyến truyền tải trong thơ của mình bằng nét vẽ thuần khiết về cảnh vật mùa thu thông qua sự quan sát tinh tế của mắt và lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương. Bầu trời cao vút được thu nhỏ vào tầm mắt để theo dõi những biến đổi tinh tế nhất của không gian, cùng sự phối hợp màu sắc hài hòa của muôn vật trong cái yên bình bao trùm. Trong bài thơ, 'ao thu' và 'thuyền câu' xuất hiện trước hết, nơi mà nước ao trong veo, một chiếc thuyền câu nhỏ bé bên bờ, đọng lại trong làn nước trầm mặc.

Ánh thu chiều chập chùng
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.

Trong làng quê, có một chiếc gương phản chiếu bầu trời xuống dòng nước trong veo. Làng mạc Yên Đổ, một vùng đồng chiêm trũng, thường ngập nước, dân phải lấp đất cao nên ao liên tục nối tiếp nhau. Nguyễn Khuyến trân trọng thể hiện tình yêu quê hương qua việc đưa hình ảnh của ao nhỏ vào thơ, cùng với chiếc thuyền câu bé nhỏ.

Khung cảnh yên bình với chiếc thuyền câu nhẹ nhàng trôi trên dòng nước. Âm thanh nhỏ nhẹ đó tạo ra phút lặng trong không gian và trong tâm hồn của người câu cá, đắm chìm trong vẻ đẹp vô cùng lớn lao của thiên nhiên. Từ 'tẻo teo' nhấn mạnh sự cô đơn của chiếc thuyền giữa bầu trời mênh mông của mùa thu. Sau đó là nhịp thở của mùa thu bắt đầu với những bước chuyển nhẹ nhàng.

Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió nhẹ nhàng đưa vèo

Giờ đây, ao không còn yên bình nữa mà bắt đầu rối bời theo làn gió, lá rủ rê bay nhẹ nhàng. Sóng xanh kết hợp với lá vàng tạo nên vẻ đẹp thanh tao, và nhà thơ khéo léo kết hợp 'sóng biếc' với 'lá vàng', 'hơi gợn tí' với 'đưa vèo', rất tinh tế. Tâm trạng của nhà thơ cũng hòa mình vào nhịp gợn sóng và rơi lá vàng trong từng khoảnh khắc. Cách miêu tả một góc mùa thu bằng nét duyên dáng và nhẹ nhàng trong màu sắc và âm thanh.

Gió nhẹ làm dịu đi tâm hồn, thêm chút sắc màu tươi tắn cho bức tranh thu. Nhà thơ nhìn lên và bắt gặp thêm một màu xanh nữa, xanh trong thanh khiết hơn.

Tầng mây lơ lửng trên bầu trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co vắng vẻ không một bóng người

Bầu trời thu cao vút qua những tầng mây, mang đến một cảm giác cao vời hơn. Màu xanh của trời đẹp mê hồn, được làm phong phú bởi những đám mây trắng lơ lửng. Tác giả cảm thấy cô đơn và vắng vẻ khi nhìn thấy con đường quê vắng lặng. Nhưng đồng thời, cảnh quê thân thương với những hàng tre mát rượi, tạo nên một không gian thơ mộng và đặc trưng của miền Bắc Bộ. Một chiếc lá rơi trước mắt tác giả mang lại cảm giác trống trải và buồn bã trong cảnh vắng lặng đó.

Bức tranh thiên nhiên của đồng quê hiện ra rõ trong những từ ngữ mộc mạc, giản dị và đầy hậu phương. Nhờ hình ảnh sắc nét và phong phú cùng cách nhìn tổng quan, nhà thơ tạo ra một cảnh trời thu rộng lớn, xanh ngắt và tươi đẹp. Cảnh thiên nhiên cũng phản ánh tâm trạng của tác giả, đong đầy xúc cảm và tư tưởng. Trong cảnh thiên nhiên thơ mộng đó, tác giả thả mình vào sở thích câu cá tao nhã của mình, trở thành một phần của bức tranh nhỏ của mùa thu. Nhưng giữa cảnh lặng lẽ này và sự cô đơn, nỗi u hoài vẫn rình rập trong lòng.

Tựa gối buông cần lâu không có cá cắn
Chân bèo không cả tiếng cá nào đớp mồi

Tác giả ngồi suy tư trong sự yên bình của mình, suy nghĩ sâu xa và cảm thấy nhiều nỗi lo lắng. Tiếng cá đớp mồi gợi nhớ lại trong tâm trí tác giả, làm xao lãng tâm hồn nhạy cảm của ông. Dù có cá hay không, tâm trí tác giả vẫn đầy ưu phiền với những lo lắng về dân tộc và đất nước. Cảm xúc thời đại đóng vai trò quan trọng trong việc khiến nhà thơ quay về sở thích câu cá để giải tỏa lòng. Nhưng giữa cảnh yên bình này và cảm giác cô đơn, nỗi u hoài vẫn tiếp tục trỗi dậy.

Cảnh quê hiện lên trước mắt với độ chân thực đậm đà văn hóa Việt Nam trong thơ của Nguyễn Khuyến, thể hiện sự yêu nước và hòa quyện vào thiên nhiên. Bài thơ sử dụng vần độc đáo và từ ngữ tài tình, tạo ra hình ảnh sống động và hấp dẫn. Ngôn ngữ thơ chính xác, trong sáng và dễ hiểu làm nổi bật tài năng của Nguyễn Khuyến.

Nguyễn Khuyến không chỉ giỏi trong thơ trữ tình mà còn trong việc tả cảnh, đặc biệt là trong chùm thơ thu. Tâm hồn tinh tế của ông đã vẽ nên không chỉ là bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn là bức tranh tâm trạng, nỗi lo lớn chưa có giải pháp. Cốt cách thanh cao, yêu nước và thương dân hiện rõ, khiến ta ngưỡng mộ tài đức của Nguyễn Khuyến.