Buzz
Nhóm thợ vẽ của Nắng chủ yếu là các bạn thuộc thế hệ Z cùng mối đam mê văn hóa truyền thống và khát khao phục hồi những giá trị cũ một cách sáng tạo hơn.
Trong ký ức của Huỳnh Xuân Huỳnh - người bạn sinh ra và lớn lên tại huyện Giồng Riềng (Kiên Giang), bữa cơm gia đình ấm áp không thể thiếu những bộ chén dĩa gốm sứ xưa với hoa văn truyền thống.
Ngày càng lớn, chàng trai sinh năm 1998 nhận ra rằng ở quê nhà, hầu như không còn ai bán những bộ chén dĩa như vậy nữa. Khi mới đến Sài Gòn học đại học, Huỳnh đã cố gắng đi tìm nhưng lại thất vọng khi gần như mọi nơi đều từ chối.
Lòng trăn trở với dòng gốm Lái Thiêu xưa
Một lần tình cờ, Huỳnh mua được vài cái chén ở cầu Ông Lãnh. Hỏi nguồn gốc, người bán cho biết đó là gốm Lái Thiêu, khiến Huỳnh quyết định phải xuống đó một chuyến. Nhưng khác với những gì anh tưởng, khi đến đó anh hầu như không thấy cái lò nào. Sau một hồi hỏi, người dân chỉ dẫn Huỳnh đến khu Tân Uyên và chợ Búng.
Mặc dù vẫn còn một vài lò, nhưng thay vì sản xuất nhiều loại sản phẩm, mỗi nơi thường chỉ làm một loại như chén, tô hay dĩa. Những mẫu chén cổ như chén ông tiên, chén trúc lâm thất hiền lại được làm khá sơ sài.
Người ta nói chén không còn được sử dụng để ăn mà được mua về đập vụn để làm mosaic! Một chút tiếc nuối về nghề gốm truyền thống của người dân Nam Bộ. Liệu có thể phục hồi lại nghề gốm đang dần bị lãng quên này không? Ý nghĩ ấy bỗng lóe lên trong tâm trí của Huỳnh.
Tại sao lại chọn tên Nắng ceramics? Xuân Huỳnh bật cười, kể lại rằng đó là ngày anh ghé thăm lò gốm để học cách vẽ hoa văn, nhưng trời không có một tia nắng. Chờ đợi đến tận 14h, thợ mới có thể vào lò vẽ vì gốm chưa khô. Hóa ra, ngoài các yếu tố đất, lửa, gió, thì ánh nắng cũng vô cùng quan trọng với nghề gốm truyền thống.
'Tôi quyết định đặt tên là Nắng, cũng có thể hiểu là sự tươi mới, khởi đầu mới cho làng nghề đã cũ' - Huỳnh nói.
Xuân Huỳnh học thiết kế công nghiệp và từng được gia đình dạy nấu ăn, anh cũng có những tiêu chuẩn nhất định trong việc bài trí món ăn. Anh có thể nói rất chi tiết về sự tinh tế của một món ăn quê hương, ví dụ như cách dùng lá chuối để nâng cao màu sắc và hương vị của cá lóc nướng trui, hay cách nấu canh chua với bông điên điển, bông súng, rau muống với từng loại gia vị khác nhau.
'Dĩa ảo thường được dùng để chấm rau ăn món kho lạt với nhiều nước. Loại tô để ăn bún riêu thì phải cao hơn để giữ nhiệt, còn tô để ăn bún mắm thì lại cần có miệng rộng hơn để hương vị tỏa ra và được nhiều rau ăn kèm' - Huỳnh chia sẻ như một chuyên gia.
Hợp tác để phục hồi nghề gốm
Sản phẩm chính của Xuân Huỳnh là tô, chén, dĩa phục vụ bàn ăn và các đồ trang trí như khay đựng gạo, bình hoa, khay mứt, không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn tiện dụng. Anh ta chú trọng nghiên cứu các hoa văn truyền thống và sáng tạo mới, không giới hạn trong việc sao chép nguyên mẫu.
Nhóm thợ vẽ của Nắng gồm các bạn trẻ đam mê văn hóa truyền thống và muốn tái hiện giá trị cổ trong hình thức sáng tạo hơn. Đối mặt với yêu cầu thiết kế hoặc mẫu hoa văn, họ thường biến tấu và thể hiện tính cá nhân, tạo ra các sản phẩm trẻ trung, hiện đại. Nhóm có thành viên đến từ miền Bắc, người đã sáng tạo hoa văn cúc họa mi trên sản phẩm.
Các hoa văn truyền thống phù hợp với xu hướng hiện nay sẽ được duy trì, đồng thời nghiên cứu và áp dụng màu men mới như mạ non, xanh lam để sản phẩm phù hợp với những gia đình có kiến trúc hiện đại.
Bốn thợ truyền thống của Nắng là những người già tuổi hơn đảm nhiệm các công đoạn đặc biệt như tạo hình sản phẩm, nhúng men hoặc xếp lò. Họ có kiến thức vững về kỹ thuật truyền thống, góp phần tạo nên những sản phẩm thủ công đặc trưng của gốm Lái Thiêu, không hề mất đi sự riêng biệt trong công nghiệp hoặc bị nhầm lẫn với các loại gốm khác.
Xuân Huỳnh muốn lan tỏa vẻ đẹp của gốm sứ Việt Nam tới du khách quốc tế, vì vậy thiết kế riêng cho người Việt và nước ngoài. Mỗi sản phẩm được làm hoàn toàn thủ công, vẽ tay và nung bằng lò củi. Dù có người đề xuất nên dùng lò gas, nhưng lò củi là nét đặc trưng của gốm Lái Thiêu và phải được giữ gìn là giá trị truyền thống.
Sản phẩm thủ công nhấn mạnh tính linh hoạt trong từng đường nét, không phải là hàng loạt công nghiệp. Chúng được giới thiệu tại nhiều sự kiện, bao gồm triển lãm mỹ thuật.
'Tôi nghĩ đến việc tổ chức workshop tại lò gốm để khách tham quan có thể trải nghiệm cuộc sống ngày hôm nay tại Lái Thiêu.' - Huỳnh chia sẻ.
