Tháp Tokyo

Tháp Tokyo (東京タワー, Tōkyō tawā, Tokyo Tower) là một công trình truyền thông và quan sát nằm tại khu Shiba-koen, quận Minato, Tokyo, Nhật Bản. Với chiều cao 332,9 mét (1.092 ft), đây là công trình cao thứ hai tại Nhật Bản. Tháp có thiết kế bằng khung thép, lấy cảm hứng từ tháp Eiffel, và được sơn màu trắng và cam quốc tế để đảm bảo an toàn hàng không.

Tháp được xây dựng vào năm 1958, chủ yếu thu hút khách du lịch và cho thuê ăngten. Hơn 150 triệu người đã ghé thăm tháp kể từ khi nó được khai trương. Dưới chân tháp có một tòa nhà bốn tầng tên là FootTown, nơi có bảo tàng, nhà hàng và cửa hiệu. Từ đây, du khách có thể lên hai đài quan sát: đài quan sát chính với hai tầng ở độ cao 150 mét (490 ft) và đài quan sát đặc biệt nhỏ hơn ở độ cao 249,6 mét (819 ft).

Tháp cũng đóng vai trò hỗ trợ cho các ăngten phát sóng. Ban đầu, các ăngten truyền hình và phát thanh được lắp đặt vào năm 1961. Tuy nhiên, tháp cao 332,9 mét (1.092 ft) không đủ cao để hỗ trợ hoàn toàn cho việc phát sóng kỹ thuật số, dẫn đến việc phải xây dựng một tháp phát sóng kỹ thuật số cao hơn, Tokyo Skytree, hoàn thành vào năm 2012.

Xây dựng

Sau khi NHK bắt đầu phát sóng truyền hình vào năm 1953, khu vực Kantō cần một tháp phát sóng lớn. Các công ty truyền thông tư nhân cũng nhanh chóng bắt đầu xây dựng các tháp riêng. Sự gia tăng số lượng tháp đã khiến chính phủ Nhật Bản lo ngại về việc xây dựng tháp khắp Tokyo. Giải pháp được đưa ra là xây dựng một tháp lớn để phủ sóng toàn khu vực. Đồng thời, Nhật Bản tìm kiếm một công trình biểu tượng để thể hiện sức mạnh kinh tế toàn cầu trong thời kỳ hậu chiến.

Hisakichi Maeda, người sáng lập và chủ tịch của Nippon Denpatō, là người sở hữu và quản lý tháp, đã lên kế hoạch xây dựng một tháp cao hơn Tòa nhà Empire State ở New York, với chiều cao 381 mét, từng là công trình cao nhất thế giới. Tuy nhiên, kế hoạch này bị hủy do thiếu hụt tài chính và vật liệu. Cuối cùng, độ cao của tháp được xác định dựa trên yêu cầu phát sóng của các đài truyền hình trong khu vực Kanto, khoảng 150 km (93 mi). Tachū Naitō, một nhà thiết kế nổi tiếng ở Nhật Bản, đã lấy cảm hứng từ tháp Eiffel ở Paris và thiết kế tháp với khả năng chống động đất gấp đôi so với trận động đất Kanto 1923 và gió bão lên đến 220 km/h (140 mph).

Dự án xây dựng thu hút hàng trăm tobi, tức các công nhân xây dựng truyền thống Nhật Bản chuyên xây dựng công trình cao. Công ty Takenaka bắt đầu xây dựng vào tháng 6 năm 1957 với ít nhất 400 công nhân làm việc mỗi ngày. Tháp được làm từ thép, trong đó một phần ba là phế liệu kim loại từ xe tăng Hoa Kỳ bị phá hủy trong Chiến tranh Triều Tiên. Khi ăngten cao 90 mét được lắp đặt vào ngày 14 tháng 10 năm 1958, Tháp Tokyo trở thành tháp đứng độc lập cao nhất thế giới, vượt qua Tháp Eiffel 13 mét. Dù cao hơn Tháp Eiffel, Tháp Tokyo chỉ nặng 4.000 tấn, nhẹ hơn 3.300 tấn so với Tháp Eiffel. Nhiều tháp khác đã vượt qua độ cao của Tháp Tokyo, nhưng nó vẫn là công trình nhân tạo cao nhất Nhật Bản cho đến tháng 4 năm 2010, khi Tokyo Skytree ra đời. Tháp khai trương vào ngày 23 tháng 12 năm 1958 với tổng chi phí 2,8 tỷ Yên (tương đương 8,4 triệu USD năm 1958). Đến năm 2000, Tháp Tokyo được thế chấp với số tiền 10 tỷ Yên.

Tháp được thiết kế như một ăngten truyền thông và có màu sắc rực rỡ để phù hợp với quy định an toàn hàng không thời bấy giờ. Hai đài quan sát của tháp hiện chủ yếu phục vụ du khách. Tháp nổi bật giữa khung cảnh đô thị lộn xộn, cả ngày lẫn đêm. Mỗi 5 năm, Tháp Tokyo được sơn lại trong khoảng thời gian 12 tháng.

Chức năng

Tháp Tokyo chủ yếu kiếm tiền từ việc cho thuê ăngten và du lịch. Nó vừa là một cấu trúc hỗ trợ ăngten phát sóng truyền hình và phát thanh, vừa là điểm thu hút khách du lịch. Tính đến năm 2008, tháp đã đón hơn 150 triệu lượt khách kể từ khi mở cửa vào cuối năm 1958. Tuy nhiên, số lượt thăm giảm dần, đạt mức thấp nhất là 2,3 triệu vào năm 2000. Du khách thường bắt đầu hành trình tham quan từ FootTown, tòa nhà bốn tầng dưới chân tháp, nơi có các nhà hàng, cửa hàng và bảo tàng. Để lên đài quan sát chính, khách có thể sử dụng thang máy từ tầng một của FootTown. Từ Đài quan sát chính, với mức giá khác, du khách có thể tiếp tục lên Đài quan sát đặc biệt.

Phát sóng

Tháp Tokyo được nhiều tổ chức sử dụng cho các mục đích phát sóng khác nhau. Ban đầu, tháp được thiết kế để phát sóng truyền hình, và các ăngten phát thanh được lắp vào năm 1961 để tận dụng không gian có sẵn. Hiện tại, tháp phát sóng truyền hình analog, truyền hình kỹ thuật số, phát thanh và phát thanh kỹ thuật số. Các đài truyền hình và phát thanh sử dụng ăngten đặt tại tháp bao gồm:

• NHK General TV Tokyo (JOAK-TV): Kênh VHF 1 (Analog)
• NHK Educational TV Tokyo (JOAB-TV): Kênh VHF 2 (Analog)
• NHK Radio FM Tokyo (JOAK-FM): 82.5-MHz
  • NHK Radio 1 AM Tokyo (JOAK-AM): 594-KHz
  • NHK Radio 2 AM Tokyo (JOAB-AM): 693-KHz
• TV Asahi Tokyo (JOEX-TV): TV Asahi Analog Television/Kênh VHF 10 (Analog)
• Fuji Television Tokyo (JOCX-TV): Fuji Television Analog/Kênh VHF 8 (Analog)
• Tokyo Broadcasting System Television (JORX-TV): TBS Television/Kênh VHF 6 (Analog)
• Nippon Television Tokyo (JOAX-TV): Kênh VHF 4 (Analog)
• TV Tokyo (JOTX-TV): Kênh VHF 12 (Analog)
• J-WAVE (JOAV-FM): 81.3-MHz
• Tokyo FM (JOAU-FM): 80.0-MHz
• FM Interwave (JODW-FM): 76.1-MHz
• The University of the Air TV (JOUD-TV): Kênh VHF 16 (Analog)
• The University of the Air-FM (JOUD-FM): 77.1-MHz
• Tokyo Metropolitan Television (JOMX-TV): Kênh VHF 14 (Analog)
• Nikkei Radio Broadcasting Relay Antenna (JOZ-SW): 3.925-MHz

Khi Nhật Bản ngừng phát sóng analog, Tháp Tokyo không còn phù hợp cho việc phát sóng kỹ thuật số vì chiều cao của nó không đủ để truyền sóng cao tần tới các khu vực bị che khuất bởi rừng và nhà cao tầng. Để giải quyết vấn đề này, Tokyo Skytree, với chiều cao 634 mét (2.080 ft), đã được hoàn thành vào năm 2012. Để làm cho Tháp Tokyo vẫn thu hút NHK và các đài truyền hình thương mại khác có kế hoạch chuyển sang tháp mới, Nihon Denpatō đã dự định kéo dài ăngten phát sóng kỹ thuật số với chi phí khoảng 4 tỷ Yên (50 triệu USD). Tuy nhiên, kế hoạch này không được thực hiện, và Tháp Tokyo dự kiến sẽ ngừng phát sóng truyền hình và phát thanh kỹ thuật số, ngoại trừ Đại học Mở Nhật Bản, sẽ tiếp tục sử dụng tháp. Các đài phát thanh FM cũng sẽ tiếp tục phát sóng từ tháp. Giám đốc kế hoạch, Masahiro Kawada, cũng xem xét khả năng sử dụng tháp như một phương án dự phòng cho Tokyo Skytree, tùy thuộc vào nhu cầu của các đài truyền hình.

Vào ngày 11 tháng 3 năm 2011, đỉnh ăngten của Tháp Tokyo bị hư hại do trận động đất Đông Bắc. Đến ngày 19 tháng 7 năm 2012, chiều cao của tháp giảm xuống còn 315 mét sau khi ăngten trên đỉnh được sửa chữa.

Dưới chân Tháp Tokyo có một tòa nhà bốn tầng tên là FootTown. Tầng một bao gồm một Nhà triển lãm Thủy cung, một sảnh lễ tân, một nhà hàng 'Tower Restaurant' với sức chứa 400 người, một cửa hàng tiện lợi FamilyMart và một cửa hàng lưu niệm. Điểm nhấn chính của tầng này là ba thang máy giúp du khách di chuyển nhanh chóng lên Đài quan sát chính. Tầng hai chủ yếu dành cho thực phẩm và mua sắm, với 5 nhà hàng độc lập, trong đó có McDonald's và Pizza-La cùng với một trung tâm thực phẩm có 4 nhà hàng khác.

Tầng ba của tòa nhà chứa Bảo tàng kỷ lục thế giới Guinness Tokyo, nơi trưng bày các kỷ lục nổi bật được công nhận bởi Sách Guinness. Bảo tàng Sáp Tháp Tokyo, mở cửa từ năm 1970, giới thiệu các bức tượng sáp từ Luân Đôn, với các nhân vật từ The Beatles đến Giê-su. Tầng này còn có một nhà triển lãm ảnh toàn cảnh gọi là Gallery DeLux, một phòng khách và một số cửa hàng đặc sản. Triển lãm nghệ thuật ảo giác của Tháp Tokyo, với các tranh ảnh và vật thể tương tác, nằm ở tầng bốn và tầng thượng của tòa nhà.

Tầng mái của FootTown là một công viên giải trí nhỏ với một số trò chơi và các buổi biểu diễn trực tiếp dành cho trẻ em. Vào cuối tuần hoặc ngày lễ, du khách có thể sử dụng cầu thang ngoài trời của tháp, với khoảng 660 bậc, dẫn thẳng lên Đài quan sát chính.

Diện mạo

Tháp Tokyo cần tổng cộng 28.000 lít (7.400 gal Mỹ) sơn để phủ hoàn toàn cấu trúc bằng màu trắng và cam quốc tế, đảm bảo tuân thủ các quy định an toàn hàng không. Trước dịp kỷ niệm 30 năm vào năm 1987, chỉ có các đèn viền góc từ chân tháp đến ăngten. Đến mùa xuân năm 1987, Nihon Denpatō mời nhà thiết kế ánh sáng Motoko Ishii để khảo sát và cải thiện thiết kế ánh sáng cho tháp. Được thuê để tái thiết kế ánh sáng nhằm phục hồi sự thu hút của tháp, Ishii đã đảm nhận nhiệm vụ này nhằm làm Tháp Tokyo trở thành một điểm du lịch nổi bật và biểu tượng của Tokyo.

Hệ thống ánh sáng mới của Tháp Tokyo được khai trương vào năm 1989, thay thế các bóng đèn viền bằng 176 đèn pha lắp đặt xung quanh khung tháp. Từ lúc hoàng hôn đến nửa đêm, ánh sáng sẽ chiếu sáng toàn bộ tháp. Đèn hơi Natri được sử dụng từ 2 tháng 10 đến 6 tháng 7 để tạo màu cam cho tháp, trong khi từ ngày 7 tháng 7 đến 1 tháng 10, các đèn halogen chiếu sáng tháp bằng màu trắng. Ishii giải thích rằng màu cam ấm áp hơn, phù hợp với mùa đông lạnh, trong khi màu trắng mát mẻ thích hợp cho mùa hè nóng.

Thỉnh thoảng, Tháp Tokyo được chiếu sáng đặc biệt để kỷ niệm các sự kiện quan trọng. Kể từ năm 2000, tháp được chiếu màu hồng vào ngày 1 tháng 10 để nâng cao nhận thức về ung thư vú. Tháp cũng được trang trí bằng nhiều kiểu ánh sáng đặc biệt trong mùa Giáng Sinh từ năm 1994. Vào đêm giao thừa, tháp sáng lên vào lúc nửa đêm với số năm hiển thị trên một mặt của đài quan sát để đón năm mới. Tháp cũng được chiếu sáng đặc biệt để kỷ niệm các sự kiện nổi bật như Giải vô địch bóng đá thế giới 2002 với màu xanh lam, ngày thánh Patrick 2007 với màu xanh lục, và nhiều sự kiện thương mại khác. Trong năm 2000, tháp được chiếu sáng độc đáo để đón thiên niên kỷ mới, với Motoko Ishii tiếp tục là nhà thiết kế ánh sáng.

Khi Tháp Tokyo được chiếu sáng, Đài quan sát chính thường giữ vai trò nổi bật. Vào ngày 'White Band' quốc tế lần thứ hai, 10 tháng 9 năm 2005, chỉ Đài quan sát chính được chiếu sáng bằng màu trắng sáng. Vào ngày 1 tháng 12 năm 2005, khi kỷ niệm phát sóng kỹ thuật số mặt đất tại Kanto, Đài quan sát chính hiển thị các ký tự 地デジ (chi deji, viết tắt của 地上デジタル放送 chijō dejitaru hōsō). Đài quan sát cũng từng hiển thị các ký tự 'TOKYO' và '2016' để cổ vũ Tokyo đăng cai Thế vận hội 2016, cùng với các hình ảnh biểu tượng như trái tim được thể hiện trên các cửa sổ của đài quan sát.

Cát tường vật

Tháp Tokyo có hai cát tường vật tên là Noppon, với anh trai mặc đồ màu xanh dương và em trai mặc đồ màu đỏ. Chúng được giới thiệu vào ngày 23 tháng 12 năm 1998, nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày khai trương Tháp Tokyo.

Trong văn hóa đại chúng

Giống như Tháp Eiffel, Tháp Tokyo thường được sử dụng để làm điểm nhận diện trong khung cảnh thành phố Tokyo. Tháp xuất hiện trong nhiều anime và manga nổi tiếng như Magic Knight Rayearth, Please Save My Earth, Cardcaptor Sakura, Digimon, Thủy thủ Mặt Trăng, và Quyển sổ thiên mệnh. Ngoài ra, Tháp Tokyo cũng thường xuyên xuất hiện trong các bộ phim kaiju của Nhật Bản, nơi nó thường xuyên trở thành mục tiêu của các trận chiến giữa Godzilla, Mothra và King Kong (King Kong Escapes), bị phá hủy và tái thiết trong nhiều tình huống kịch tính.

Liên kết ngoài

• Trang web chính thức của Tháp Tokyo (tiếng Nhật) Lưu trữ tại Wayback Machine ngày 23 tháng 5 năm 2015
• Thông tin về Tháp Tokyo trên trang Structurae