Buzz
Nissan, nổi tiếng với triết lý tích cực M&A, từng cạnh tranh khốc liệt với Honda, nổi tiếng với triết lý ‘đơn độc’, giữ vị trí thứ hai trong ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản. Tuy nhiên, trong tình hình tuyệt vọng này, hai đối thủ phải hợp tác để đối phó với đám đông xe điện Trung Quốc giá rẻ.
Mùa hè năm 2020, tờ Financial Times (FT) đã đưa tin về kế hoạch sáp nhập Honda và Nissan của chính phủ Nhật Bản, tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng điều này gặp nhiều khó khăn do hai đối thủ này đã cạnh tranh với nhau trong nhiều năm.
Tuy vậy, chỉ sau 4 năm, hai hãng xe lớn thứ hai và thứ ba của Nhật Bản đã buộc phải ngồi lại với nhau trước sự cạnh tranh từ đám đông xe điện Trung Quốc giá rẻ, với công nghệ tiên tiến và thiết kế đẹp mắt.
Mặc dù không loại trừ hoàn toàn khả năng sáp nhập, nhưng FT đánh giá đây là lần hợp tác chặt chẽ nhất giữa hai đối thủ sống còn từng cạnh tranh quyết liệt ở Nhật Bản để giành vị thứ hai sau Toyota.
Thất vọng
Ngay từ những ngày đầu thành lập, hai hãng Honda và Nissan đã theo đuổi các chiến lược phát triển khác nhau.
Nissan được thành lập vào năm 1934 bởi Yoshisuke Aikawa, một nhà sáng lập ít được biết đến đã biến công ty trở thành một tập đoàn lớn trước Thế chiến II thông qua hàng loạt thương vụ sáp nhập và niêm yết cổ phiếu lần đầu ra công chúng.
Trái ngược với Soichiro Honda, người sáng lập Honda vào năm 1948, thích làm việc độc lập trong việc phát triển ô tô, không ưa thích liên minh hoặc liên doanh, coi việc mua sáp nhập (M&A) các doanh nghiệp khác chỉ làm chậm trễ quá trình sản xuất.
Đến ngày nay, văn hóa M&A của Nissan vẫn tiếp tục mở rộng đế chế, trong khi Honda vẫn trung thành với triết lý của người sáng lập là tập trung vào phát triển ô tô thay vì cố gắng chiếm đoạt các doanh nghiệp khác.
Tuy nhiên, bất kể là chiến lược M&A của Nissan hay sự tập trung vào sản xuất ô tô của Honda, cả hai đều phải đối mặt với tình trạng 'tuyệt vọng' trước sức mạnh của xe điện Trung Quốc, dù mức độ khác nhau.
Theo FT, cả hai tập đoàn xe lớn thứ 2 và 3 của Nhật Bản đều gặp khó khăn trong việc mở rộng thị phần và cạnh tranh tại Trung Quốc trong những năm gần đây. Sau khi bị bỏ lại phía sau trong lĩnh vực xe điện, cả Nissan và Honda đều nhận ra rằng họ không đủ nguồn lực và quy mô để duy trì sự cạnh tranh và vị thế của mình trên toàn cầu trước sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc.
Đối với Nissan, tập đoàn này đã phải từ bỏ quan hệ đối tác liên minh với Renault của Pháp sau 25 năm vì họ nhận thức được rằng sự hợp tác không thể giúp họ tồn tại trước thách thức từ cơn bão xe điện và những quy định mới nghiêm ngặt về khí thải.
Giám đốc điều hành của Nissan, ông Makoto Uchida đã mạnh mẽ bày tỏ nhu cầu tìm kiếm đối tác mới trên phương tiện truyền thông, mặc dù hãng vẫn xác nhận rằng liên minh với Renault và Mitsubishi Motors không hoàn toàn bị hủy bỏ.
Trong khi đó, Honda nhận thức được rằng chiến lược 'đi một mình' của mình không còn phù hợp khi phải đối mặt với Trung Quốc, vì vậy đã đột ngột hợp tác với Sony vào năm 2022 để sản xuất xe điện. Hãng cũng liên minh với GM trong lĩnh vực ô tô điện và công nghệ tự lái.
Tuy nhiên, liên minh này đã phải hủy bỏ kế hoạch phát triển xe điện giá rẻ vào năm 2023 vì không thể đạt được mức chi phí hiệu quả bằng thương hiệu Trung Quốc.
Hai CEO của Nissan và Honda tại lễ công bố chiến lược hợp tác
Sự thất bại trong liên minh với GM được coi là một đòn đau cho CEO Toshihiro Mibe của Honda, người đã táo bạo tuyên bố thay thế dần xe xăng bằng ô tô điện vào năm 2040 khi mới nhậm chức 3 năm trước đó.
Hiện nay, Honda vẫn là nhà sản xuất ô tô triển khai xe điện chậm nhất tại Nhật Bản, nếu không nói là trên toàn thế giới.
Ngạc nhiên và vô lực
Câu chuyện cạnh tranh giữa Nissan và Honda để giành vị trí thứ hai tại Nhật Bản sau Toyota không còn là điều mới mẻ. Mối 'thù địch' giữa hai doanh nghiệp này bắt đầu từ thời các nhà sáng lập khi có sự đối lập về triết lý kinh doanh.
Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn khi cả hai ông lớn đều bị ngạc nhiên trước sự phát triển nhanh chóng của xe điện Trung Quốc.
Dù mỗi hãng bán khoảng 4 triệu xe trên toàn cầu mỗi năm, nhưng cả Nissan và Honda đều ngạc nhiên trước sự trỗi dậy của các tập đoàn xe điện Trung Quốc. Ban đầu, phía Nhật Bản chỉ cho rằng đây là hiện tượng tạm thời nhờ vào sự hỗ trợ từ chính phủ và nguồn vốn từ ngân sách, nhưng khi ngay cả Elon Musk và Tesla cũng phải đối mặt với thách thức, Honda và Nissan mới nhận ra họ đã muộn màng.
Sau khi Châu Âu và Mỹ đặt ra tiêu chuẩn mới về khí thải, các công ty như BYD bất ngờ trỗi dậy, đứng ngang hàng với Tesla, không kể các ông lớn trong chuỗi cung ứng như CATL đều đến từ Trung Quốc.
Xe điện giá rẻ Trung Quốc đang đe dọa nhiều ông lớn
Đến đây, Honda và Nissan mới nhận ra họ không chỉ thua ở thị trường Trung Quốc mà còn bị tụt lại quá xa trong cuộc cạnh tranh về xe điện toàn cầu.
Mọi nỗ lực trong tình trạng tuyệt vọng khi hợp tác với các liên minh để phát triển xe điện cho đến nay đều không thành công. Nếu các sản phẩm giá rẻ, công nghệ cao, và thiết kế đẹp mắt từ Trung Quốc tiếp tục chiếm lĩnh thị trường Đông Nam Á, Châu Âu hoặc Mỹ như đã xảy ra ở Trung Quốc, thì Honda và Nissan sẽ không có cơ hội để đối phó.
'Chúng tôi cần phải tăng tốc. Tôi không biết rằng nửa năm hay một năm sau này sẽ xảy ra điều gì', CEO Uchida của Nissan nói, nhấn mạnh rằng họ cần phải hợp tác với đối thủ truyền kiếp Honda để đạt được quy mô và hiệu quả giảm chi phí cần thiết để cạnh tranh với các hãng xe điện Trung Quốc.
Theo Financial Times, Nissan và Honda đã bắt đầu đàm phán từ tháng 1/2024 trong các lĩnh vực hợp tác như phần mềm, các bộ phận cốt lõi của xe điện và trí tuệ nhân tạo (AI) và tự lái. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chỉ có một bản ghi nhớ không ràng buộc được ký kết và cả hai CEO đều biểu lộ sự thận trọng về việc liên minh sẽ mở rộng đến đâu.
Cuối buổi họp báo chung vào tháng 3/2024, cả hai CEO Uchida và Mide đều từ chối bắt tay với các nhiếp ảnh gia. Theo đánh giá của nhiều nhà phân tích, điều này phản ánh sự chênh lệch lớn giữa hai tập đoàn vẫn còn rất lớn khi mối thù hàng thập kỷ khó có thể loại bỏ ngay lập tức, tạo ra thêm thách thức cho một cuộc hợp tác thành công trước đối thủ Trung Quốc.
*Nguồn: Financial Times
