Buzz
Người Trung Quốc đang kiểm soát phần lớn quá trình sản xuất xe điện trên toàn thế giới.
Trong cuộc đua sản xuất xe điện hiện nay, quốc gia nào có khả năng sản xuất pin điện nhiều và hiệu quả nhất sẽ thu được lợi ích tài chính và chính trị lớn lao trong nhiều thập kỷ tiếp theo. Hiện tại, Trung Quốc là tên dẫn đầu trong danh sách này.
Bất chấp việc đã có hàng trăm tỷ USD đầu tư từ nhiều nguồn tài trợ phương Tây, Trung Quốc đang dẫn đầu trong mọi lĩnh vực: khai thác tài nguyên quý hiếm, đào tạo kỹ sư xe điện, xây dựng các nhà máy quy mô lớn... mà nhiều đối thủ có thể mất hàng thập kỷ mới có thể đuổi kịp.
Dự kiến đến năm 2030, Trung Quốc có thể sản xuất pin điện nhiều hơn gấp đôi so với tổng số còn lại trên thế giới theo ước tính của Benchmark Minerals, một công ty tư vấn thu thập dữ liệu về xe điện.
Xe điện tiêu thụ một lượng khoáng vật quý như cobalt hoặc lithium nhiều gấp 6 lần so với xe chạy động cơ đốt trong do sự xuất hiện của pin điện và không ai khác ngoài Trung Quốc đang có quyền quyết định bán loại khoáng vật quý này cho ai và với giá bao nhiêu.
Pin điện - yếu tố đắt đỏ và phức tạp nhất trên xe điện đang được người Trung Quốc kiểm soát hầu như từ quá trình khai thác, xử lý đến sản xuất
Dù quốc gia châu Á này không có nhiều khoáng vật hiếm, họ đã đi trước trong việc mua lại các nguồn cung rẻ nhưng bền vững. Các công ty Trung Quốc, được hỗ trợ tài chính từ chính phủ, đã mua lại cổ phần của nhiều công ty khai thác trên 5 châu lục chính.
Chẳng hạn, họ nắm giữ phần lớn các mỏ cobalt tại Congo - nguồn cung chủ yếu của kim loại này cho toàn cầu. Trước đó các công ty Mỹ từng nắm giữ một phần mỏ cobalt tại đây nhưng không duy trì được và... bán lại cho người Trung Quốc. Tổng cộng 41% lượng cobalt khai thác được trên toàn cầu do Trung Quốc nắm giữ và với lithium họ cũng là bên khai thác nhiều nhất.
Các vật liệu khác sử dụng trong sản xuất pin điện như nickel, mangan hay than chì có thể không quan trọng như cobalt hay lithium nhưng vẫn yêu cầu một nguồn cung ổn định và người Trung Quốc đã giải quyết vấn đề này từ trước. Thỏa thuận giữa họ với Indonesia mang về nguồn cung nickel lớn nhất toàn cầu trong khi than chì lại là một điểm mạnh của Trung Quốc.
Với những mỏ khai thác hoàn toàn mới, chúng có thể mất đến 20 năm để có thể đạt mức khai thác hiệu quả nhất và quãng thời gian trên là quá đủ để người Trung Quốc định hình chuỗi cung ứng toàn cầu theo hướng của họ.
Các hãng xe của Trung Quốc, với sự ủng hộ của chính phủ, đã và đang nắm bắt cơ hội tốt hơn khi đi trước các đối thủ quốc tế không chỉ một mà là vài bước
Ngay cả khi không tính đến việc khai thác, hầu hết các chất liệu sử dụng trong việc chế tạo pin điện đều được chuyển tới... Trung Quốc để xử lý.
Với nguồn đất dư thừa, giá năng lượng rẻ và chi phí lao động cạnh tranh, các công ty Trung Quốc đã từ lâu xử lý tài nguyên sử dụng trong chế tạo pin điện với quy mô lớn nhất và giá rẻ nhất trên toàn cầu, khiến các đối thủ phải đóng cửa. Những ảnh hưởng đến môi trường dường như không làm người Trung Quốc chùn bước.
Một nhà máy xử lý mới sẽ mất ít nhất 5 năm để xây dựng, đào tạo nhân lực và điều chỉnh thiết bị, và việc này cũng mất thời gian. Nhà máy xử lý lithium đầu tiên tại Australia được khởi công vào năm 2016 nhưng cho đến năm 2022 mới thực sự sản xuất thành công pin lithium và thực tế, chủ sở hữu của nhà máy lại là người Trung Quốc. Hơn nữa, người Trung Quốc có thể xây dựng bất kỳ nhà máy nào với chi phí... bằng một nửa so với các đối thủ quốc tế.
Không chỉ đi trước các đối thủ quốc tế, người Trung Quốc còn có những đóng góp sáng tạo giúp họ chiếm ưu thế trong lĩnh vực xe điện. Cực dương (cathode) - yếu tố từng khó sản xuất và đắt đỏ nhất trong pin điện đã được người Trung Quốc xử lý một cách hiệu quả.
Từ năm 2021, 54% số lượng xe điện sản xuất trên toàn thế giới đã xuất xứ từ Trung Quốc
Họ là những người đầu tiên sử dụng lithium sắt phosphate (LFP) thay thế cho hỗn hợp nickel, mangan và cobalt trước đó, và phương pháp sản xuất mới này hiện chiếm hơn một nửa thị phần toàn cầu. Hơn nữa, Trung Quốc là quốc gia sản xuất LFP lớn nhất thế giới khi họ độc quyền quy trình sản xuất quy mô lớn và hiệu quả. Nhiều công ty Mỹ muốn sản xuất LFP đều phải tìm kiếm sự hỗ trợ từ Trung Quốc.
Hãy xem qua một số thành phần khác trong pin điện. Cực âm trên pin điện, đa số được sản xuất tại Trung Quốc. Lớp ngăn giữa cực âm và dương để tránh chập mạch: Trung Quốc. Chất điện phân (làm từ muối lithium và dung môi): 4 nhà sản xuất lớn nhất trên thế giới đều đến từ Trung Quốc.
Với tất cả những yếu tố trên, không có gì ngạc nhiên khi Trung Quốc dẫn đầu thế giới về số lượng xe điện sản xuất (54%). Điều này cũng không quá bất ngờ khi cả chính phủ và các hãng xe trong nước đã đầu tư một lượng tiền lớn vào lĩnh vực xe điện. Chỉ riêng trong mảng trợ giá cho người dùng xe điện cùng các thỏa thuận hỗ trợ khác, Trung Quốc đã bỏ ra hơn 130 tỷ USD.
Đồng thời, người tiêu dùng Trung Quốc cũng chuyển sang sử dụng xe điện hàng loạt. Trong năm 2022, đã có 5 triệu xe điện bán ra tại Trung Quốc. Người tiêu dùng xe điện ở đây được giảm thuế, hỗ trợ đăng ký xe giá rẻ hơn, được hưởng trợ giá và tiếp cận các khu vực đậu xe độc quyền cũng như mạng lưới sạc công cộng lớn nhất thế giới.
