Đây là câu trả lời mà một bạn trẻ nhận được khi hỏi về nguồn thông tin và nghiên cứu. Câu trả lời rất tự tin, khẳng định và tự hào về phát hiện của bản thân. Điều này có thể là nỗi đau lớn nhất của thế hệ trẻ khi họ chấp nhận thông tin từ bất kỳ nguồn nào như kiến thức, dù nguồn gốc có chính thống hay không, được xác nhận đúng hay là giả, và không có căn cứ để chứng minh sự tin tưởng đó.
Chưa bao giờ tôi phản đối mạng xã hội, bởi vì thời đại hiện nay. Không ai cố gắng ngăn chặn sự tiến triển tự nhiên của xã hội. Mạng xã hội không có tội, công nghệ không có tội. Tội lỗi là của những người lạm dụng nó vì lợi ích cá nhân. Cuối cùng, mọi công cụ được đưa ra đời chỉ làm một việc, tạo điều kiện cho con người thể hiện bản chất thật của họ. Không phải sao? Nhờ khả năng thể hiện bản thân mọi lúc mọi nơi và theo thời gian thực mà chúng ta mới biết con người tới đâu, khi họ tranh giành sự chú ý bằng mọi cách, thậm chí là những điều nhàm chán, riêng tư, vô nghĩa, hoặc đen tối nhất. Tất cả vì kinh tế chú ý. Thế nên, khi thấy trên Tiktok, tôi tin rằng đó là sự thật.
Nhưng đó chỉ là bước khởi đầu. Khi chúng ta tin vào một điều gì đó là sự thật, chúng ta đem đi thuyết trình, chia sẻ, công bố, biến nó thành mục tiêu của cuộc đời. Rồi chúng ta tạo ra kế hoạch hành động, thuyết phục người khác tham gia cùng chúng ta, và chúng ta sống và chết vì nó, biến nó thành giá trị vĩ đại, mục tiêu cao cả mà những người chân chính như chúng ta sẽ chiến đấu vì. Liệu cần phải điên cuồng và tào lao đến vậy không? Trên thế giới này có một kỹ năng gọi là “Tư duy phản biện” đó mọi người. Và đó là căn bản, nguồn gốc, nền tảng của sự suy nghĩ, giải quyết vấn đề, đưa ra quan điểm và hướng dẫn các quyết định, lựa chọn đúng trong cuộc sống. Và nó không liên quan gì đến Tiktok hoặc mạng xã hội. Đó là khả năng của con người, để không trở thành con rối, mù quáng trong thế giới bên ngoài. Tư duy phản biện không thể diễn tả hết trong một bài viết, nhưng cơ bản là thế này:
Người có tư duy phản biện “tự” thực hiện những điều sau:
- Tự quyết định hướng đi
- Tự đặt ra và tuân thủ các nguyên tắc mà mình tự đề ra
- Tự điều chỉnh những lỗi nếu có trong cách suy nghĩ của bản thân