Thẻ hạng vàng là án phạt dành cho cầu thủ bóng đá khi họ phạm lỗi (điều 12). Các lỗi phổ biến bao gồm câu giờ, đẩy người, kéo áo. Đội có cầu thủ vi phạm sẽ phải nhận cú đá phạt trực tiếp (nếu lỗi xảy ra ngoài khu vực 16m50) hoặc phạt đền (nếu lỗi xảy ra trong khu vực 16m50). Cầu thủ nhận hai thẻ hạng vàng (tương đương 1 thẻ đỏ) hoặc một thẻ đỏ trực tiếp sẽ bị đuổi khỏi sân và không được thay bằng cầu thủ dự bị.
Quá trình phát triển
Trước khi thẻ vàng và thẻ đỏ ra đời, mỗi khi trọng tài muốn cảnh cáo hoặc truất quyền thi đấu của cầu thủ trên sân, trọng tài phải gọi anh ta đến và nói: 'Tôi cảnh cáo anh vì lỗi …!', rồi sau đó thông báo cho đội trưởng của anh ta biết.
Mặc dù trọng tài gặp nhiều khó khăn, nhất là trong các trận đấu quốc tế, khi ngôn ngữ họ sử dụng khác với ngôn ngữ của cầu thủ, gây bất tiện lớn và khiến huấn luyện viên cùng khán giả thắc mắc, không hiểu chuyện gì xảy ra. Đôi khi, cầu thủ hiểu ý nhưng giả vờ không biết, làm trận đấu gián đoạn khá lâu mỗi khi có án phạt từ trọng tài.
Ý tưởng xuất phát từ trọng tài bóng đá Anh, Ken Aston, người được bổ nhiệm vào Ủy ban Trọng tài FIFA và chịu trách nhiệm cho các trọng tài tại World Cup 1966. Trong trận tứ kết giữa Anh và Argentina tại sân Wembley, báo chí đưa tin trọng tài Rudolf Kreitlein cảnh cáo Bobby và Jack Charlton, đồng thời đuổi Antonio Rattin của Argentina ra khỏi sân mà không có quyết định rõ ràng. HLV Alf Ramsey đã tiếp cận FIFA sau trận đấu để làm rõ. Sự kiện này khiến Aston suy nghĩ về cách đưa ra quyết định rõ ràng hơn, và ông nhận thấy việc sử dụng mã màu như đèn giao thông (vàng - thận trọng, đỏ - dừng) sẽ vượt qua rào cản ngôn ngữ.
Đến vòng chung kết World Cup 1970 tại México, FIFA áp dụng thẻ vàng và thẻ đỏ trên toàn cầu, được đông đảo mọi người đón nhận và ủng hộ.
Ban đầu thẻ làm bằng giấy, nhưng hiện nay được làm từ nhựa, sử dụng được trong mưa và chống ẩm khi tiếp xúc với mồ hôi. Đặc biệt, màu sắc thẻ có độ tương phản cao, dễ nhìn thấy trong mọi điều kiện thời tiết. Thẻ được sản xuất tại Thụy Sĩ theo tiêu chuẩn FIFA, phía sau có các ô ghi số áo cầu thủ, trọng tài chỉ cần đánh dấu bằng bút chì.
Hiện nay, trang bị chính thức của FIFA cho trọng tài gồm thẻ vàng, thẻ đỏ và một cuốn sổ tay kèm bút chì để ghi thông tin cầu thủ bị phạt thẻ.
Hệ quả
Một cầu thủ nhận thẻ vàng sẽ bị cảnh cáo nhưng vẫn được tiếp tục thi đấu. Thẻ vàng được coi là 'cảnh báo đầu tiên trong trận'. Nếu nhận thêm thẻ vàng thứ hai, hai thẻ vàng sẽ chuyển thành một thẻ đỏ và cầu thủ bị đuổi khỏi sân, không được thay thế bằng cầu thủ dự bị. Trong các giải đấu lớn như Euro, World Cup, nếu cầu thủ nhận 2 thẻ vàng trong 2 trận khác nhau sẽ bị cấm thi đấu trận kế tiếp. Tuy nhiên, nếu đội của họ vào bán kết, thẻ có thể được xóa. Các thẻ vàng này sẽ được chuyển đến các trận đấu và giải quốc tế khác nếu đội không còn thi đấu ở giải hiện tại.
Huấn luyện viên, cầu thủ dự bị và cổ động viên cũng có thể nhận thẻ vàng nếu phạm lỗi tương tự và cũng bị cấm tham gia trận kế tiếp như cầu thủ.
Những hành vi bị phạt thẻ vàng
- Hành vi phi thể thao.
- Lời lẽ hoặc hành động phản đối quyết định của trọng tài.
- Liên tục vi phạm luật.
- Trì hoãn trận đấu.
- Không tuân thủ cự ly trong các quả phạt.
- Tự ý ra vào sân mà không có sự đồng ý của trọng tài.
- Cởi áo khi thay người (chân vẫn trong sân).
- Cởi áo ăn mừng khi trận đấu đang diễn ra.
- Đòi kiểm tra VAR quá nhiều lần.
- Tự ý vào khu vực trọng tài kiểm tra VAR.
Điểm khác biệt
Ngày 22 tháng 6 năm 2006, trọng tài người Anh Graham Poll đã gây chú ý khi rút tới 3 thẻ vàng cho hậu vệ Josep Simunic của Croatia trong trận đấu vòng bảng F giữa Croatia và Australia tại World Cup 2006. Thẻ vàng đầu tiên được rút ở phút 62. Phút 90, Simunic nhận thẻ vàng thứ hai nhưng không bị đuổi khỏi sân như quy định. Ba phút sau, khi trận đấu kết thúc với tỷ số 2-2, Simunic nói gì đó với trọng tài Poll khiến ông rút thẻ vàng thứ ba và sau đó là thẻ đỏ.