Một cô tiên cá da màu không phải là điều đáng để quan tâm, điều quan trọng hơn nhiều.
Không gì mới mẻ khi Hollywood đưa những vấn đề xã hội vào phim. Điều này có ý nghĩa lớn nhưng cũng có thể gây hại nếu không được thực hiện đúng cách.
Từ Disney và các phong trào xã hội…
Disney là một trong những ví dụ điển hình về việc sử dụng các phong trào xã hội một cách không chân thành trong các bộ phim của họ.
Những vấn đề như bình đẳng giới thường bị Marvel bỏ qua, nhưng nữ anh hùng lại trở thành tâm điểm. Tuy nhiên, cách Marvel đưa ra thông điệp này không được khán giả đón nhận một cách tích cực.
Sai lầm từ Captain Marvel lan rộng sang các nhân vật nữ khác của MCU, biến chúng thành một căn bệnh đáng sợ. Việc Marvel sử dụng danh nghĩa nữ quyền để thu hút sự chú ý đang rõ ràng.
Các tiêu chuẩn kép, cách xây dựng nhân vật mỏng manh và việc làm nhân vật nam trở nên thô tục để tôn vinh phiên bản nữ chỉ làm tổn thương lòng tin vào bình đẳng giới.
Các bộ phim live action cũng không khác hơn. Disney thể hiện sự tỉnh táo xã hội thông qua những chi tiết nhân vật và câu chuyện, nhưng thực chất là họ chỉ muốn thể hiện mình theo trào lưu mới mà không quan tâm đến nội dung thực sự và mong muốn của người hâm mộ.
Sự thành công của các dự án tương lai của Disney vẫn còn phụ thuộc vào tương lai. Tuy nhiên, các bộ phim trước đây đã phản ánh rằng Disney đang sử dụng các vấn đề xã hội như một phương tiện truyền thông thay vì tập trung vào nội dung và ý kiến của người hâm mộ.
…đến 'fan-baiting'
Disney không phải là người đầu tiên sử dụng 'fan baiting'. Đây là một khái niệm mới, mục tiêu vào các cộng đồng fan hoặc hiện tượng văn hóa đại chúng để tạo sự chú ý hoặc gây tranh cãi. 'Fan baiting' đã trở nên mạnh mẽ trong các cuộc tranh luận về phim gần đây.
Nói về The Lord of the Rings: The Rings of Power, Amazon có kế hoạch chuyển thể trilogy The Lord of the Rings và The Hobbit. Mong đợi ban đầu là Amazon sẽ tôn trọng tinh thần của Tolkien, nhưng những thay đổi họ thực hiện lại gây sốc.
Thay đổi cốt truyện có thể chấp nhận được vì Amazon bị hạn chế bản quyền, nhưng thay đổi về hình ảnh nhân vật gây tranh cãi. Sự xuất hiện của Tiên tộc da màu và chiến binh Galadriel đã khiến fandom và người hâm mộ trilogy điện ảnh phản ứng gay gắt. The Rings of Power là một ví dụ của 'fan baiting'.
Các bộ phim gần đây thường tập trung vào quảng bá 'đa dạng' hoặc cảm xúc hoài niệm thay vì nội dung. Resident Evil của Netflix, sau khi công bố series, gây tranh cãi với thay đổi về nhân vật và tính đa dạng, khiến fandom của loạt phim gốc phản ứng tiêu cực.
Disney thường sử dụng các yếu tố như chủng tộc, nữ quyền, LGBT... để quảng bá các dự án. Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đa dạng trong các bộ phim như Black Panther, Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings, Captain Marvel, Eternals, và cả tạo hình của nàng tiên cá Ariel.
Sau Phase 1 của MCU, Disney không còn tập trung vào việc tạo ra những bộ phim gây ấn tượng mạnh mẽ, thay vào đó là truyền đạt các thông điệp. Tuy nhiên, tinh thần của những thông điệp này thường không nhất quán.
Việc có một nàng tiên cá da màu sẽ khiến những người yêu thích chuyện cổ tích Disney phấn khích, tương tự như The Rings of Power đã làm. Sự xuất hiện của một tiên tộc da màu và một công chúa người lùn không râu sẽ gây ra làn sóng tò mò trong fandom của Tolkien.
Không có cách nào chữa trị cho 'fake woke' và 'fan baiting'
Không có hậu quả nào đối với Disney, Amazon, hoặc bất kỳ hãng phim nào khi họ sử dụng chiêu trò “fan baiting” để quảng bá và “fake woke” để hướng dẫn các dự án tương lai. Thậm chí nếu bạn nghĩ rằng việc thất bại ở phòng vé sẽ khiến họ suy nghĩ lại, thì bạn đã lầm.
Dù bị chỉ trích về việc tạo hình nhân vật, The Rings of Power vẫn thu hút được lượng khán giả đáng kể. Dự báo cho tuần ra mắt của The Little Mermaid khá tích cực khi Disney đang cố gắng thuyết phục người xem đến rạp (theo Disney, việc xem phim của họ có thể giải quyết bất công sắc tộc trong xã hội).
Studio phim ảnh thường có nhiều biện minh cho các thay đổi của họ. Năm 2017, dự án Ghost in the Shell gây tranh cãi khi sử dụng một diễn viên da trắng vào vai một nhân vật người Nhật. Các studio thường biện minh bằng việc cho rằng họ cần diễn viên nổi tiếng để thu hút khán giả, và không phải lúc nào cũng có diễn viên nào phù hợp với mọi vai diễn dựa trên màu da.
Cuộc tranh luận về việc phim chuyển thể có nên phản ánh thế giới hiện thực hay trung thành với nguyên tác luôn gây ra những tranh cãi sôi nổi và sẽ tiếp tục tái diễn. Điều quan trọng là phim có đem lại lợi nhuận đủ để các hãng phim tiếp tục sản xuất hay không. Những người không chấp nhận thay đổi thường sợ bị chỉ trích là không đồng ý với thời đại, thậm chí bị coi là kẻ thù của sự đa dạng. Điểm mấu chốt trở nên mơ hồ và cuối cùng bị che lấp trong những cuộc tranh luận giữa những người ủng hộ tiến bộ và fan hâm mộ trung thành.
Điểm mấu chốt là không phải tất cả các bộ phim đều cần mang thông điệp và việc thêm thông điệp vào phim không phải lúc nào cũng là điều tốt. Trung thành với nguyên tác không có nghĩa là phản đối sự đa dạng trong điện ảnh. Nhưng những hậu quả của “fake woke” và “fan baiting” là gây tổn thương cho phim và người xem, làm mất đi những ý nghĩa mà nhiều người đã dành nhiều năm để bảo vệ.
Một lý do khác thường được đề cập đó là với các tác phẩm thần thoại, khoa học viễn tưởng, tính chính xác và trung thành với nguyên tác thường không được chú trọng. Ngoại hình của nàng tiên cá là một ví dụ điển hình. Thực tế, ngoại hình của Ariel không quá quan trọng, nhưng nếu Disney sử dụng điều này để nhấn mạnh thông điệp về sự đa dạng, họ đang chạm đến ranh giới nhạy cảm đó. Với sự kết hợp giữa 'fake woke' và 'fan baiting', các bộ phim định hình theo hai yếu tố này sẽ ngày càng phổ biến, đồng thời các thương hiệu phim lâu đời sẽ phải chịu đựng những thay đổi không đóng góp vào sự phát triển của cốt truyện mà chỉ nhắm đến 'thông điệp thời thượng'.
Việc có một nàng tiên cá da màu không phải là điều lớn. Vấn đề quan trọng là Hollywood không muốn tạo ra các nhân vật gốc cho các diễn viên da màu, và rộng hơn, các nhân vật mà họ chọn để biểu tượng cho các loại 'quyền' thường trở nên 'giả dối', thiếu đi tính cách con người thực sự. Vậy, ai mới là kẻ phân biệt ở đây?
Cuối cùng, chúng ta càng tập trung vào việc cãi vã về màu da của nàng tiên cá, thì chính chúng ta đang thất bại trước một Hollywood thời kỳ 2020. Bởi vì, cuối cùng, chúng ta đang tạo ra động lực cho các studio đứng đằng sau những thay đổi này để tiếp tục đẩy mạnh những giá trị trống rỗng của họ để thu lợi mà không dành thời gian để xem xét những vấn đề thực tế.