Đề bài: Theo Đồng chí Phạm Văn Đồng: Văn tế nhà văn Cần Giuộc là tình ca của những người đối mặt với khó khăn nhưng vẫn giữ cho tinh thần mạnh mẽ. Hãy phân tích và chứng minh quan điểm này.
Văn tế nhà văn Cần Giuộc là bản tình ca của những người đối mặt với khó khăn nhưng vẫn giữ vững lòng kiêu hãnh
Bài làm:
Mẹo Phương pháp phân tích đoạn thơ ấn tượng và nổi bật
Nguyễn Đình Chiểu không chỉ được biết đến là một nhà Nho tiết tháo mà còn là một nhà thơ tràn đầy tinh thần yêu nước. Trước cảnh những nghĩa sĩ hi sinh vì đất nước, nhà thơ đã sáng tác 'Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc' để thể hiện lòng xót thương. Phản ánh về tác phẩm, đồng chí Phạm Văn Đồng nhấn mạnh: Đây là bản hòa nhạc của những người đối mặt với khó khăn nhưng vẫn giữ vững lòng kiêu hãnh.
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc được sáng tác trong bối cảnh đau thương. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, đêm rằm tháng 11 năm Tân Dậu, nhiều người nông dân tập kích đồn giặc ở Cần Giuộc. Cuộc khởi nghĩa giết một quan hai Pháp nhưng kết thúc đẫm máu với 20 nghĩa sĩ hy sinh. Bài văn tế được đọc trong buổi lễ truy điệu, làm rơi nước mắt mọi người với tình cảm thương tiếc.
Đối mặt với những nghĩa sĩ, người đọc có cơ hội thấy tinh thần quả cảm và kiêu hãnh của họ hiện rõ như một tượng đài vững chãi. Họ, ban đầu là những người nông dân đơn giản với áo vải, hoàn toàn mới mẻ với công việc lính:
'Cui cút làm ăn, toan lo nghèo khó'
Chưa quen cưỡi ngựa, đến trường lính; chỉ biết cày ruộng, sống trong làng bộ.
Dù vậy, khi nghe tiếng súng giặc, họ bộc lộ sự căm hận sâu sắc, 'trông tin quan như trời hạn mưa', 'ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ'. Dưới những lời nói của người nông dân, là nhận thức sâu sắc về chủ quyền dân tộc, rồi họ tham gia chiến đấu trong bộ đồ lấm lem bùn đất: 'Ngoài cật có một chiếc áo vải', 'trong tay cầm một cái tầm vông'. Trái ngược với trang thiết bị hiện đại của quân lính kẻ thù, họ sử dụng võ trang sơ sài, nhưng trái tim và tinh thần dũng cảm. Họ chiến đấu với tấm lòng và ý chí kiên cường, nhưng chỉ có những công cụ còn nguyên bản: 'Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi, cũng đốt xong nhà dạy đạo kia; gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay, cũng chém rớt đầu quan hai kia', 'Chi nhọc quan quản gióng trống kì, trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không; không sợ kẻ Tây bắn đạn nhỏ đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như không có'. Các động từ mạnh mẽ như 'đạp rào lướt tới', 'xô cửa xông vào, liều mình như không có', 'kẻ đâm ngang, người chém ngược' miêu tả sự dũng cảm và quyết liệt trong trận đấu, đồng thời là hành động quyết đoán của nghĩa sĩ Cần Giuộc. Kết quả, họ đã đánh bại đối thủ, tạo nên một chiến thắng to lớn và khiến kẻ thù phải kính sợ: 'mã tà ma ní hồn kinh, bọn hè trước, lũ ó sau, coi thường tàu sắt và súng đồng nổ'.
Bằng bút pháp của Nguyễn Đình Chiểu, người nông dân nhận được sự khen ngợi với những chiến công xuất sắc. Tuy nhiên, nhà thơ không thể tránh khỏi những cảm xúc đau lòng: 'Đoái sông Cần Giuộc: Cỏ cậy mấy dặm sầu giăng; Nhìn chợ Trường Bình già trẻ hai hàng lụy nhỏ'. Nỗi đau đớn tăng cường khi nhìn thấy những gia đình mất mát duy nhất: 'Đau đớn bấy! Mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều; não nùng thay! Vợ yếu chạy tìm chồng, cơn bóng xế dật dờ trước ngõ'.
Hiểu biết sâu sắc về khó khăn của những người nghĩa sĩ, Nguyễn Đình Chiểu lại tôn vinh và ca ngợi công lao của họ. Họ không chỉ tỏ ra mạnh mẽ trong chiến đấu, mà ngay cả khi thất bại, tâm hồn họ vẫn toả sáng với tầm vóc hùng hồn: 'Thà thác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh; hơn còn mà chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ', 'Sống đánh giặc, thất cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ bình, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sống thời vua, thất cũng thời vua, lời dạy đã rõ ràng, một chữ ấm đủ đền công đó'. Vẻ đẹp bi tráng, lí tưởng và lòng trung hiếu của những người nông dân áo vải vẫn tồn tại mãi mãi, như một chân lý không thay đổi. Bài thơ, mặc dù đau đớn, nhưng lại trở nên hào hùng hơn bao giờ hết.
Thực sự, lời nhận xét của đồng chí Phạm Văn Đồng về những người nghĩa sĩ là chính xác. Mặc dù cuộc chiến của họ có thể đã thất bại, nhưng tinh thần hiên ngang oai hùng của họ sẽ sống mãi với thời gian. Tượng đài hùng vĩ ấy sẽ mãi mãi được tôn vinh, trở nên bất tử bên cạnh nhân dân, dân tộc.
""""--- HẾT """"---
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là một trong những tác phẩm nổi bật trong chương trình ngữ văn lớp 11. Theo Đồng chí Phạm Văn Đồng, đây là một khúc ca của những người thất thế nhưng vẫn hiên ngang. Hãy phân tích và chứng minh ý kiến trên. Học sinh và giáo viên có thể tham khảo thêm các bài làm văn mẫu Cảm nhận về bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Vẻ đẹp của hình tượng người nông dân trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Hình ảnh người nông dân qua Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Quan niệm về người anh hùng trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, và cả phần Soạn bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.