1. Giải bài toán: Theo lý thuyết về mảng kiến tạo, mảng nào dưới đây được coi là mảng kiến tạo nhỏ?
A. Âu-Á.
B. Bắc Mỹ.
C. Nam Cực.
D. Phi-líp-pin.
Đáp án chính xác là: D
Theo lý thuyết về mảng kiến tạo, thạch quyển bao gồm 7 mảng kiến tạo lớn là: Mảng Châu Âu - Á, mảng Ấn Độ - Ô-xtray-li-a, mảng Phi, mảng Bắc Mỹ, mảng Nam Mỹ, mảng Thái Bình Dương và mảng Nam Cực. Thêm vào đó, còn có một số mảng nhỏ như Cô-cốt, Ca-ri-bê, Ả-rập và Phi-líp-pin. Cấu trúc này định hình địa hình và ảnh hưởng đến các hoạt động địa chất toàn cầu.
2. Bài tập luyện tập liên quan
Câu 1. Mảng Na-xca hút chìm dưới mảng Nam Mỹ đã tạo ra dãy núi trẻ nào sau đây?
A. Dãy Cooc-đi-e.
B. Dãy Côn Lôn.
C. Dãy Hindu Kush.
D. Dãy An-đet.
Đáp án: D
Giải thích:
- Dãy An-đet nằm tại khu vực tiếp xúc giữa mảng Na-xca và mảng Nam Mỹ.
- Khi mảng Na-xca bị hút chìm dưới mảng Nam Mỹ, vật chất tại khu vực tiếp xúc bị nén ép và dồn lại, tạo thành dãy An-đet. Hiện tượng này cũng dẫn đến động đất và núi lửa, với dãy An-đet nằm trong vành đai núi lửa Thái Bình Dương.
Câu 2. Vỏ Trái Đất và phần trên của lớp Manti, được cấu tạo từ các loại đá khác nhau, còn được gọi là
A. Sinh quyển.
B. Khí quyển.
C. Thủy quyển.
D. Thạch quyển.
Đáp án: D
Giải thích: Vỏ Trái Đất và phần trên của lớp Manti được hình thành từ nhiều loại đá khác nhau, tạo thành lớp vỏ cứng bên ngoài của Trái Đất, được gọi là thạch quyển.
Câu 3. Khi hai mảng tách rời nhau, hiện tượng gì sẽ xảy ra?
A. Hình thành các dãy núi cao, núi lửa và siêu bão.
B. Xuất hiện động đất, núi lửa và lũ lụt liên tục.
C. Tăng cường siêu bão, phun trào magma mạnh mẽ.
D. Mắc ma phun trào lên, hình thành các dãy núi dưới nước.
Đáp án: D
Giải thích: Khi hai mảng di chuyển xa nhau, hiện tượng mắc ma phun trào sẽ tạo ra các dãy núi dưới nước.
Câu 4. Khi mảng Ấn Độ-Ôxtrâylia va chạm với mảng Âu-Á, dãy núi nào được hình thành?
A. Dãy Cooc-đi-e.
B. Dãy Hi-ma-lay-a.
C. Dãy An-đet.
D. Dãy At-lat.
Đáp án: B
Giải thích: Khi mảng Ấn Độ-Ôxtrâylia va chạm với mảng Âu-Á, dãy Hi-ma-lay-a được hình thành.
- Dãy Hi-ma-lay-a được hình thành tại khu vực tiếp xúc giữa mảng Ấn Độ-Ôxtrâylia và mảng Âu-Á.
- Khi hai mảng này va chạm, vật chất tại điểm tiếp xúc bị nén ép và đẩy lên, tạo nên dãy Hi-ma-lay-a. Khu vực này cũng thường xuyên xảy ra động đất và hoạt động núi lửa.
Câu 5. Dãy núi trẻ An-đet ở Nam Mĩ hình thành do sự tương tác của hai mảng kiến tạo nào sau đây?
A. Mảng Nam Mĩ và mảng Na-xca.
B. Mảng Nam Mĩ và mảng Phi-lip-pin.
C. Mảng Nam Mĩ và mảng Bắc Mĩ.
D. Mảng Nam Mĩ và mảng Âu-Á.
Đáp án: A
Giải thích: Dãy núi trẻ An-đet ở Nam Mĩ được tạo ra khi mảng Nam Mĩ va chạm với mảng Na-xca.
Câu 6. Dãy núi Rôc-ki ở Bắc Mĩ được hình thành bởi sự tương tác của hai mảng kiến tạo nào dưới đây?
A. Mảng Bắc Mĩ và mảng Na-xca.
B. Mảng Bắc Mĩ và mảng Âu-Á.
C. Mảng Bắc Mĩ và mảng Phi.
D. Mảng Bắc Mĩ và mảng Nam Mĩ.
Đáp án: D
Giải thích: Dãy núi trẻ Rôc-ki ở Bắc Mĩ được hình thành từ sự va chạm giữa mảng Bắc Mĩ và mảng Nam Mĩ.
Câu 7. Đặc điểm nào dưới đây không đúng về tầng đá trầm tích?
A. Là tầng nằm ở vị trí trên cùng của lớp vỏ Trái Đất.
B. Hình thành từ việc nén chặt các vật liệu vụn và nhỏ.
C. Có thể rất mỏng ở một số nơi, nhưng dày tới khoảng 15km ở những khu vực khác.
D. Phân bố thành một lớp liên tục theo hướng bắc-nam.
Đáp án: D
Giải thích: Tầng đá trầm tích có những đặc điểm sau: nằm ở lớp trên cùng của vỏ Trái Đất, được hình thành từ việc nén chặt các vật liệu vụn và nhỏ; phân bố không đồng đều khắp bề mặt Trái Đất, với độ dày thay đổi từ rất mỏng đến khoảng 15km. Vì vậy, nhận định về sự phân bố liên tục theo hướng bắc-nam là không chính xác.
Câu 8. Để phân loại vỏ Trái Đất thành vỏ lục địa và vỏ đại dương, tiêu chí nào dưới đây được sử dụng?
A. Cấu trúc địa chất và độ dày.
B. Sự phân chia của các lớp địa chất.
C. Tính chất vật lý và độ dẻo của lớp đá.
D. Đặc trưng nhiệt độ của các lớp đá.
Đáp án: A
Giải thích: Vỏ Trái Đất được phân chia thành vỏ lục địa và vỏ đại dương chủ yếu dựa trên sự khác biệt về cấu tạo địa chất và độ dày của chúng.
Câu 9. Điều nào dưới đây không phải là đặc điểm của mảng kiến tạo?
A. Nằm sâu dưới lớp Manti nhưng nổi lên ở phần trên.
B. Luôn đứng yên và không di chuyển.
C. Những phần lớn nằm dưới đáy đại dương.
D. Các bộ phận của lục địa nổi trên bề mặt Trái Đất.
Đáp án: B
Giải thích: Các mảng kiến tạo nổi lên trên lớp vật chất quánh dẻo ở phần trên của lớp manti. Các dòng đối lưu của vật chất quánh dẻo có nhiệt độ cao trong lớp manti trên khiến các mảng này không đứng yên mà di chuyển trên lớp quánh dẻo.
Câu 10. Động đất và núi lửa thường xảy ra nhất ở các khu vực nơi các mảng kiến tạo gặp nhau.
A. Phi, các mảng nhỏ tiếp xúc với các mảng xung quanh.
B. Âu - Á, Nam Mỹ tiếp xúc với các mảng xung quanh.
C. Ấn Độ - Ôxtrâylia tiếp xúc với các mảng lân cận.
D. Thái Bình Dương tiếp giáp với các mảng xung quanh.
Đáp án: D
Giải thích: Động đất và núi lửa xảy ra chủ yếu tại vùng tiếp xúc giữa mảng Thái Bình Dương và các mảng lân cận. Điển hình là vành đai lửa Thái Bình Dương, khu vực này thường xuyên xuất hiện động đất và hoạt động núi lửa xung quanh lòng chảo Thái Bình Dương, với hình dạng như vành móng ngựa và kéo dài khoảng 40.000 km.
Câu 11. Theo lý thuyết kiến tạo mảng, thạch quyển bao gồm
A. Một số mảng kiến tạo.
B. Các loại đá đặc thù.
C. Đại dương, lục địa và núi non.
D. Đất, nước và không khí.
Đáp án: A. Một số mảng kiến tạo.
Giải thích: Theo lý thuyết kiến tạo mảng, thạch quyển bao gồm một số mảng kiến tạo. Những mảng này có phần nổi trên mặt nước là các lục địa và đảo, cùng với phần trũng thấp bị nước bao phủ là các đại dương.
Câu 12. Tại Nhật Bản, động đất và núi lửa xảy ra chủ yếu do ảnh hưởng của các mảng kiến tạo nào dưới đây?
A. Mảng Âu-Á, mảng Thái Bình Dương, mảng Bắc Mĩ.
B. Mảng Âu-Á, mảng Thái Bình Dương, mảng Phi-lip-pin.
C. Mảng Âu-Á, mảng Thái Bình Dương, mảng Nam Mĩ.
D. Mảng Âu-Á, mảng Thái Bình Dương, mảng Na-xca.
Đáp án: B. Mảng Âu-Á, mảng Thái Bình Dương, mảng Phi-lip-pin.
Giải thích: Nhật Bản là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất từ động đất và núi lửa trên thế giới vì vị trí của Nhật Bản nằm tại giao điểm của các mảng Âu-Á, mảng Thái Bình Dương và mảng Phi-lip-pin.
Câu 13. Tại vùng tiếp xúc của các mảng kiến tạo, điều gì là không bao giờ xảy ra?
A. Sự hiện diện của các dãy núi ngầm dưới đại dương.
B. Có nhiều hiện tượng núi lửa và động đất.
C. Các khu vực ổn định của vỏ Trái Đất.
D. Sự xuất hiện của các hoạt động kiến tạo.
Đáp án: C. Các khu vực ổn định của vỏ Trái Đất.
Giải thích: Các mảng kiến tạo di chuyển tự do với tốc độ chậm (khoảng vài cm mỗi năm). Trong quá trình di chuyển, các mảng có thể tách rời hoặc va chạm với nhau, dẫn đến sự hình thành của dãy núi ngầm, động đất, núi lửa và các dãy núi mới.
Câu 14. Theo thứ tự từ dưới lên, các lớp đá trong vỏ Trái Đất được sắp xếp như thế nào?
A. Lớp badan, lớp đá trầm tích, lớp granit.
B. Lớp đá trầm tích, lớp granit, lớp badan.
C. Lớp granit, lớp đá trầm tích, lớp badan.
D. Lớp badan, lớp granit, lớp đá trầm tích.
Đáp án: D. Lớp badan, lớp granit, lớp đá trầm tích.
Giải thích: Theo thứ tự từ dưới lên, các lớp đá trong vỏ Trái Đất lần lượt là: lớp badan, lớp granit, lớp đá trầm tích.
Câu 15. Sự chuyển động của các dòng vật chất nóng chảy trong lòng Trái Đất gây ra hiện tượng gì?
A. Các mảng kiến tạo có thể trượt lên nhau trên bề mặt.
B. Các mảng kiến tạo có khả năng di chuyển trên vỏ lục địa.
C. Các mảng kiến tạo có thể di chuyển trên lớp Manti.
D. Các mảng kiến tạo có thể di chuyển trên lớp nhân.
Đáp án: C. Các mảng kiến tạo có thể di chuyển trên lớp Manti.
Giải thích: Sự di chuyển của các mảng kiến tạo trên lớp Manti được thúc đẩy bởi hoạt động của các dòng đối lưu vật chất nóng chảy trong lòng Trái Đất.