1. Những điểm lý thuyết cần nắm vững
- Kinh tuyến là những đường nối từ cực bắc đến cực nam, chạy dọc theo bề mặt trái đất.
Vĩ tuyến là các vòng tròn chạy song song với đường xích đạo, bao quanh trái đất.
Kinh tuyến gốc, được đánh dấu là 0° và đi qua đài thiên văn Greenwich ở ngoại ô Luân Đôn, Anh.
Vĩ tuyến gốc, hay còn gọi là xích đạo, ở 0° chia trái đất thành hai bán cầu: bắc và nam.
Tỉ lệ bản đồ thể hiện mức độ thu nhỏ của các đối tượng trên bản đồ so với kích thước thực tế của chúng.
Tỉ lệ bản đồ cho biết tỷ lệ giữa kích thước trên bản đồ và kích thước thực tế tương ứng.
Có hai loại tỉ lệ bản đồ chính: tỉ lệ số, thể hiện mối quan hệ dưới dạng phân số, và tỉ lệ thước.
Ví dụ: 1:50.000 hoặc 1:50.000.
Tỉ lệ thước thường được biểu thị dưới dạng một đơn vị trên bản đồ tương ứng với một đơn vị thực tế, như một inch trên bản đồ tương đương với 10 km ngoài thực tế.
2. Theo quy ước, đầu phía dưới của kinh tuyến gốc chỉ về hướng nào?
Câu hỏi: Theo quy ước, đầu phía dưới của kinh tuyến gốc chỉ về hướng nào?
A. Tây
B. Đông
C. Bắc
D. Nam
Đáp án chính xác là D
Theo quy ước, đầu phía dưới của kinh tuyến gốc chỉ về hướng Nam.
Các hướng chính trên bản đồ gồm 8 hướng.
- Phần giữa bản đồ là khu vực trung tâm.
- Đầu phía trên của kinh tuyến chỉ về hướng Bắc.
- Đầu phía dưới của kim chỉ về hướng Nam.
- Đầu bên phải của vĩ tuyến chỉ về hướng Đông.
- Đầu bên trái của vĩ tuyến chỉ về hướng Tây.
3. Câu hỏi liên quan đến chủ đề.
Câu 1: Gió mùa hè thổi vào Việt Nam theo hướng nào?
A. Tây Bắc
B. Đông Bắc
C. Hướng Đông Nam
D. Hướng Tây Nam
Đáp án chính xác: D
Gió mùa hạ từ vịnh Bengal (Bắc Ấn Độ Dương) thổi vào nước ta theo hướng Tây Nam, còn vào cuối mùa hạ, gió thổi vào đồng bằng Bắc Bộ theo hướng Đông Nam.
Câu 2: Theo quy ước, đầu phía trên của kinh tuyến gốc chỉ về hướng nào?
A. Hướng Tây
B. Hướng Đông
C. Hướng Bắc
D. Hướng Nam
Đáp án chính xác: C
Trên bản đồ có 8 hướng chính. Trung tâm bản đồ là phần giữa, đầu trên của kinh tuyến chỉ hướng Bắc, đầu dưới chỉ hướng Nam, đầu bên phải của vĩ tuyến chỉ hướng Đông và đầu bên trái chỉ hướng Tây.
Câu 3: Theo quy ước, đầu bên phải của vĩ tuyến chỉ về hướng nào?
A. Hướng Tây
B. Hướng Đông
C. Hướng Bắc
D. Nam
Đáp án chính xác là A
Bản đồ có 8 hướng chính, với phần trung tâm làm điểm gốc. Đầu trên chỉ hướng bắc, đầu dưới chỉ hướng nam, bên phải vĩ tuyến chỉ hướng đông và bên trái vĩ tuyến chỉ hướng tây.
Câu 4: Bản đồ nào trong số dưới đây có tỷ lệ nhỏ hơn?
A. 1: 100 000
B. 1 : 500 000
C. 1: 1 000 000
D. 1 : 10 000
Đáp án chính xác là C
Bản đồ với tỷ lệ nhỏ hơn 1: 1 000 000 thuộc loại tỷ lệ nhỏ, trong khi bản đồ có tỷ lệ từ 1: 2 000 000 đến 1: 1 000 000 được coi là có tỷ lệ trung bình; những bản đồ có tỷ lệ dưới 1: 2 000 000 được xem là tỷ lệ lớn.
Câu 5: Để xác định phương hướng trên bản đồ, bạn cần dựa vào:
A. Các đường vĩ tuyến và kinh tuyến
B. bảng chú giải và tỷ lệ bản đồ
C. cạnh bên trái của tờ bản đồ
D. các mũi tên chỉ hướng
Đáp án chính xác: A
Bởi vì bản đồ sử dụng hệ thống kinh và vĩ tuyến để xác định phương hướng. Nếu không có các đường này, ta sẽ dùng mũi tên chỉ hướng bắc để tìm các hướng khác.
Câu 6: Theo quy tắc, đầu của vĩ tuyến chỉ hướng nào dưới đây?
A. Tây
B. Đông
C. Hướng Bắc
D. Hướng Nam
Đáp án chính xác: B
Trên bản đồ có 8 hướng chính: Trung tâm bản đồ là điểm chính. Đầu trên của kinh tuyến chỉ hướng bắc, đầu dưới chỉ hướng nam. Đầu bên phải của vĩ tuyến chỉ hướng đông, và đầu bên trái của vĩ tuyến chỉ hướng tây.
Câu 7: Trong các tỷ lệ bản đồ dưới đây, bản đồ nào có mức độ chi tiết cao nhất?
A. 1 : 7500
B. 1 : 1 200 000
C. 1 : 15 000
D. 1 : 1 000 000
Đáp án chính xác: A
Bởi vì tỷ lệ bản đồ càng lớn, độ chi tiết của bản đồ càng cao. Tỷ lệ dưới dạng phân số có tử số là 1. Mẫu số lớn hơn thì tỷ lệ nhỏ hơn và ngược lại.
Câu 8: Tỷ lệ bản đồ thể hiện điều gì?
A. Mức độ thu nhỏ của khoảng cách trên bản đồ so với thực tế
B. Độ chính xác về vị trí của các đối tượng trên bản đồ so với thực địa
C. Mức độ thu nhỏ hay phóng đại của các đối tượng trên địa cầu
D. kích thước các đối tượng trên bản đồ so với thực tế
Đáp án chính xác: A
Bởi vì tỷ lệ bản đồ cho biết mức độ thu nhỏ của bản đồ so với thực địa.
Câu 9: Để xác định phương hướng trên bản đồ, bạn cần dựa vào:
A. Các đường kinh tuyến và vĩ tuyến
B. bảng chú giải và tỷ lệ bản đồ
C. cạnh trái của tờ bản đồ
D. các mũi tên chỉ phương hướng
Đáp án chính xác: A
Bản đồ sử dụng hệ thống kinh tuyến và vĩ tuyến để xác định phương hướng. Nếu không có các đường này, chúng ta sẽ dựa vào mũi tên chỉ hướng bắc để tìm các hướng còn lại.
Câu 10: Bản đồ là gì?
A. Một bản vẽ thu nhỏ chính xác của một khu vực hoặc toàn bộ bề mặt trái đất
B. Một bản vẽ thu nhỏ hoàn toàn chính xác của một khu vực hoặc toàn bộ bề mặt trái đất
C. Một bản vẽ thu nhỏ có độ chính xác kém về một khu vực hoặc toàn bộ bề mặt trái đất
D. Một bản vẽ thu nhỏ tương đối chính xác của một khu vực hoặc toàn bộ bề mặt trái đất
Đáp án chính xác: D
Lý do là vì bản đồ là một hình vẽ thu nhỏ với độ chính xác tương đối về một khu vực hoặc toàn bộ bề mặt trái đất
Câu 11: Tỉ lệ bản đồ 1:6.000.000 có ý nghĩa là gì?
A. 1 cm trên bản đồ tương đương với 60 m trên thực địa
B. 1 cm trên bản đồ tương đương với 600 m trên thực địa
C. Trên bản đồ, 1 cm tương đương với 60 km ngoài thực địa
D. Trên bản đồ, 1 cm tương đương với 600 km ngoài thực địa
Đáp án chính xác: C
Vì tỉ lệ bản đồ là 1 : 6.000.000, tức là 1 cm trên bản đồ tương đương với 6.000.000 cm hay 60 km ngoài thực địa
Câu 12: Theo tỉ lệ của bản đồ 1 : 200.000, 6 cm trên bản đồ tương đương bao nhiêu km ngoài thực địa?
A. 120 km
B. 12 km
C. 120 m
D. 1200 cm
Đáp án chính xác: B
Để tính khoảng cách thực tế, sử dụng công thức khoảng cách thực địa = khoảng cách trên bản đồ x tỉ lệ bản đồ. Chuyển đổi ra km, ta có khoảng cách thực địa = 6 x 200.000 = 1.200.000 cm = 12 km
Câu 13: Khi mẫu số giảm thì tỉ lệ bản đồ sẽ:
A. rất nhỏ
B. nhỏ
C. trung bình
D. lớn
Đáp án chính xác: D
Tỉ lệ bản đồ: là một phân số với tử số là 1. Khi mẫu số tăng, tỉ lệ bản đồ giảm và ngược lại
Câu 14: So với các quốc gia trong bán đảo Đông Dương, nước ta nằm ở hướng nào?
A. đông
B. phía bắc
C. phía nam
D. phía tây
Đáp án chính xác: A
Việt Nam thuộc khu vực Đông Nam Á với 11 quốc gia và vùng lãnh thổ. So với các quốc gia trong bán đảo Đông Dương, nước ta nằm ở phía đông