Hiểu được bản chất những khái niệm liên quan đến tài chính là điều cực kỳ quan trọng và cần thiết đối với mỗi người. Bài viết này sẽ giới thiệu tổng quan về thị trường tài chính và vai trò của nó trong nền kinh tế Việt Nam.
I. Thị trường tài chính là gì?
Trước tiên, thị trường là nơi diễn ra sự trao đổi (mua bán) các loại hàng hóa, dịch vụ và từ đó, ta có thể hiểu được thị trường tài chính thông qua khái niệm của thị trường đã được nêu trên: là nơi diễn ra sự trao đổi mua bán, giao dịch của các loại tài sản tài chính.
1. Người tham gia thị trường tài chính
Các nhà đầu tư và tổ chức tài chính tham gia giao dịch trên thị trường bao gồm những nhà đầu tư cá nhân (bao gồm cả nhà đầu tư nhỏ lẻ), các tổ chức tài chính trung gian (như các quỹ) và chính phủ.
Nền kinh tế thị trường chính là nguồn gốc của thị trường tài chính và thúc đẩy sự phát triển của nó. Kinh tế thị trường phát triển sẽ thúc đẩy các hoạt động giao dịch, hỗ trợ những người có vốn gặp những người thiếu vốn để đầu tư phát triển.
2. Đối tượng cung cấp vốn trên thị trường tài chính
Trên thị trường tài chính có ba chủ thể chính cung cấp vốn:
Các tổ chức phát hành chứng khoán gồm các công ty, các tổ chức tài chính, chính phủ,... có nhu cầu vốn đầu tư và được nhà nước cho phép phát hành chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ) để huy động vốn;
Nhà đầu tư: Những người sở hữu nguồn tiền nhàn rỗi, muốn đầu tư chứng khoán để kiếm lời;
Nhà môi giới, quản lý tài chính cá nhân hoặc tổ chức: Những người chịu trách nhiệm đầu tư tài chính và kiếm lời từ nguồn vốn của các cá nhân hoặc tổ chức.
3. Vì sao thị trường tài chính cần phát triển?
Giải quyết mâu thuẫn cần thiết của nền kinh tế phát triển: cung cấp nguồn vốn đáp ứng nhu cầu lớn;
Sự xuất hiện và đa dạng của các hình thức huy động vốn với các công cụ khác nhau;
Giải quyết nhu cầu chuyển quyền sở hữu các loại chứng khoán của các chủ sở hữu.
II. Cấu trúc thị trường tài chính
Dựa vào đặc tính của thị trường, cấu trúc thị trường tài chính bao gồm:
1. Dựa vào nguồn vốn được huy động:
Thị trường tiền tệ: phát hành và thực hiện giao dịch mua bán với các công cụ tài chính có kỳ hạn dưới 1 năm;
Thị trường vốn: ngược lại, thị trường vốn thực hiện giao dịch mua bán với các công cụ tài chính có kỳ hạn trên 1 năm. Thị trường này giải quyết vấn đề cung cầu về nguồn vốn.
2. Dựa vào phương thức huy động nguồn vốn tài chính:
Thị trường nợ: là nơi diễn ra giao dịch các công cụ nợ như trái phiếu, tín phiếu kho bạc, hối phiếu,... Tùy vào kỳ hạn, công cụ nợ được chia thành 2 loại chính dựa trên thời hạn, trên 1 năm là dài hạn và dưới 1 năm là ngắn hạn;
Thị trường vốn cổ phần: là nơi diễn ra các giao dịch liên quan đến cổ phiếu đã phát hành của các doanh nghiệp, công ty. Việc sở hữu cổ phiếu đồng nghĩa với việc sở hữu một phần tài sản của doanh nghiệp và có quyền được chia lợi nhuận sau khi đã khấu trừ một số khoản như thuế,...
3. Dựa vào sự lưu chuyển của các nguồn vốn tài chính:
Thị trường nguyên sinh: là thị trường có sự xuất hiện của giao dịch mua bán chứng khoán mới được phát hành thông qua các tổ chức trung gian như ngân hàng;
Thị trường phụ sinh: ngược lại, là thị trường có sự xuất hiện của giao dịch chứng khoán đã phát hành từ trước. Trong giao dịch chứng khoán trên thị trường phụ sinh, người bán sẽ nhận được tiền, trong khi công ty đã phát hành sẽ không thu được tiền.
4. Dựa vào tính chất pháp lý:
Thị trường tài chính chính thức: là nơi mọi hoạt động, giao dịch đều tuân thủ các nguyên tắc và thể chế đã được quy định bằng văn bản pháp luật của nhà nước;
Thị trường tài chính không chính thức: ngược lại, là nơi diễn ra các hoạt động không tuân theo các nguyên tắc và thể chế do nhà nước ban hành.
III. Chức năng của thị trường tài chính trong nền kinh tế Việt Nam
5 chức năng cơ bản của thị trường tài chính trong nền kinh tế Việt Nam như sau:
Thị trường tài chính thúc đẩy việc dẫn nguồn vốn từ những nhà đầu tư có nguồn vốn sẵn sàng đến những nhà đầu tư thiếu vốn;
Thị trường tài chính giúp tích lũy và tập trung vốn để phát triển;
Thị trường tài chính giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn vốn;
Thị trường tài chính tạo cơ sở thuận lợi nhằm thực hiện những chính sách của chính phủ như bán trái phiếu cho những nhà đầu tư nước ngoài,...
Thị trường tài chính cho quyền được sử dụng những chứng từ có giá, mua bán cổ phiếu, trái phiếu.
Ngoài ra, thị trường tài chính còn giúp nâng cao thanh khoản chứng khoán và cung cấp nguồn thông tin kinh tế đồng thời giúp đánh giá các công ty, doanh nghiệp.
IV. Vai trò của thị trường tài chính trong nền kinh tế Việt Nam
3 Vai trò quan trọng của thị trường tài chính tác động trực tiếp tới nền kinh tế Việt Nam:
Thị trường tài chính là cơ sở hỗ trợ trong việc tối ưu hóa sự hiệu quả khi sử dụng và quản lý tài chính;
Thị trường tài chính là cơ sở hỗ trợ trong việc kêu gọi, thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài;
Thị trường tài chính thực hiện các chính sách tiền tệ và tài chính liên quan.
Bài viết trên đã tổng hợp đầy đủ kiến thức về thị trường tài chính, mong rằng thông tin mà Mytour tổng hợp sẽ giúp quý vị hiểu rõ hơn về Thị trường tài chính là gì? Chức năng và Vai trò của thị trường tài chính trong nền kinh tế Việt Nam.