Cả VCCI cũng như đại diện của nhóm 200 doanh nghiệp nhập khẩu xe hơi nhỏ và trung bình đều mạnh mẽ phản đối quyết liệt Thông tư 20...
Năm 2011, Bộ Công Thương ban hành Thông tư 20, yêu cầu các xe hơi 9 chỗ nhập khẩu mới chưa qua sử dụng muốn nhập vào Việt Nam phải có giấy ủy quyền từ nhà sản xuất và giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng.
Sau 5 năm áp dụng, đến ngày 1/7 vừa qua, Thông tư 20 đã hết hiệu lực. Và hiện tại, các doanh nghiệp kinh doanh xe hơi tại Việt Nam đang chờ chỉ đạo từ Thủ tướng về việc gia hạn hoặc gỡ bỏ thông tư này.
Hiện có hai quan điểm đối lập, một phía muốn tiếp tục gia hạn Thông tư 20, một phía muốn gỡ bỏ và mở cửa thị trường.
“Đem lại sự lựa chọn cho người tiêu dùng”
Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc vừa gửi văn bản tới Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phản ánh về những vấn đề của Thông tư 20.
VCCI đánh giá, trong hai yếu tố quyết định thị trường ô tô Việt Nam (cung và cầu), quy định của Thông tư 20 chỉ ảnh hưởng đến phần cung mà không tác động đến cầu xe hơi của người tiêu dùng tại Việt Nam.
Theo quan điểm của VCCI, khi cung giảm nhưng cầu vẫn giữ nguyên thì giá xe sẽ tăng, và người tiêu dùng sẽ phải trả thêm tiền cho sự tăng giá này. Nếu khoản chênh lệch giá này được chuyển vào ngân sách Nhà nước (dưới hình thức thuế nhập khẩu, phí sử dụng xe…), vẫn có thể đạt được mục tiêu kiểm soát lượng xe nhập khẩu, đồng thời tăng nguồn thu, góp phần vào đầu tư hạ tầng giao thông.
Tuy nhiên, quy định của Thông tư 20 lại khiến cho các doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước và doanh nghiệp nhập khẩu ô tô được ủy quyền hưởng lợi từ khoản chênh lệch giá tăng này.
Vì vậy, nếu xác nhận rằng Thông tư 20 có hiệu quả trong việc kiểm soát nguồn cung xe hơi trong nước, thì hậu quả của điều đó là các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu xe hơi được ủy quyền sẽ thu được lợi nhuận lớn hơn.
Nếu cho rằng các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu xe hơi được ủy quyền không thu được lợi nhuận lớn hơn, thì đồng nghĩa với việc Thông tư 20 không có hiệu quả trong việc kiểm soát nguồn cung xe hơi trong nước.
“Thông tư 20 đang tạo ra động lực tiêu cực, khiến cho các liên doanh sản xuất xe hơi trong nước chuyển sang nhập khẩu xe từ nước ngoài, thay vì cố gắng sản xuất và nâng cao nội địa hóa”, VCCI đánh giá.
Cơ quan này cho rằng, Thông tư 20 đã tạo ra sự phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp (có ủy quyền và không có ủy quyền), từ đó gián tiếp áp đặt người tiêu dùng chỉ được mua hàng từ một số doanh nghiệp nhất định, gây ra hạn chế đối với cạnh tranh.
Đồng thời, Bộ Công Thương là cơ quan quản lý Nhà nước về cạnh tranh nhưng lại xây dựng rào cản, ủng hộ một số doanh nghiệp đủ điều kiện được làm việc, đẩy các doanh nghiệp khác vào thế chỗ hoặc bị loại bỏ khỏi thị trường, hoặc phải tìm cách né tránh luật lệ như biến xe mới thành xe cũ, nhập khẩu dưới hình thức quà biếu...
“Bãi bỏ Thông tư 20 là biện pháp quan trọng để thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường, loại bỏ sự độc quyền. Hiện thị trường nhập khẩu xe đang được kiểm soát chặt chẽ bởi các doanh nghiệp lớn và kết nối mật thiết với nhau. Việc hủy bỏ Thông tư 20 sẽ giảm nguy cơ hình thành các thỏa thuận hạn chế cạnh tranh”, VCCI trình bày quan điểm.
“Việc tốt nhất để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng là tạo điều kiện cho họ tự do lựa chọn. Luật không nên buộc người dân phải đến siêu thị mua sắm vì chất lượng thực phẩm trong siêu thị được coi là cao hơn. Người dân có thể mua hàng tại các cửa hàng xung quanh, cửa hàng tiện lợi gần nhà”, văn bản của VCCI nhấn mạnh.
“Lý do áp đặt lên doanh nghiệp Việt”
“Thông tư 20 có vẻ không hợp lý nhưng vẫn tồn tại. Đồng ý rằng cần có sự hạn chế trong kinh doanh, nhưng nếu có sự quản lý thì phải công bằng, nếu chỉ áp dụng quy định cho các doanh nghiệp trong nước mà không áp dụng cho các doanh nghiệp liên doanh hoặc dành thị trường cho các doanh nghiệp nước ngoài thì đó là hình thức độc quyền, không thể chấp nhận được”, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phát biểu tại một hội thảo gần đây.
Ông nói thêm rằng, điều mà các doanh nghiệp mong muốn là cải thiện môi trường kinh doanh, loại bỏ các quy định không hợp lý để giúp các doanh nghiệp tư nhân phát triển ổn định hơn.
Trong khi đó, đại diện nhóm 200 doanh nghiệp nhập khẩu xe hơi nhỏ và vừa cũng đang “kêu cứu” với Thủ tướng về Thông tư 20, xem nó như là lý do để các hãng xe áp đặt lên các doanh nghiệp này.
“Có những doanh nghiệp trong nhóm của chúng tôi đã ủy quyền cho một số hãng xe, nhưng họ ép buộc về doanh số, giá cả, và chất lượng sản phẩm. Họ quyết định mọi thứ, không cho phép sự lựa chọn của chúng tôi”, đại diện của nhóm doanh nghiệp phát biểu.
Trong trường hợp hoạt động tốt, các hãng xe sẽ yêu cầu đầu tư. Nếu nhà nhập khẩu không đồng ý, các hãng có thể thu hồi ủy quyền và giao cho người khác.
“Thông tư 20 khiến các doanh nghiệp ôtô nhỏ và vừa luôn bị ràng buộc và phụ thuộc hoàn toàn vào các hãng xe nước ngoài”, văn bản tuyên bố.
“Doanh nghiệp nào nhanh nhất sẽ nhận được giấy uỷ quyền, còn những doanh nghiệp khác sẽ không được phép nhập khẩu. Trong thời đại hội nhập toàn cầu, các doanh nghiệp kinh doanh xe hơi phải cạnh tranh về giá cả, dịch vụ, và chất lượng sản phẩm, cũng như bảo hành - bảo dưỡng, thay vì chỉ là về việc ai kịp thời nhận giấy uỷ quyền”, ông Đặng Như Quỳnh - Giám đốc Công ty Cổ phần 999999999, một doanh nghiệp có nhiều năm kinh doanh xe hơi - phát ngôn, và nhấn mạnh rằng Thông tư 20 đã ngăn cản sự đa dạng hóa của thị trường nhập khẩu ôtô, làm cho người tiêu dùng thiếu sự lựa chọn, không được sử dụng các sản phẩm mà họ mong muốn.
Theo trang tin vneconomy.vn