1. Tổng quan về đặc điểm địa lý của Việt Nam
Việt Nam nằm ở rìa phía đông của bán đảo Đông Dương, tại trung tâm khu vực Đông Nam Á. Với diện tích 331.212 km², Việt Nam có biên giới đất liền dài 4.639 km, tiếp giáp với vịnh Thái Lan ở phía tây nam, vịnh Bắc Bộ và biển Đông ở phía đông, Trung Quốc ở phía bắc, và Lào cùng Campuchia ở phía tây.
Trên bản đồ, Việt Nam có hình dạng giống như chữ S, với khoảng cách từ bắc xuống nam (theo đường chim bay) là 1.650 km. Phần hẹp nhất theo chiều đông-tây nằm ở Đồng Hới (Quảng Bình) chỉ dưới 50 km. Đường bờ biển dài 3.260 km, chưa tính các đảo.
Ngoài vùng nội thủy, Việt Nam tuyên bố lãnh hải rộng 12 hải lý, thêm 12 hải lý cho vùng tiếp giáp lãnh hải, 200 hải lý cho vùng đặc quyền kinh tế và cuối cùng là thềm lục địa. Tổng diện tích vùng biển thuộc chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam khoảng 1.000.000 km² tại Biển Đông.
Dù Việt Nam nằm hoàn toàn trong vùng nhiệt đới, khí hậu được chia thành ba vùng chính: miền Bắc có khí hậu cận nhiệt đới ẩm, miền Trung có khí hậu nhiệt đới gió mùa, và miền Nam thuộc vùng nhiệt đới xavan.
Vì nằm ở rìa phía Đông Nam của lục địa châu Á, tiếp giáp với Biển Đông (một phần của Thái Bình Dương), Việt Nam chịu ảnh hưởng trực tiếp của kiểu khí hậu gió mùa mậu dịch, thường thổi ở các vĩ độ thấp.
Cần phân biệt giữa khí hậu ôn đới và khí hậu nhiệt đới: khí hậu ôn đới có bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông, trong khi khí hậu nhiệt đới chỉ có hai mùa mưa và nắng. Ở Việt Nam, miền Bắc có hai mùa chính (mùa xuân và mùa thu ngắn), vì vậy không hoàn toàn thuộc khí hậu ôn đới, còn miền Nam có hai mùa rõ rệt nên hoàn toàn thuộc khí hậu nhiệt đới.
Tổng quan, miền Bắc của Việt Nam trải qua bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông, trong khi miền Nam có hai mùa chính: mùa mưa và mùa khô.
2. Tổng quan về đặc điểm tự nhiên của Tây Nam Á và Bắc Phi
2.1 Đặc điểm tự nhiên của Tây Nam Á
Tây Nam Á là khu vực chủ yếu là núi và cao nguyên, với diện tích khoảng 7 triệu km². Phía đông bắc có các dãy núi cao nối liền từ bờ Địa Trung Hải với hệ thống An-pi và Hi-ma-lay-a, bao quanh sơn nguyên Thổ Nhĩ Kỳ và sơn nguyên Iran. Phía tây nam là sơn nguyên Arap, chiếm phần lớn diện tích của bán đảo Arap. Trung tâm khu vực là đồng bằng Lưỡng Hà, được phù sa của sông Ti-grơ và Ơ-phrat bồi đắp.
Tây Nam Á có khí hậu nhiệt đới khô, riêng vùng ven Địa Trung Hải có khí hậu cận nhiệt Địa Trung Hải. Khu vực này nằm gần đường chí tuyến và chịu ảnh hưởng của khối áp cao cận chí tuyến quanh năm, dẫn đến nền nhiệt cao và khí hậu khô hạn với ít mưa.
Vùng này thường xuyên bị gió tín phong khô nóng thổi qua. Bên cạnh đó, địa hình núi và cao nguyên ở rìa phía nam của lục địa ngăn cản các khối khí ẩm từ biển xâm nhập vào, làm cho khí hậu trở nên khắc nghiệt hơn.
2.2 Đặc điểm tự nhiên của Bắc Phi
Bắc Phi nổi bật với dãy núi trẻ Át-lát, các đồng bằng dọc bờ Địa Trung Hải và hoang mạc Xa-ha-ra rộng lớn.
Ở các sườn núi hướng ra biển, lượng mưa nhiều, tạo điều kiện cho rừng sồi và dẻ phát triển. Ngược lại, khi đi vào sâu nội địa, lượng mưa giảm, thay thế bằng xavan và cây bụi.
Hoang mạc Xa-ha-ra có khí hậu khô nóng; thực vật chủ yếu là những bụi cỏ gai thưa thớt, với những ốc đảo và cây cối xanh tốt như cây chà là xuất hiện thỉnh thoảng.
Tóm lại, Bắc Phi là khu vực nằm ở phía Bắc Châu Phi, tiếp giáp với biển Địa Trung Hải và biển Đại Tây Dương. Khí hậu ở đây chủ yếu khô nóng, dãy núi Át-lát ở phía bắc ngăn chặn gió biển, làm cho vùng nội địa trở nên nóng hơn. Chỉ có khu vực đồng bằng ven biển Địa Trung Hải có lượng mưa nhiều và thiên nhiên phong phú.
3. Điều gì khiến thiên nhiên nước ta khác biệt so với các quốc gia có cùng vĩ độ ở Tây Á và Bắc Phi?
Thiên nhiên Việt Nam, với bốn mùa xanh tươi, khác biệt rõ rệt so với các nước có cùng vĩ độ ở Tây Á và Bắc Phi nhờ vào đặc điểm khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa. Sự kết hợp của các khối khí từ biển và vai trò của Biển Đông - nguồn cung cấp nhiệt và ẩm dồi dào, đã khiến thiên nhiên Việt Nam chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển. Vì vậy, thảm thực vật ở Việt Nam luôn xanh tốt và phong phú, khác xa so với nhiều khu vực khác.
4. Tổng quan về Biển Đông
Biển Đông là một biển nửa kín thuộc Thái Bình Dương, có diện tích khoảng 3,447 triệu km², chiều dài khoảng 1.900 hải lý, rộng khoảng 600 hải lý, với độ sâu trung bình là 1.149 mét.
Biển Đông bao gồm hai vịnh lớn là Vịnh Bắc Bộ và Vịnh Thái Lan, ba quần đảo quan trọng: Đông Sa, Hoàng Sa và Trường Sa, cùng hàng nghìn đảo lớn nhỏ. Khoảng 90% chu vi của Biển Đông được bao quanh bởi 9 quốc gia ven biển (Trung Quốc, Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Singapore, Indonesia, Brunei và Philippines). Phần còn lại của Biển Đông thông ra Thái Bình Dương qua eo biển Bashi và ra Ấn Độ Dương qua eo biển Malacca.
Biển Đông nằm trong khu vực nhiệt đới ẩm gió mùa, với các đặc điểm nhiệt đới ẩm và tính chất khép kín được thể hiện qua nhiều yếu tố như nhiệt độ, độ muối của nước biển, sóng, thủy triều, hải lưu và sinh vật biển.
Những đặc điểm này của Biển Đông có ảnh hưởng sâu rộng đến thiên nhiên của phần đất liền, tạo nên sự đồng nhất giữa môi trường đất liền và vùng biển của nước ta.
5. Tác động của Biển Đông đến thiên nhiên Việt Nam
Nhờ Biển Đông, khí hậu Việt Nam có sự điều hòa của biển, với lượng mưa dồi dào và độ ẩm không khí trên 80%. Biển Đông làm giảm bớt sự khắc nghiệt của thời tiết lạnh khô vào mùa đông và làm dịu cơn nóng mùa hè. Nó cũng làm thay đổi các khối khí khi đi qua biển vào lãnh thổ nước ta.
Biển Đông đã hình thành địa hình ven biển Việt Nam với sự đa dạng đặc trưng của vùng biển nhiệt đới ẩm, nhờ vào quá trình xâm thực và bồi tụ mạnh mẽ giữa biển và đất liền. Các dạng địa hình bao gồm vịnh cửa sông, bờ biển bị mài mòn, tam giác châu với bãi triều rộng, bãi cát phẳng, cồn cát, đầm phá, vũng vịnh nước sâu, đảo ven bờ và rạn san hô,...
Các hệ sinh thái ven biển của chúng ta rất phong phú và đa dạng, bao gồm rừng ngập mặn, đất phèn, rừng trên đảo và vùng nước lợ,...
- Bão: Trung bình mỗi năm, Biển Đông đón nhận khoảng 9-10 cơn bão, trong đó 3-4 cơn bão trực tiếp đổ bộ vào nước ta, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản, đặc biệt là đối với các cộng đồng sống tại vùng ven biển.
- Sạt lở bờ biển: Hiện tượng sạt lở bờ biển đang đe dọa nhiều đoạn bờ biển của nước ta, đặc biệt là khu vực bờ biển Trung Bộ.
- Tại vùng ven biển miền Trung, hiện tượng cát bay và cát chảy đang lấn chiếm ruộng vườn và làng mạc, dẫn đến hiện tượng hoang mạc hóa đất đai.
Biển Đông đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với Việt Nam, với trữ lượng tài nguyên phong phú và vị trí địa lý chiến lược, ảnh hưởng lớn đến thiên nhiên và quá trình hội nhập quốc tế của đất nước.
Việc sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, ngăn ngừa ô nhiễm môi trường biển, và thực hiện các biện pháp phòng chống thiên tai là những vấn đề quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế biển tổng hợp của chúng ta.
Dưới đây là các thông tin liên quan đến Những đặc điểm thiên nhiên của nước ta khác biệt so với các quốc gia cùng vĩ độ ở Tây Á và Bắc Phi như thế nào? Hy vọng các thông tin này sẽ hữu ích và giúp bạn giải đáp thắc mắc. Mytour chân thành cảm ơn!