Thịt đà điểu

Thịt đà điểu là loại thịt từ đà điểu, chủ yếu là đà điểu châu Phi. Đây là nguyên liệu quan trọng trong ẩm thực Nam Phi và được phục vụ tại nhiều nhà hàng ở đó. Hiện nay, thịt đà điểu cũng phổ biến ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Tại Mỹ, nó được xem là món đặc sản cao cấp và được yêu thích. Nuôi đà điểu để lấy thịt đã trở thành xu hướng toàn cầu.

Tổng quan

Đà điểu là loài chim lớn, không bay mà chỉ chạy nhanh trên đồng cỏ. Với chiều cao lên tới 2,7 mét, đôi chân dài, cơ thể to lớn và đôi mắt to như nắm tay trẻ em, đà điểu là loài chim lớn nhất thế giới. Mỗi loại đà điểu có những đặc điểm riêng biệt. Đà điểu đẻ trứng to, mỗi quả trứng nặng khoảng 1,3-1,4 kg, dài 15 cm và rộng 13 cm.

Điểm khác biệt nổi bật của đà điểu so với các loài chim khác là chúng không bay được. Tuy nhiên, đà điểu có khả năng chạy rất nhanh, với tốc độ lên đến 70 km/h khi chạy nước rút và khoảng 50 km/h khi chạy đường dài. Chúng là loài động vật hai chân nhanh nhất thế giới, dù có trọng lượng trên 180 kg. Đôi cánh giúp đà điểu giữ thăng bằng và thay đổi hướng nhanh chóng.

Đà điểu sống chủ yếu ở các vùng sa mạc và có chế độ ăn uống rất linh hoạt. Chúng có thể ăn mọi thứ, từ thực vật, thằn lằn, hạt, châu chấu đến sỏi (sỏi giúp nghiền thức ăn dễ dàng hơn trong quá trình tiêu hóa). Đà điểu nuôi trong trang trại phát triển nhanh, tiêu thụ ít thức ăn và sinh sản thường xuyên, mang lại lợi nhuận cao.

Đặc điểm

Tính chất

Thịt đà điểu có màu đỏ, khác biệt với màu trắng của thịt gia cầm khác. Tuy có màu sắc và hương vị tương tự, nhưng thịt đà điểu chứa ít chất béo, calo và cholesterol hơn thịt bò và cả các loại thịt gia cầm màu trắng như gà và gà tây.

Mối liên hệ giữa màu thịt và loại cơ động vật rất rõ ràng. Thịt đỏ, như của bò, hươu và đà điểu, có màu đỏ trước khi nấu, trong khi thịt trắng, như gà và lợn, có màu nhạt hơn. Thịt đen, thường liên quan đến phần thịt sậm màu hơn, như cánh và đùi gà, có hàm lượng chất béo cao hơn.

Loại cơ xác định màu của thịt động vật. Cơ co chậm, sử dụng nhiều trong các hoạt động kéo dài như đi bộ và bay, chứa nhiều myoglobin để dự trữ oxy. Đà điểu, dành phần lớn thời gian đứng và đi bộ, có cơ co chậm, do đó thịt của chúng có màu đỏ.

Ngược lại, gà và gà tây chủ yếu sử dụng cơ co nhanh cho các hoạt động như nhảy, không chứa nhiều myoglobin mà dùng glycogen nhạt màu. Do đó, cơ co nhanh có màu trắng. Tuy nhiên, các phần cơ thể hoạt động nhiều như chân gà có nhiều myoglobin hơn, nên thịt chân gà có màu đen, không phải màu trắng như phần ức.

Hình dáng bên ngoài

Về mặt cảm quan, thịt đà điểu trông rất giống thịt bò. Khi cắt ra, cả bên ngoài lẫn bên trong của thịt đà điểu đều có màu đỏ sậm, trong khi thịt giả thường có màu đỏ đậm bên ngoài và màu hồng, đỏ nhạt bên trong. Sớ thịt đà điểu thường to và dẻo hơn so với thịt giả. Khi nấu, thịt đà điểu có màu sắc đậm hơn và không có mùi ngai ngái như thịt bò, còn màu sắc của thịt đà điểu sau khi nấu thường đậm hơn so với thịt giả.

Thịt đà điểu có vẻ ngoài gần giống thịt bò, nhưng có hương vị đặc trưng tương tự như gà hoặc vịt. Chính vì vậy, nó được gọi là sự kết hợp giữa thịt gia súc và gia cầm. Khi sờ vào, thớ thịt đà điểu to và dẻo hơn thịt giả. Khi cắt đôi miếng thịt đà điểu, thường thấy thịt giả bên trong có màu nhạt hơn do thuốc nhuộm chưa thấm đều.

Giá trị dinh dưỡng

Thịt đà điểu có mức cholesterol thấp hơn cả thịt heo và thịt cừu. Hàm lượng nước, protein, và amino acid trong thịt đà điểu tương đương với thịt bò và thịt gà. Trong 100g thịt đà điểu chứa 26,9g protein, 3g mỡ và 142 kcal. Mặc dù protein của thịt đà điểu tương tự như thịt bò và gà, nhưng lượng mỡ của nó thấp hơn 66% so với thịt bò và 50% so với thịt gà. Đặc biệt, thịt đà điểu có hàm lượng cholesterol thấp hơn các loại thịt như bò, gà, lợn, và cừu, đồng thời chứa 3,2 mg sắt/100g.

Thịt đà điểu có hàm lượng sắt cao hơn so với các loại thịt khác. Với lượng mỡ ít, không có mỡ giắt và hàm lượng cholesterol thấp, thịt đà điểu không gây nguy cơ thừa cân, béo phì hay bệnh tim mạch như các loại thịt khác. Mỡ đà điểu chứa axit béo không bão hòa và phospho lipid, rất tốt cho sức khỏe và có tác dụng chống lại các bệnh dị ứng da và viêm loét ngoài da.

Ứng dụng

Thịt đà điểu ít mỡ, mềm và có hương vị đặc trưng. Không chỉ ngon miệng, thịt đà điểu còn được yêu thích nhờ giá trị dinh dưỡng cao, rất tốt cho phụ nữ mang thai, người bị bệnh tim mạch và trẻ em đang phát triển. Thịt đà điểu có vị ngọt, thớ thịt mềm và giàu dinh dưỡng, giúp phòng ngừa bệnh tật. Nó không chỉ bổ dưỡng và lành mạnh mà còn thơm ngon, được đánh giá ngang tầm với phần nạc ngon nhất của thịt bò.

Thịt đà điểu chứa ít cholesterol hơn so với thịt bò, gà, và heo, không gây béo phì và có lợi cho tim mạch. Thịt đà điểu có vị ngọt, thớ thịt mềm, với hương vị đặc trưng và ngon hơn cả phần ngon nhất của thịt gà và bò. Thịt này dễ chế biến bằng cách xào, nướng, nấu canh, hoặc hầm. Mỡ đà điểu được ưa chuộng tại châu Âu và Mỹ nhờ chứa axit béo không bão hòa, giúp điều trị viêm khớp và đau cơ, đồng thời axit béo omega 3 hỗ trợ người mắc bệnh tim mạch và giúp trẻ em phát triển toàn diện.

Thịt đà điểu là lựa chọn lý tưởng cho phụ nữ mang thai và người thiếu máu nhờ vào khả năng bổ sung sắt hiệu quả. Nó cũng thích hợp cho người cao tuổi nhờ chứa selen, giúp giảm nguy cơ bệnh tật và tăng cường hệ miễn dịch. Thịt đà điểu là loại thịt đỏ ít mỡ giắt, với hàm lượng protein tương đương thịt bò, gà, và cừu. Ăn thịt đà điểu thường xuyên không gây nguy cơ thừa cân, béo phì hay bệnh tim mạch như các loại thịt khác.

Chế biến

Thịt đà điểu không chỉ ngon mà còn rất mềm và thơm. Với hương vị đặc trưng, thịt đà điểu có độ dai vừa phải, không bở, ngọt và mềm hơn thịt bò. Thịt đà điểu dễ chế biến thành nhiều món ăn khác nhau và kết hợp với nhiều gia vị, có thể dùng để làm các món xào, nướng, nấu canh, cà ri, luộc, xúp, và chiên, đồng thời cả trứng đà điểu cũng có thể được sử dụng trong các món ăn.

Khi ướp thịt đà điểu, tránh sử dụng các gia vị mặn như muối, tiêu, ớt, bột canh, hay nước mắm, vì chúng có thể làm thịt ra nước, mất đi vị ngọt tự nhiên và giảm chất lượng thịt. Thay vào đó, chỉ nên ướp với dầu hào và một chút bột ngọt. Các gia vị khác nên được thêm vào khi nấu trên lửa. Nếu thịt đà điểu đã đông lạnh, chỉ nên để ra ngoài khoảng 1 tiếng trước khi chế biến hoặc sử dụng lò vi sóng để rã đông.

Nếu không bảo quản đúng cách, thịt đà điểu có thể trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Do độ pH của thịt giảm nhanh sau khi giết mổ, vi khuẩn dễ sinh sôi, nên việc bảo quản cần phải hết sức chú ý. Không nên để thịt lâu ngoài môi trường, và nếu bảo quản lạnh, chỉ nên giữ trong 2-3 tuần. Thịt được bao gói chân không có thể bảo quản lạnh lâu hơn.

Tình hình

Vào thế kỷ 18, đà điểu gần như bị tuyệt chủng, nhưng đến thế kỷ 19, chúng đã được nuôi trở lại. Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã tập trung nuôi đà điểu để lấy thịt. Thịt đà điểu, được biết đến với hương vị ngon như thịt nạc bò và ít cholesterol, được coi là thực phẩm của thế kỷ 21. Nhiều người đánh giá thịt đà điểu ngang với phần nạc ngon nhất của thịt bò. Gần đây, thịt đà điểu được biết đến như một món ăn bổ dưỡng, giàu vitamin, và là sự lựa chọn phổ biến cho nhiều bà nội trợ để cải thiện bữa ăn gia đình.

Thịt đà điểu, được chăn nuôi rộng rãi ở nhiều tỉnh thành Việt Nam, được coi là thực phẩm sạch của thế kỷ 21 nhờ vào chế độ chăm sóc và nguồn thức ăn hoàn toàn tự nhiên. Thịt đà điểu có hàm lượng chất béo và cholesterol thấp, đồng thời chứa nhiều protein hơn so với thịt gà, bò, gà tây và lợn. Mặc dù là thịt đỏ, thịt đà điểu vẫn giữ được sự hấp dẫn và có thể chế biến theo nhiều cách như rán, nướng hay xào mà không làm thay đổi thói quen ăn thịt đỏ của nhiều người.

Trên thị trường Việt Nam hiện nay xuất hiện các cơ sở sản xuất thịt đà điểu giả, thường là thịt heo nái hoặc thịt bò trộn phụ gia để tạo hình thịt đà điểu. Các cơ sở này thường mua thịt từ các chợ đầu mối và trang trại với giá rẻ, sau đó xử lý và bán ra thị trường dưới dạng thịt đà điểu cao cấp. Thịt đà điểu giả thường xuất hiện nhiều tại các quán nhậu bình dân và các điểm nấu tiệc giá rẻ, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người tiêu dùng.

Thịt đà điểu giả thường có giá rẻ hơn thịt thật và được nhuộm màu bằng phẩm màu và hóa chất để trông giống thịt thật. Các cơ sở sản xuất thường trộn thịt heo với tiết, cấp đông và đóng gói để biến thành thịt đà điểu giả. Việc tiêu thụ thực phẩm giả có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, từ ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy đến các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch và ung thư do tích tụ chất độc hại.

Sản phẩm thịt đà điểu giả thường được phân phối đến các tỉnh miền Trung bằng xe khách, với khối lượng lên đến gần 200 kg mỗi ngày. Một số vụ việc đã được phát hiện như gần 2 tấn thịt heo trộn thịt đà điểu không có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm tại quận Thủ Đức, hoặc một xe tải chở hơn nửa tấn thịt heo và đà điểu đã bốc mùi thối, không rõ nguồn gốc và không có kiểm dịch.

• Van Wyk, M. (1997). A Taste of South Africa. Human & Rousseau. p. 54. ISBN 978-0-7981-3723-2. (subscription required)
• Monfort, R. (2006). A Year Without Underwear: Exploring the World on a Bicycle. iUniverse. p. 268. ISBN 978-0-595-40754-5.
• Cohen, D.E. (2015). One Year Off: Leaving It All Behind for a Round-the-World Journey with Our Children. Open Road Distribution. p. 180. ISBN 978-1-5040-1400-7.
• Paul, N. (2011). Scottish Farmer's Market Cookbook. Neil Wilson Publishing. p. 46. ISBN 978-1-906000-03-5.
• globalnewsdigital (ngày 31 tháng 1 năm 2015). 'Recipe: Ostrich Stew'. Global News. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2016.
• Thịt đà điểu - thực phẩm giàu dưỡng chất
• Công dụng tuyệt vời của thịt đà điểu nếu bạn biết ăn đúng cách Lưu trữ 2017-04-15 tại Wayback Machine
• Hoảng hồn cách chế biến thịt đà điểu theo kiểu 'nguyên thủy'
• Hoảng hồn với cách chế biến thịt đà điểu theo kiểu 'nguyên thủy'
• Cẩn trọng khi mua thịt đà điểu
• Thịt đà điểu áp chảo nóng hổi
• Bắt xe tải chở hơn nửa tấn thịt heo, đà điểu đã bốc mùi
• Phát hiện gần 2 tấn thịt heo trộn thịt đà điểu
• Clip: Phát hiện hàng tấn thịt heo trộn thịt đà điểu
• “Phù phép” thịt heo thành thịt đà điểu
• Gần 2 tấn thịt đà điểu bẩn chờ lên bàn nhậu ở Sài Gòn