Thịt gà tây

Thịt gà tây là thịt lấy từ con gà tây, thường là gà tây nuôi tại nhà. Đây là món ăn truyền thống phổ biến ở các nước phương Tây, đặc biệt trong các dịp lễ như Lễ Tạ ơn và các bữa tiệc gia đình. Gà tây được người Mỹ và các quốc gia phương Tây ưa chuộng trong các món nướng. Gà tây cũng được cho là chứa lượng tryptophan cao, tương tự như các loại gia cầm khác.

Cách chế biến

Gà tây thường được bán dưới dạng thái lát, xay nhỏ hoặc chế biến nguyên con tương tự như gà thường (bỏ đầu, chân và lông). Gà tây nguyên con đông lạnh vẫn được nhiều người yêu thích. Thịt gà tây thái lát thường dùng để làm sandwich hoặc làm thịt cold cuts. Trong một số công thức nấu ăn yêu cầu thịt gà, gà tây có thể được thay thế. Gà tây xay thường được dùng như một lựa chọn thay cho thịt bò xay. Nếu không được chế biến cẩn thận, gà tây nấu chín thường khô hơn so với các loại thịt gia cầm khác như gà hoặc vịt.

Gà tây hoang, mặc dù là cùng một loài với gà tây nuôi, nhưng có hương vị rất khác biệt. Hầu hết các phần thịt (bao gồm cả ức) đều có màu sắc sẫm hơn và vị đậm đà hơn. Hương vị có thể thay đổi theo mùa, thường đậm đà hơn vào cuối mùa hè do chế độ ăn của chúng có nhiều côn trùng hơn so với các tháng khác. Gà tây hoang chủ yếu ăn cỏ và ngũ cốc có hương vị nhẹ hơn. Các giống gà di sản hiếm cũng có sự khác biệt về hương vị.

Một số lượng lớn thịt gà tây đã được chế biến. Chúng có thể được hun khói, đôi khi còn được chế biến thành giăm bông gà tây hoặc gà tây xông khói và được coi là lựa chọn lành mạnh hơn so với thịt lợn muối xông khói. Thịt gà tây chiên giòn dạng xoắn, hay còn gọi là 'turkey twizzlers', nổi tiếng ở Anh vào năm 2004 khi đầu bếp Jamie Oliver vận động loại bỏ chúng cùng các thực phẩm tương tự khỏi bữa tối tại trường học.

Không giống như trứng gà, trứng gà tây ít được bán do nhu cầu về gà tây nguyên con cao và sản lượng trứng thấp hơn so với các loại gia cầm khác (không chỉ gà mà ngay cả vịt hoặc cút). Thông thường, trứng gà tây được sử dụng để nhân giống hơn là để ăn, mặc dù chúng có hương vị tương tự như trứng gà. Giá trị của một quả trứng gà tây ước tính khoảng 3,50 đô la, cao hơn nhiều so với cả hộp trứng gà.

Truyền thống văn hóa

Gà tây là món chính truyền thống trong bữa tối Lễ Tạ ơn ở Hoa Kỳ và Canada, cũng như trong các bữa tiệc Giáng sinh ở nhiều quốc gia khác (thường là gà tây nhồi). Hàng năm, người Mỹ tiêu thụ khoảng 45 đến 46 triệu con gà tây vào dịp Lễ Tạ ơn, trong khi người Anh tiêu thụ khoảng 10 triệu con vào dịp Giáng sinh.

Người dân bản địa từ Mexico, Trung Mỹ và các khu vực phía nam của Hoa Kỳ đã sử dụng thịt gà tây làm thực phẩm từ thời cổ đại. Vào thế kỷ 15, những kẻ chinh phạt Tây Ban Nha đã mang gà tây Aztec trở lại châu Âu.

Gà tây đã được tiêu thụ ở Anh từ đầu thế kỷ 16. Trước thế kỷ 20, sườn lợn là thực phẩm phổ biến nhất trong các ngày lễ ở Bắc Mỹ do chúng thường được giết mổ vào tháng 11. Gà tây từng rất phổ biến trong tự nhiên, được ăn quanh năm và coi là món ăn phổ biến, trong khi sườn lợn hiếm khi có ngoài mùa Lễ Tạ ơn và Năm mới. Vào thế kỷ 17, việc ăn gà tây vào lễ Giáng sinh đã trở nên phổ biến ở nước Anh, nhưng trong các tầng lớp lao động, ngỗng vẫn là món ăn chủ yếu vào các dịp lễ cho đến thời đại Victoria.

Gà tây kèm sốt mole được coi là món ăn quốc gia của Mexico.

Chế biến

Cả gà tây tươi và đông lạnh đều được sử dụng trong nấu ăn. Tuy gà tây tươi thường được ưa chuộng hơn vì chất lượng tốt hơn, nhưng giá thành cao và nhu cầu tăng cao trong mùa lễ thường khiến chúng khó mua nếu không đặt trước. Gà tây đông lạnh có kích thước lớn, do đó việc rã đông cần nhiều thời gian; một con gà tây thông thường có thể mất vài ngày để rã đông hoàn toàn.

Gà tây thường được nướng hoặc quay trong lò trong vài giờ, thường là khi người nấu chuẩn bị các món ăn khác. Đôi khi, gà còn được ngâm nước muối trước khi nướng để tăng hương vị và độ ẩm. Vì thịt sẫm màu cần nhiệt độ cao hơn để chín hoàn toàn so với thịt trắng, nên có thể làm khô thịt ức nếu không nướng đúng cách. Để tránh tình trạng này, có thể sử dụng các kỹ thuật nướng giúp giữ độ ẩm cho thịt ức. Gà tây đôi khi được trang trí bằng diềm gà tây, diềm giấy hoặc 'booties' để bảo vệ phần cuối của cẳng gà hoặc các phần cốt lết khác.

Tại một số khu vực, đặc biệt là miền Nam Hoa Kỳ, gà tây có thể được chiên ngập dầu (thường là dầu đậu phộng) trong khoảng 30 đến 45 phút bằng nồi chiên gà tây. Mặc dù phương pháp chiên này đã trở nên phổ biến, nhưng nó tiềm ẩn nhiều nguy hiểm nếu không chuẩn bị và xử lý lượng lớn dầu nóng một cách an toàn.

Giá trị dinh dưỡng

Thịt ức gà tây sống chứa khoảng 74% nước, 25% protein, 1% chất béo và không có carbohydrate. Mỗi 100 gram (khoảng 3 1/2 ounce) cung cấp 465 kilojoules (111 kilocalories) năng lượng, cùng với lượng lớn protein, niacin, vitamin B6 và phosphor (đạt 20% hoặc hơn giá trị hàng ngày). Nó cũng chứa một lượng vừa phải (10–19% DV) axit pantothenic và kẽm.

Trong 100 gram ức gà tây có 279 mg tryptophan, nhưng lượng tryptophan này không đủ để gây buồn ngủ như một số người thường nghĩ. Hiện chưa có bằng chứng khoa học cho thấy tryptophan từ gà tây có ảnh hưởng đến cảm giác buồn ngủ sau bữa ăn.

Thực đơn đi kèm

Trong dịp Lễ Tạ ơn tại Hoa Kỳ, gà tây thường được chế biến theo kiểu nhồi hoặc ăn kèm với nước xốt riêng, cùng với nước sốt nam việt quất và nước thịt. Các món phụ phổ biến thường có là khoai tây nghiền, ngô nguyên lõi, đậu xanh, bí đỏ và khoai lang. Bánh pie là món tráng miệng được yêu thích, đặc biệt là các loại làm từ bí ngô, táo hoặc hồ đào.

Vào dịp Giáng sinh ở Vương quốc Anh, gà tây truyền thống thường được phục vụ với các loại rau mùa đông như khoai tây quay, cải Brussels hoặc củ cải vàng. Sốt nam việt quất là gia vị truyền thống ở các vùng phía bắc Vương quốc Anh, nơi quả nam việt quất mọc hoang. Ở miền Nam và các khu vực đô thị, nơi sốt nam việt quất ít phổ biến, nước sốt bánh mì thường được dùng thay thế, mặc dù hiện nay sốt nam việt quất thương mại đã xuất hiện ở những nơi này. Thỉnh thoảng, thịt xúc xích, xúc xích cocktail hoặc gan bọc thịt muối cũng được phục vụ kèm theo (được gọi là cuộn thịt muối hoặc 'lợn trùm chăn').

Trong các dịp lễ hội, gà tây nhồi hoặc ăn kèm với nước sốt là món ăn truyền thống. Nhân gà tây thường bao gồm bột yến mạch, hạt dẻ, xô thơm, hành tây, bánh mì ngô và xúc xích. Nhân này có thể được nhồi vào gà tây hoặc nấu riêng và dùng làm món phụ.

Các món ăn phổ biến

Gà tây nướng với rau củ là món ăn truyền thống nổi tiếng của các quốc gia phương Tây. Thịt gà được làm sạch, loại bỏ cổ, đầu và chân, sau đó để ráo. Gà được ướp với gia vị, gừng, hành tây thái lát và một chút rượu vang đỏ. Bọc gà cùng gia vị bằng giấy nilon và để trong tủ lạnh qua đêm để gia vị thấm đều.

Sau khi ướp xong, bụng gà sẽ được nhồi khoai tây và cà rốt đã cắt khúc. Phần khoai tây và cà rốt còn lại được trải đều trên khay cùng với chanh vàng cắt lát. Lò nướng được làm nóng trước ở 200°C, sau đó đặt khay gà và rau củ vào nướng trong khoảng 1 giờ. Trong thời gian nướng, cứ 20 phút một lần, mở lò ra và phết lên da gà một lớp mật ong để gà có màu vàng hấp dẫn.

Ngoài món gà tây nướng rau củ, bạn có thể chế biến gà tây thành nhiều món khác như gà tây xốt xì dầu, đùi gà tây nấu giả cầy, gà tây xốt chanh leo, gà tây hầm khoai lang, chả gà tây chiên, gà tây nhồi thịt nướng, gà tây xào… và còn nhiều món khác như gà tây nướng mật ong, súp xương gà tây, cà ri gà tây.

Tại Hoa Kỳ

Ở Mỹ, gà tây đã trở thành món ăn không thể thiếu trong các bữa tiệc Lễ Tạ ơn và Giáng sinh. Trong dịp Lễ Tạ ơn, hơn 46 triệu con gà tây được tiêu thụ trên bàn ăn của các gia đình Mỹ. Khoảng 88% người Mỹ ăn gà tây vào dịp này, trong khi chỉ 5% là người ăn chay.

Tại Việt Nam

Trước đây, người Việt không ưa chuộng gà tây vì cho rằng chúng nhạt nhẽo và không hấp dẫn. Gà tây chủ yếu được nuôi để phục vụ người nước ngoài. Tuy nhiên, với sự gia tăng của người phương Tây tại Việt Nam, nhu cầu về gà tây cũng tăng lên. Đồng thời, người Việt cũng dần yêu thích loại gà này. Gà tây ngày càng phổ biến trong các đám cưới và tiệc lễ. Hiện giá thịt gà tây dao động từ 90.000-120.000 đồng/kg.

Chú thích

Liên kết ngoài

• Tài liệu liên quan đến Thịt gà tây có thể tìm thấy tại Wikimedia Commons