Thơ Lưu biệt khi lên đường Sáng tác vào năm 1905, Phan Bội Châu

Lưu biệt khi ra đi đã miêu tả hình ảnh đẹp lãng mạn và hùng vĩ của nhà cách mạng trong những năm đầu của thế kỷ XX, với ý tưởng mới lạ và táo bạo, niềm đam mê sôi nổi và mong muốn hết mình trong cuộc hành trình tìm kiếm cứu nước. Tác phẩm này được thảo luận trong chương trình học môn Ngữ văn lớp 11.

Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp tài liệu giới thiệu về tác giả Phan Bội Châu và bài thơ Lưu biệt khi lên đường. Mời các bạn học sinh cùng tham khảo chi tiết nội dung dưới đây.

Lời tạ biệt trước khi rời đi

Phiên âm:

Con người sinh ra đàn ông phụ nữ yếu đuối, hy vọng điều gì đó phi thường,
Có chắc rằng trời đất sẽ tự xoay vần sao!
Trong hàng trăm năm này, phải có ta tồn tại,
Không thể có ngàn năm sau mà không có ai (để lại dấu ấn).
Núi non dẹp phẳng, sống chỉ là nhục nhã,
Thánh hiền đã ra đi, đọc sách cũng chỉ là ngu xuẩn!
Mong muốn theo đuổi cơn gió dài qua biển Đông,
Ngàn sóng trắng bạc cùng lên bay.

Dịch nghĩa:

Đã sinh ra là con người, nam hay nữ thì cũng mong muốn điều phi thường,
Liệu rằng trời đất sẽ tự xoay vần như thế?
Giữa trăm năm này, phải có ta tồn tại,
Có chăng ngàn năm sau không ai (để lại dấu ấn)?

Phiên âm thơ:

Làm con người trên thế gian, phải làm điều gì đó khác biệt,
Liệu rằng trời đất có tự xoay vần không.
Trong khoảng thời gian một trăm năm này, cần phải có một cái tớ,
Sau này, liệu có ai tồn tại không?
Núi sông đã phai nhạt, sống thêm chỉ là sự nhục nhã,
Thánh hiền ở đâu, việc học cũng chỉ là vô ích.
Mong muốn vượt qua biển Đông theo cánh gió,
Ngàn sóng trắng bạc tiễn ra khơi.

I. Một chút về Phan Bội Châu

- Phan Bội Châu (1867-1940), tên thật là Phan Văn San, tên bút là Sào Nam.

- Quê quán: Làng Đan Nhiễm (nay là xã Nam Hòa, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An).

- Phan Bội Châu được coi là một trong những nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại nhất của dân tộc Việt Nam trong 20 năm đầu của thế kỷ XX.

- Các tác phẩm đáng chú ý bao gồm: Sào Nam thi tập, Văn tế Phan Châu Trinh, Niên biểu của Phan Bội Châu...

II. Giới thiệu về bài thơ Lời tạ biệt khi rời đi

1. Bối cảnh sáng tác

Bài thơ được viết vào năm 1905, trước khi Phan Bội Châu chia tay các đồng môn để sang Nhật Bản tìm kiếm con đường cứu nước.

2. Dạng thơ

• Bài thơ Lời tạ biệt khi rời đi được sáng tác theo thể thơ thất ngôn bát cú.
• Hình ảnh được sử dụng có tính biểu tượng cao.

3. Cấu trúc

Kết cấu gồm 4 phần: Giới thiệu - Tường thuật - Phân tích - Kết luận

• Phần 1. Hai câu giới thiệu: Quan niệm của nhà thơ về phẩm chất anh hùng và vị trí của con người nam tính trong vũ trụ.
• Phần 2. Hai câu tường thuật: Ý thức trách nhiệm của nhà thơ trước cuộc sống.
• Phần 3. Hai câu phân tích: Thái độ đối diện với tình hình của quê hương.
• Phần 4. Hai câu kết luận: Tư thế và mong muốn của nhà thơ trước khi bước ra đi.

4. Chủ đề

Bài thơ Lời tạ biệt khi ra đi đã miêu tả hình ảnh đẹp lãng mạn và hùng vĩ của nhà cách mạng trong những năm đầu của thế kỷ XX, với ý tưởng mới mẻ và táo bạo, niềm đam mê sôi nổi và mong muốn cháy bỏng trong cuộc hành trình tìm kiếm con đường cứu nước.

5. Nghệ thuật biểu đạt

Tone thơ sâu sắc, hình ảnh phong phú…

III. Phân tích nội dung của bài thơ Lời tạ biệt khi ra đi

(1) Bắt đầu

Giới thiệu về tác giả Phan Bội Châu và bài thơ Lời tạ biệt khi ra đi.

(2) Nội dung chính

a. Quan điểm của nhà thơ về phẩm chất anh hùng và vị thế của con người nam tính trong vũ trụ

- Câu thơ đầu tiên nói về phẩm chất anh hùng của con người nam tính: Đàn ông phải có ước mơ vĩ đại, xứng đáng với danh tiếng của thế giới.

- Quan điểm của Phan Bội Châu: Trong quá khứ, người ta thường cho rằng số phận của mình do mệnh trời quyết định, nhưng theo tác giả, số phận của mỗi người phụ thuộc vào bản thân họ tự điều khiển.

b. Ý thức trách nhiệm của nhà thơ trước cuộc sống

- Khẳng định tinh thần trách nhiệm của công dân là gánh vác trách nhiệm với quê hương, đồng thời động viên những người đàn ông trẻ.

- Khẳng định rằng ai sống vì dân tộc và đất nước thì tên tuổi của họ sẽ được ghi nhớ mãi mãi.

=> Hai câu thơ đã minh họa rõ nguyên tắc sống của người đàn ông: phải tự chủ, tự lực và để lại dấu ấn vĩnh cửu.

c. Thái độ đối diện với tình hình của đất nước

- Cảm thấy đau lòng trước tình trạng mất nước, sự nhục nhã của việc bị áp bức và sự phản đối im lặng không thể chấp nhận.

- Quốc gia hiện tại không có những người lãnh đạo tài ba, sách vở hiển thiên cũng không thể giải cứu quốc gia. Câu thơ giống như một lời kêu gọi cảnh tỉnh về tình hình của đất nước là phải có những hành động thực tế để cứu nước.

- Phan Bội Châu phản đối tri thức cổ điển, đánh thức những nhà yêu nước.

d. Tư duy và ước mơ của nhà thơ trước khi bước ra đi

- Hình ảnh hùng vĩ, kỳ diệu: biển Đông, cánh gió, sóng trắng bạc kèm theo tinh thần cao quý của nhân vật đầy tình cảm.

- Khao khát lên đường cứu nước, từ đó khơi lên niềm nhiệt huyết của một thế hệ.

(3) Kết thúc

Xác nhận giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lời tạ biệt khi ra đi.