Bạn có cảm thấy như mọi ánh mắt đều hướng về bạn khi bước vào một quán cà phê, điều này khiến bạn cảm thấy bối rối khi phải suy nghĩ về cách mình xuất hiện, cách mặc đồ, hoặc kiểu tóc của mình?
Đã từng gặp những tình huống ngượng ngùng chưa? Đã từng vấp ngã trước đám đông, làm đổ nước lên người khác, hay đơn giản là có một ngày không may? Tôi cũng đã từng trải qua những trải nghiệm như vậy. Vào một ngày, tôi vấp ngã khi vào quán cà phê, cảm thấy tự ti và tưởng tượng mọi người đều chú ý và chế giễu tôi. Đó chính là Hiệu Ứng Spotlight, sự hiểu lầm rằng mọi người luôn quan tâm và đánh giá chúng ta nhiều hơn chúng ta nghĩ.
Nhưng liệu điều đó có đúng không?
Khi người khác yêu cầu bạn nhớ lại những khoảnh khắc khó xử từ quá khứ, bạn thường nghĩ quá nhiều về cách họ nhìn nhận bạn. Bạn lo lắng vì họ có thể suy nghĩ xấu về bạn. Nhưng thực tế, họ chỉ đơn giản là nhìn thấy và biết, không có gì nhiều hơn thế, và thậm chí có thể họ cũng không quan tâm nhiều đến điều đó.
Hiệu ứng Đèn Sân Khấu không chỉ là vấn đề về sự xuất hiện mà còn liên quan đến những hành động, những tình huống ngượng ngùng, và cảm giác tự ti của chúng ta trong mắt người khác.
Thomas Gilovich và đồng nghiệp đã thực hiện một nghiên cứu thú vị - yêu cầu một sinh viên mặc chiếc áo thun Barry Manilow (một ca sĩ nổi tiếng) khiến người mặc cảm thấy ngượng ngùng. Sinh viên này nghĩ rằng mọi người trong lớp sẽ cười chê áo thun mình mặc, nhưng thực tế chỉ có 25% trong tổng số 50% sinh viên tham gia đánh giá nhận ra điều này. Mặc một chiếc áo thun đặc biệt có thể làm cho người khác cảm thấy họ nhận được nhiều sự chú ý hơn thực sự.
Chúng ta đã quá quan tâm đến những điều liên quan đến bản thân, lo lắng về ánh mắt của người khác, điều này làm chúng ta dễ rơi vào tình trạng căng thẳng và cảm thấy khó khăn.
Tôi từng đọc một bài viết về việc vượt qua nỗi sợ hãi khi phát biểu trước đám đông. Tôi cũng từng có cảm giác lo sợ và tự ti khi đứng trước đám đông, lo lắng rằng mọi người sẽ nhớ những lỗi lầm của mình. Nhưng sau đó tôi nhận ra rằng khi tôi phát biểu, ánh mắt của người khác không tập trung vào mình, họ chỉ quan tâm đến bản thân họ, có thể họ đang suy nghĩ về vấn đề khác, lướt điện thoại hay ghi chép gì đó. Ngay cả khi họ quan tâm, họ cũng không chú ý nhiều, thậm chí không nhớ rõ những gì tôi nói. Suy nghĩ đó đã làm cho tôi tự hạ thấp mình và không thể hiện hết khả năng của mình trong các bài phát biểu.
Nhìn vào vị trí của bản thân và đặt mình vào đúng vị trí là trạng thái tâm trí mà chúng ta nên có.
Khi đang trên đường đến đài truyền hình BBC để phát biểu, xe của cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill hỏng máy. Ông buộc phải bắt taxi và nói: “Đưa tôi đến đài BBC.” Tài xế từ chối: “Xin lỗi, đó quá xa nhà của tôi. Khi đưa ông tới đó, tôi sẽ lỡ buổi phát sóng trực tiếp bài phát biểu của Thủ tướng Churchill. Ông ấy là thần tượng của tôi. Tôi sẽ không bao giờ để lỡ buổi phát biểu quan trọng này.” Cựu Thủ tướng cảm động và rút ra 5 bảng Anh để tỏ lòng biết ơn. Tài xế ngay lập tức thay đổi quan điểm và đồng ý đưa ông đến đài truyền hình. Churchill ngạc nhiên và nhắc rằng anh ta vẫn cần nghe bài phát biểu, nhưng tài xế không quan tâm: “Bây giờ quý ông quan trọng hơn ông ấy. Bài phát biểu không thể giúp kinh tế gia đình tôi.”
Churchill nhận ra rằng, dù bạn có là thần tượng của ai đi chăng nữa, bạn vẫn không quan trọng bằng chính bản thân họ. Nếu những gì bạn làm không ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người khác, họ sẽ không dành thời gian suy nghĩ nhiều về bạn.
Cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill. (Nguồn ảnh: msn.com)
Bạn không phải là 'trung tâm của vũ trụ' và bạn có thể bị thay thế bất cứ lúc nào.
Walter Damrosch, một nhạc trưởng trẻ tài năng người Mỹ, luôn cho rằng mình là trụ cột, là linh hồn của ban nhạc, không có anh thì không thể. Trong một buổi tập, Walter quên mang đũa nhạc trưởng và thư ký nói: 'Không sao cả, chỉ là một chiếc đũa, mượn là có'. Walter thắc mắc liệu ngoài anh ra còn ai mang đũa nhạc trưởng nữa không. Lúc đó, 3 cây đũa đến từ một nghệ sĩ cello, một người chơi piano và một người kéo violin. Anh mới nhận ra rằng mình không không thể thay thế được. Những người xung quanh luôn sẵn sàng và có thể thay thế anh bất cứ lúc nào.
Dù bạn có là thiên tài, nhưng nếu thiếu đi bạn, ngày mai Mặt Trời vẫn sẽ mọc, cuộc sống vẫn tiếp diễn bình thường. Đó là bản chất của cuộc sống.
Trong cuộc sống, mọi thứ luôn biến đổi và con người cũng thay đổi theo. Người nào đó không ưa bạn hôm nay không chắc họ cũng sẽ vậy ngày mai. Hãy coi Hiệu ứng ánh đèn sân khấu như một tấm gương để bạn điều chỉnh hành vi của mình. Khi đối mặt với các tình huống như đến quán cà phê, nhập học lần đầu hay trình bày trước đám đông, hãy tự tin thể hiện bản thân, đừng để ý đến ánh mắt của người khác. Không ai thực sự quan tâm đến những chi tiết nhỏ xung quanh bạn. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là không ai quan tâm đến bạn cả, sự quan tâm có thể đến từ gia đình, bạn bè, những người thân yêu của chúng ta. Hãy sẵn lòng nhận những góp ý từ họ để trở thành phiên bản tốt hơn của bản thân, thay vì lo lắng về cảm nhận và suy nghĩ của người khác.