Tài sản cố định là các tài sản có giá trị lớn và được sử dụng trong nhiều chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp, như là nhà cửa, nhà xưởng, thiết bị, máy móc, v.v. Theo quy định kế toán, doanh nghiệp phải trích khấu hao tài sản cố định trong thời gian sử dụng hữu ích của chúng.
Tại Việt Nam, khung thời gian khấu hao tài sản cố định được quy định theo Thông tư 45/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, xác định thời gian tối đa cho từng nhóm tài sản. Doanh nghiệp có thể tự quyết định thời gian sử dụng hữu ích trong khung thời gian cho phép, nhưng phải đảm bảo dựa trên cơ sở hợp lý và có thể kiểm chứng được.
Thời gian sử dụng hữu ích của tài sản cố định là gì?
Thời gian sử dụng hữu ích được định nghĩa là khoảng thời gian mà doanh nghiệp dự kiến sử dụng tài sản cố định để tạo ra giá trị kinh tế hoặc số lượng sản phẩm, đơn vị công việc mà tài sản đó có thể hoàn thành trong suốt vòng đời sử dụng. Việc xác định chính xác thời gian sử dụng hữu ích đóng vai trò quan trọng:
Với doanh nghiệp:
- Hỗ trợ tính toán chính xác chi phí khấu hao, phản ánh đúng giá trị tài sản cố định trên bảng cân đối kế toán.
- Đánh giá hiệu quả hoạt động, khả năng sinh lời của tài sản cố định.
- Lập kế hoạch đầu tư, thay thế tài sản cố định hợp lý.
Với nhà đầu tư:
- Đánh giá tiềm năng sinh lời, rủi ro của doanh nghiệp thông qua phân tích hiệu quả sử dụng tài sản cố định.
- Đưa ra quyết định đầu tư.
Ví dụ cụ thể:
- Doanh nghiệp A mua một máy móc trị giá 1 tỷ đồng, dự tính sử dụng trong 5 năm. Vì vậy thời gian sử dụng hữu ích của máy móc này là 5 năm.
- Doanh nghiệp B mua một chiếc xe tải có giá trị 2 tỷ đồng, dự tính vận chuyển được 1 triệu km. Vì vậy thời gian sử dụng hữu ích của xe tải này được tính bằng số km dự kiến vận chuyển chia cho số km vận chuyển trung bình mỗi năm của xe cùng loại.
Các đặc tính chính của tài sản cố định
- Tính thanh khoản: Thường có tính thanh khoản thấp, do tính chuyên dụng cao và khó chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng.
- Tỷ lệ trong cấu trúc vốn: Thường chiếm tỷ lệ lớn trong cấu trúc vốn của công ty. Tỷ lệ thay đổi tùy theo ngành nghề kinh doanh.
- Khấu trừ thuế: Khấu hao tài sản cố định thường được sử dụng làm căn cứ hợp lệ để khấu trừ thuế.
- Hao mòn: Hao mòn xảy ra theo thời gian và qua quá trình sử dụng, dẫn đến giảm dần giá trị còn lại (Nguyên giá trừ đi Khấu hao luỹ kế).
- Tài sản thế chấp: Có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp khi vay vốn ngân hàng.
Việc xác định chính xác giá trị và thời gian sử dụng hữu ích của tài sản cố định rất quan trọng đối với việc đánh giá hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời của doanh nghiệp.
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian sử dụng hữu ích:
- Chất lượng của tài sản
- Điều kiện sử dụng và bảo quản
- Tiến bộ trong công nghệ
- Chính sách về kế toán và thuế
Thời gian sử dụng hữu ích của tài sản cố định là khoảng thời gian ước tính mà doanh nghiệp dự kiến sử dụng tài sản đó để tạo ra giá trị kinh tế, hoặc số lượng sản phẩm, đơn vị công việc mà tài sản đó có thể hoàn thành trong suốt vòng đời sử dụng. Việc xác định chính xác thời gian sử dụng hữu ích đóng vai trò quan trọng trong quản trị tài chính doanh nghiệp và đầu tư chứng khoán.