Thôn Vĩ Dạ

Đây thôn Vĩ Dạ
Thơ
Thông tin tác phẩm
Tác giả	Hàn Mặc Tử
Thời gian sáng tác	1938
Triều đại sáng tác	Nhà Nguyễn (1802–1945)
Quốc gia	Việt Nam
Ngôn ngữ	Tiếng Việt
Thể loại	Thơ

Thôn Vĩ Dạ là một tác phẩm thơ nổi tiếng của Hàn Mặc Tử, được sáng tác vào khoảng năm 1938 và lần đầu tiên được in trong tập Thơ Điên, sau đó đổi tên thành Đau Thương.

Ngày nay, bài thơ này được coi là 'kiệt tác của Hàn Mặc Tử và là một trong những tác phẩm nổi bật của thơ Việt Nam hiện đại.'

Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ ban đầu mang tên Ở đây thôn Vĩ

. Theo một số nguồn, nó được cảm hứng từ mối tình của Hàn Mặc Tử với một cô gái từ thôn Vĩ Dạ.

Theo thông tin từ Nguyễn Bá Tín, em ruột của nhà thơ Hàn Mặc Tử

“

Năm 1938, Hoàng Cúc nhận được hung tin nói trên từ Hoàng Tùng Ngâm. Nàng chuẩn bị một số tiền định gửi cho Hàn Mặc Tử uống thuốc nhưng không dám gửi. Nàng bèn gửi cho Hàn Mặc Tử một bức ảnh chụp cảnh nàng mặc áo lụa dài trắng đứng dưới vòm cây xanh mát. Nhận được ảnh, Hàn Mặc Tử rất vui. Chàng liền làm ngay bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ gửi ra Huế cho Hoàng Cúc...

”

GS. Nguyễn Đăng Mạnh cho biết:

“

Hồi làm nhân viên ở sở đạc điền Quy Nhơn, Hàn Mặc Tử có thầm yêu trộm nhớ đơn phương một cô gái người Huế tên là Hoàng Thị Kim Cúc, con ông chủ sở. Một thời gian sau, nhà thơ vào Sài Gòn làm báo, khi trở lại Quy Nhơn thì cô gái đã theo gia đình về Vỹ Dạ (Huế). Một buổi kia, cô Cúc do sự gợi ý của một người em thúc bá, bạn của Hàn Mặc Tử, gửi vào cho nhà thơ một tấm bưu ảnh chụp một phong cảnh sông nước có thuyền và bến, kèm theo mấy lời thăm hỏi để an ủi nhà thơ lúc này đã mắc hiểm nghèo (Bệnh phong). Lời thăm hỏi không ký tên, nhưng bức ảnh và những dòng chữ kia đã kích thích trí tưởng tượng, cảm hứng, và đã gợi dậy những gì thầm kín xa xưa của Hàn Mặc Tử...

”

Thông tin này cũng được xác nhận qua tài liệu gia đình của bà Kim Cúc. Trong một bức thư gửi cho Quách Tấn vào ngày 15 tháng 4 năm 1971, bà đã nói rõ rằng:

“

Thưa ông, bức ảnh đó chỉ là bức ảnh phong cảnh, chụp ảnh hoàng hôn mua ở phố. Trong ảnh không có cô gái nào khác ngoài cô chèo đò. Cô gái mà ông hỏi đó là do sức tưởng tượng của thi nhân... Ngoài trừ bức ảnh phong cảnh đó và bài thơ Đây thôn Vỹ Dạ thì Tử và tôi không có thư từ gì cho nhau nữa cả

”

Lý do bà viết bức thư là vì vào năm 1967, Quách Tấn đã công bố trên tạp chí Văn rằng cha của bà Kim Cúc không chấp nhận Hàn Mặc Tử vì lý do 'không môn đăng hộ đối'. Sau bốn năm, khi câu chuyện được đưa lên sân khấu và hình ảnh cha mẹ bên gái bị miêu tả quá gay gắt trong việc từ chối Hàn Mặc Tử, bà Kim Cúc không thể im lặng. Bà đã viết thư cho Quách Tấn để phản ánh rằng Hàn Mặc Tử và cha bà không có bất kỳ mối quan hệ nào, do đó không có chuyện chê bai 'không môn đăng hộ đối'.

Nhận xét chung

• Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ với hình ảnh sâu lắng, phong cách miêu tả tinh tế và ngôn từ đầy ấn tượng, vẽ nên một bức tranh tuyệt đẹp về một vùng quê, đồng thời thể hiện tâm hồn say mê và yêu đời của tác giả.

• Đây thôn Vĩ Dạ rực rỡ với những hình ảnh ẩn dụ như nắng lên, trăng đợi, sương khói đã ghi dấu ấn sâu đậm trong tâm trí của nhà thơ tài hoa. Dù cuộc đời ngắn ngủi, Hàn Mặc Tử vẫn yêu đời và yêu người với một lòng đam mê mãnh liệt.

• Đây thôn Vĩ Dạ là một trong những bài thơ nhẹ nhàng nhất của Hàn Mặc Tử trong tập Thơ Điên, khi ông đang phải đối mặt với đau đớn cả thể xác lẫn tinh thần. Thơ của ông thường xuyên thể hiện sự uất hận và nghẹn ngào...
• Đây thôn Vĩ Dạ vốn đẹp đẽ và hoàn hảo, nhưng bị tách biệt thành từng phần nhỏ như gió, mây, trăng, và hình ảnh thi nhân mơ mộng về một người yêu. Cuối cùng, thơ đặt ra câu hỏi hoài nghi về tình cảm thật sự: 'Ai biết tình ai có sâu đậm không?'. Điều này phản ánh một thế giới đẹp nhưng mong manh, được cảm nhận bởi một nhà thơ trẻ tuổi, đang chiến đấu với căn bệnh hiểm nghèo.
• Thông qua bài thơ, Hàn Mặc Tử không chỉ gắn bó với thôn Vỹ mà còn với thành phố Cố đô. Ông đã miêu tả Huế qua thôn Vỹ Dạ một cách lãng mạn và thơ mộng. Dưới bút pháp của Hàn Mặc Tử, cảnh vật, dù nhỏ bé, cũng trở nên sống động và đầy sắc thái kỳ diệu, đẹp và thơ mộng đến mức khiến ai cũng muốn ghé thăm một lần. 'Đây thôn Vĩ Dạ' là sự kết hợp hoàn hảo giữa tình yêu, ánh sáng và âm thanh, tạo nên sự kỳ diệu cho tác phẩm của Hàn Mặc Tử.

• Thơ của Hàn Mặc Tử là một hiện tượng phức tạp và khó có thể giải thích một cách thống nhất. Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ là một ví dụ điển hình. Từ đầu đến cuối, bài thơ di chuyển từ thực tại đến giấc mơ. Cảnh và người thôn Vĩ hiện lên như một giấc mơ; càng về sau, mộng ảo càng chiếm ưu thế. Các khổ thơ có vẻ như không theo một logic cụ thể, song ẩn chứa một logic sâu xa: âm hưởng của tình yêu tuyệt vọng, hoang mang và đau đớn....

Ứng dụng trong nghệ thuật

Tính đến nay, bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ đã được ít nhất 7 nhạc sĩ chuyển thể thành nhạc, gồm các tên tuổi như Phạm Duy, Hoàng Thanh Tâm, Phan Huỳnh Điểu, Võ Tá Hân, Khúc Dương, Nguyễn Thị Quỳnh Liên (Gửi người thôn Vĩ), và Phan Mạnh Quỳnh.

Bài thơ cũng đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhà thơ và nhà văn sau này viết về thôn Vỹ và Huế, tiêu biểu là bài thơ Thương về miền Trung của Duy Khánh.

Ghi chú

Liên kết tham khảo

• Ngày kỷ niệm sinh nhật nhà thơ Hàn Mặc Tử Lưu trữ từ ngày 15 tháng 9 năm 2008 trên Wayback Machine
• Hình ảnh chân dung của Hàn Mặc Tử...