I. Tác giả
- Cô-phi An-nan sinh ngày 8/4/1938 tại Gan na, một nước cộng hoà thuộc châu Phi.
- Ông bắt đầu làm việc tại tổ chức Liên hợp quốc từ năm 1962 và đã trải qua nhiều cương vị, chức vụ khác nhau:
+ 1996, ông được cử giữ chức Phó Tổng thư kí Liên hợp quốc phụ trách giữ gìn hòa bình.
+ Từ ngày 1/1/1997, ông trở thành người thứ bảy và là người châu Phi da đen đầu tiên được bầu làm Tổng thư kí Liên hợp quốc. Ở vai trò này, ông đã ra Lời kêu gọi hành động gồm 5 điều về đấu tranh chống đại dịch HIV/AIDS và kêu gọi thành lập Quỹ sức khỏe và AIDS toàn cầu vào tháng 4/2001.
- Năm 2001, tổ chức Liên hợp quốc và cá nhân ông được trao giải thưởng Nô-ben Hòa bình.
II. Tác phẩm
1. Tìm hiểu chung
a. Nguyên cớ - Hậu quả
- Vào ngày 1/12/2003, hai năm sau khi tác giả phát biểu “Kêu gọi hành động chống HIV/AIDS” và thúc đẩy thành lập “Quỹ Sức khỏe và AIDS toàn cầu”.
b. Thể loại: Bài luận.
- Phong cách văn bản: Văn bản thông dụng: một thể loại văn nói về những vấn đề cụ thể, có ý nghĩa quan trọng, gây ám ảnh cho con người trong cuộc sống hàng ngày.
c. Cấu trúc:
3 phần:
- Phần 1: Từ đầu tới '...dịch bệnh này': Nêu vấn đề: Ý nghĩa của việc phòng chống HIV/AIDS.
- Phần 2: Tiếp theo tới
- Phần 3: Phần còn lại: Kết luận vấn đề: Lời kêu gọi hành động.
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Phần 1: Nêu vấn đề: Ý nghĩa của việc phòng chống đại dịch HIV/AIDS
- Làm lại:
+ Cam kết của các quốc gia về tài trợ và biện pháp phòng chống AIDS.
+ Tuyên bố về Cam kết phòng chống HIV/AIDS đã được nhiều quốc gia đồng ý.
- Ý nghĩa:
+ Nhấn mạnh sự đồng thuận của các quốc gia trên thế giới:
Có sự thống nhất mạnh mẽ
Có những hành động tích cực trong việc phòng chống HIV/AIDS.
+ Ảnh hưởng đến trách nhiệm của mỗi quốc gia.
→ Cách trình bày: súc tích, tinh tế.
b. Phần 2: Xử lý vấn đề: Tóm tắt tình hình hiện tại và biện pháp phòng chống HIV/AIDS
* Tóm tắt tình hình thực trạng
- Công việc đã thực hiện:
+ Ngân sách dành cho phòng chống HIV/AIDS đã tăng lên đáng kể.
+ Quỹ toàn cầu về phòng chống AIDS, lao, sốt rét đã được thông qua.
+ Hầu hết các quốc gia đã xây dựng chiến lược phòng chống HIV/AIDS.
+ Ngày càng có nhiều doanh nghiệp thực hiện chính sách phòng chống HIV/AIDS tại nơi làm việc.
+ Các nhóm từ thiện cộng đồng luôn đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống AIDS và có những hoạt động tích cực, hợp tác với chính phủ và các tổ chức khác.
→ Ý nghĩa:
+ Ghi nhận những nỗ lực lớn của các chính phủ, tổ chức xã hội và nhân dân trên toàn cầu. Điều này chứng tỏ nhận thức và hành động của loài người về HIV/AIDS đã được cải thiện và nâng cao.
+ Khích lệ và động viên các quốc gia tiếp tục phấn đấu.
- Công việc chưa hoàn thành:
+ Dịch HIV/AIDS vẫn tiếp tục lan rộng và gây tử vong nặng nề trên toàn cầu mà không có dấu hiệu giảm.
+ Tốc độ lây nhiễm: 10 người mắc HIV/phút.
+ Tuổi thọ của người mắc bệnh giảm mạnh.
+ HIV/AIDS đang lây lan nhanh chóng ở phụ nữ.
+ Không có nơi nào an toàn trước HIV/AIDS.
+ Chúng ta chưa đạt được mục tiêu đặt ra, chậm trong việc giảm quy mô và tác động của dịch.
→ Nhấn mạnh mặt chưa làm được để cảnh báo về nguy cơ của đại dịch AIDS.
→ Khẳng định: chúng ta sẽ không thể đạt được mục tiêu nào vào năm 2005.
→ Viết ngắn gọn, đầy đủ, thuyết phục và cảm động:
+ Trung thực, rõ ràng (đánh giá cả hai khía cạnh thành công và thất bại).
+ Phạm vi rộng lớn (từ quốc gia, giới tính đến độ tuổi).
+ Dữ liệu cụ thể (là con số nói lên tất cả).
+ Tâm trạng và trách nhiệm của tác giả (thể hiện qua việc lặp lại cụm từ “Chúng ta nên” → sự tiếc nuối của tác giả).
* Thông điệp hành động trong giai đoạn tiếp theo:
- Chúng ta cần phải nỗ lực hơn nữa để thực hiện cam kết bằng hành động cụ thể và nguồn lực cần thiết.
- Chúng ta phải đặt vấn đề AIDS lên hàng đầu trong chương trình hành động của mình.
- Chúng ta cần phải nói lên vấn đề AIDS.
- Không nên kỳ thị hoặc phân biệt đối xử với những người mắc HIV/AIDS.
- Đừng bao giờ nghĩ rằng có thể tự bảo vệ bản thân bằng cách tạo ra các ranh giới giữa “chúng ta” và “họ”.
- Trong thế giới AIDS khốc liệt này, không có sự phân biệt giữa “chúng ta” và “họ”. Trong thế giới này, sự im lặng là cái chết. Điều này đòi hỏi chúng ta phải hành động chống lại đại dịch AIDS đe dọa mọi người trên hành tinh này, không phân biệt bất kỳ ai.
→ Nhấn mạnh nhiệm vụ khẩn trương trước hiểm họa này.
→ Những câu từ giàu hình ảnh và gợi cảm có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đối với người đọc.
→ Từ đây có thể thấy tác giả là một con người mang lòng nhân ái, đầy tình yêu thương, một tâm hồn nhân văn sâu sắc, với tầm nhìn rộng lớn về cuộc sống, luôn quan tâm đến tương lai của nhân loại, một con người sống vì công việc, vì hòa bình và sự phát triển bền vững của nhân loại.
d. Giá trị nội dung
- Tác giả đã minh họa rằng phòng chống HIV/AIDS là ưu tiên hàng đầu của loài người, nhưng cần phải cố gắng hơn.
- Sự nhiệt thành kêu gọi các quốc gia, tất cả mọi người trên thế giới hãy đồng lòng với nhau để chống lại sự im lặng, kỳ thị và phân biệt đối xử với những người mắc HIV/AIDS.
e. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng thành công dạng văn nghị luận với lập luận rõ ràng, logic, chặt chẽ, sâu sắc.
- Sử dụng sáng tạo các phương pháp lập luận so sánh, phủ định...
- Tinh tế, súc tích, thuyết phục.