Thông tin về bệnh u nang ụ ngồi

1. Tổng quan về u nang ụ ngồi

U nang ụ ngồi là gì thế?

U nang ụ ngồi, hay còn được biết đến với tên gọi là u nang bao hoạt dịch vùng ụ ngồi, là thuật ngữ chỉ một loại u được hình thành ở khu vực giữa cơ mông và ụ ngồi, và chứa chất lỏng. Bao hoạt dịch vùng ụ ngồi có thể tồn tại ở dạng đơn lẻ hoặc chia thành nhiều túi.

Nhiệm vụ chính của bao hoạt dịch ụ ngồi là tạo điều kiện cho cơ và gân trượt qua nhau một cách linh hoạt, giúp cho các chuyển động ở khu vực này diễn ra một cách nhịp nhàng và linh hoạt, hỗ trợ cho việc thực hiện các hoạt động lặp đi lặp lại. Ngoài ra, màng ngồi của bao hoạt dịch ụ ngồi còn là một mạng lưới dày đặc các mạch máu, có nhiệm vụ quan trọng trong việc tiết dịch khớp.

Nang bao hoạt dịch vùng ụ ngồi là quá trình mà khối u được tạo ra do sự tác động của nhiều nguyên nhân khác nhau.

Nguyên nhân gây ra nang bao hoạt dịch vùng ụ ngồi

Các khối u nang thường hình thành do tác động trực tiếp từ các sự kiện, chấn thương, hoặc viêm xảy ra tại vị trí này. Đặc biệt, khi bị tác động, hệ mạch máu trong màng bao hoạt dịch có thể tiết dịch nhiều hơn bình thường, dẫn đến tình trạng viêm, sưng và gây đau đớn cho bệnh nhân.

• Vùng ụ ngồi là một trong những vị trí dễ bị tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau như rơi ngã làm cho mông va vào mặt đất mạnh, hoạt động như môn cưỡi ngựa, tham gia các môn thể thao như điền kinh, đua xe đạp, đá bóng, nhảy cao, leo núi,…

• Bên cạnh đó, việc ngồi lâu do công việc như làm việc văn phòng, kế toán, lái xe,… cũng là một trong những nguyên nhân gây ra việc hình thành nang ụ ngồi, vì trọng lượng của cơ thể tạo ra áp lực lớn lên vùng này liên tục trong thời gian dài.

• Cuối cùng, quá trình lão hóa xương khớp theo thời gian ở những người lớn tuổi cũng có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện nang ụ ngồi.

Việc ngồi lâu và liên tục do công việc thường xuyên có thể góp phần vào quá trình hình thành khối u ở vùng ụ ngồi

2. Dấu hiệu và biến chứng của bệnh nang ụ ngồi là gì?

Dấu hiệu

Dấu hiệu của bệnh u nang bao hoạt dịch vùng ụ ngồi có thể được nhận biết dễ dàng bởi các biểu hiện sau: 

• Một khối u sẽ xuất hiện lên ở vùng da tại vùng ụ ngồi, khi chạm thấy mềm, không có sự di chuyển. 

• Người bệnh có thể cảm thấy đau, hơi nhói mỗi khi ngồi xuống hoặc nằm đè lên khối u nang làm các dây thần kinh ở khu vực xung quanh bị chèn ép.

• Khối u nang có thể phình to, nóng, đỏ ửng trong trường hợp bị viêm, đôi khi bệnh nhân còn đi kèm với các triệu chứng như sốt, mệt mỏi,... do dịch viêm ứ đọng gây ảnh hưởng đến cơ thể. 

• Ngoài ra, khi bị viêm u nang ụ ngồi, người bệnh thường xuyên cảm thấy đau, đặc biệt khi thay đổi tư thế đột ngột như duỗi thẳng, cong hông, quá trình vận động của chi dưới bị hạn chế, cơn đau có thể lan rộng sang nhiều vị trí xung quanh, gây viêm gân.

Nếu không được điều trị, u nang ở vùng ụ ngồi có thể gây ra nhiều tác động đến cơ, gân, xương, khớp khu vực xung quanh

Biến chứng 

Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng nang u ở ụ ngồi có thể dẫn đến viêm và tạo ra nhiều biến chứng như: 

• Sự chèn ép và đau ụ ngồi do viêm có thể hạn chế việc đi lại, ngồi xuống, đứng lên, nằm,… 

• Xương, khớp ở vùng ụ ngồi chịu ảnh hưởng và có thể gây ra các bệnh như viêm, nhiễm trùng khớp, tràn dịch ổ khớp, thúc đẩy quá trình thoái hóa của khớp. 

• Các cơ và gân ở khu vực xung quanh có thể bị tác động bởi các chất trung gian hóa học gây viêm. 

• Trong các trường hợp viêm nang ụ ngồi kéo dài có thể dẫn đến tình trạng vôi hóa. 

3. Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán 

Để xác định bệnh nhân có mắc bệnh nang ở ụ ngồi hay không, các bác sĩ có thể tiến hành chẩn đoán thông qua:

• Trong lâm sàng: Quan sát kết hợp với việc sờ nắn để xác định vị trí của khối u mềm đồng thời dựa trên các dấu hiệu trên cơ thể của bệnh nhân. 

• Trong cận lâm sàng: Sau khi thực hiện khám lâm sàng, các bác sĩ sẽ có hướng dẫn cho quá trình chẩn đoán tiếp theo thông qua các phương pháp như siêu âm, chụp X-quang hoặc cộng hưởng từ vùng ụ ngồi. Xét nghiệm huyết học cũng được thực hiện đồng thời với các phương pháp trên trong trường hợp nang ụ ngồi có biểu hiện sưng tấy, viêm, nhiễm trùng.

Ngoài ra, việc phải phân biệt giữa u nang bao hoạt dịch ở vùng ụ ngồi với các bệnh như u mỡ, u bã đậu, u huyết,… cũng như tránh nhầm lẫn với các tình trạng viêm bao hoạt dịch do lao khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp tinh thể,… là rất quan trọng.

Điều trị

Tùy theo tình trạng và mức độ ảnh hưởng của khối u dịch ở vùng ụ ngồi mà các bác sĩ sẽ đề xuất các phương pháp điều trị khác nhau để đạt được kết quả tốt nhất và phù hợp nhất với từng bệnh nhân. 

• Việc chọc hút dịch trong khối u được thực hiện khi bệnh nhân có u có kích thước lớn và gây ra các triệu chứng như đau nặng ở vùng ụ ngồi, hạn chế vận động. Tuy nhiên, phương pháp này có hiệu quả điều trị không cao vì dịch viêm có thể không được loại bỏ hết và tỷ lệ tái phát cao. Trong trường hợp đó, các bác sĩ sẽ xem xét đến các phương pháp ngoại khoa khác như phẫu thuật. 

Nếu phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả và bệnh tái phát liên tục, bệnh nhân sẽ được phẫu thuật để loại bỏ khối u nang ở vùng ụ ngồi. Quá trình này bao gồm việc cắt trọn khối u cho đến gần ụ ngồi, sau đó sử dụng một redon để dẫn lưu dịch ra ngoài từ đáy vết mổ. Sau đó, kết thúc việc sát trùng bằng dung dịch iodine hoặc oxy già, khâu lại vết mổ và đặt băng. Bệnh nhân cần được theo dõi và thay băng thường xuyên để tránh nhiễm trùng sau phẫu thuật. 

Để tránh bệnh nang ở vùng ụ ngồi, việc duy trì một chế độ luyện tập vừa phải, vận động hợp lý và kiểm soát thời gian ngồi, nghỉ ngơi khi làm việc là cực kỳ quan trọng

Mặc dù bệnh nang ở ụ ngồi khá phổ biến, nhưng có thể được phòng tránh thông qua việc áp dụng các biện pháp như hạn chế vận động mạnh, chú ý trong quá trình đi lại và sinh hoạt, đứng dậy và di chuyển sau mỗi thời gian ngồi dài, duy trì chế độ ăn uống và luyện tập thể thao hợp lý,…