Bóng đè là gì?
Bóng đè thường được nhắc đến như một hiện tượng tâm linh, nhưng từ góc độ khoa học, đó là một loại rối loạn giấc ngủ phổ biến.
Bóng đè, hay còn gọi là chứng tê liệt khi ngủ, là một dạng rối loạn giấc ngủ phổ biến, xuất phát khi cơ thể chuyển đổi từ trạng thái ngủ sang trạng thái tỉnh táo. Những người mắc bệnh này cảm thấy tỉnh táo nhưng không thể di chuyển cơ thể, thường kèm theo ảo giác về một áp lực trên người. Bóng đè thường chỉ kéo dài vài giây hoặc vài phút, nhưng có thể gây ra cảm giác sợ hãi, lo lắng cho người mắc bệnh.
Bóng đè là một trong những dạng rối loạn giấc ngủ phổ biến, nhưng không phải là duy nhất. Một số bệnh lý khác cũng gây ra cảm giác tê liệt khi ngủ như:
Chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA): OSA là tình trạng phổ biến khi đường thở bị tắc nghẽn trong giấc ngủ, có thể khiến người bệnh tỉnh dậy đột ngột và khó thở. Trong một số trường hợp, OSA cũng gây ra cảm giác tê liệt khi ngủ.
Chứng ngủ rũ: Chứng ngủ rũ là loại rối loạn giấc ngủ gây ra cảm giác buồn ngủ quá mức vào ban ngày. Người mắc bệnh cũng có thể gặp các triệu chứng khác như tê liệt khi ngủ, ảo giác và rối loạn vận động khi ngủ.
Rối loạn lo âu và trầm cảm: Cả rối loạn lo âu và trầm cảm đều có thể gây ra các vấn đề về giấc ngủ, bao gồm cả cảm giác tê liệt khi ngủ.
Rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt và rối loạn nhân cách phân liệt cũng có thể gây ra các triệu chứng tương tự bóng đè.
Độ tuổi thường gặp phải bệnh “bóng đè”
Bệnh bóng đè có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi, nhưng thường phổ biến nhất ở thanh thiếu niên và người trẻ (từ 7 - 25 tuổi), đặc biệt là từ 20 - 30 tuổi.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Y học Ngủ, khoảng 70% người trưởng thành sẽ trải qua bệnh bóng đè ít nhất một lần trong đời, nhưng chỉ có khoảng 5% người trưởng thành bị bệnh bóng đè thường xuyên, tức là xảy ra ít nhất một lần mỗi tháng. Ở trẻ em, tỷ lệ mắc bệnh bóng đè là 40%, xảy ra từ 7-12 tuổi và thường tự khỏi khi trưởng thành.
Bệnh bóng đè có thể phát sinh bất kỳ lúc nào trong đêm hoặc trong giấc ngủ ban ngày dài nhưng thường thường xảy ra nhiều nhất khi ngủ nằm ngửa.
Nguyên nhân gây ra bệnh bóng đè?
Nguyên nhân của bệnh bóng đè vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng, nhưng các nhà khoa học cho rằng hiện tượng này có thể liên quan đến sự biến đổi hoạt động của não bộ trong quá trình ngủ. Cụ thể, trong giai đoạn ngủ REM (rung mắt nhanh), não bộ sẽ điều khiển cơ thể tạm thời bị tê liệt để ngăn cản các cử động không ý thức trong giấc mơ. Tuy nhiên, đôi khi quá trình này không diễn ra bình thường, dẫn đến tình trạng người ngủ vẫn tỉnh táo nhưng cơ thể không thể di chuyển.
Hơn nữa, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ gặp bệnh bóng đè, bao gồm:
Căng thẳng, lo lắng.
Mất ngủ.
Thiếu ngủ.
Thay đổi lịch trình ngủ.
Sử dụng các chất kích thích như caffeine, rượu, thuốc lá.
Một số bệnh lý như rối loạn lo âu, trầm cảm, hoặc các rối loạn giấc ngủ khác.
Theo quan niệm tâm linh, bệnh bóng đè là một biểu hiện cho thấy người bị ảnh hưởng bởi một linh hồn tiêu cực. Linh hồn này có thể là của người đã khuất, một thực thể siêu nhiên, hoặc thậm chí là một năng lượng tiêu cực. Khi chiếm lấy cơ thể người ngủ, linh hồn này gây ra cảm giác tê liệt và các ảo giác.
Để thoát khỏi bệnh bóng đè, thường người ta áp dụng các biện pháp tâm linh như:
Sử dụng bùa chú, phép màu để đuổi linh hồn tiêu cực.
Thỉnh cầu sự giúp đỡ từ các vị thần, thánh thần.
Thực hành thiền định, cầu nguyện để tăng cường năng lượng tâm linh, giúp bản thân trở nên mạnh mẽ hơn trước sự xâm phạm của linh hồn tiêu cực.
Có thể nói, bệnh bóng đè là một hiện tượng phức tạp, có thể được giải thích từ cả góc độ khoa học và tâm linh. Việc tin tưởng hay không tin tưởng vào bệnh bóng đè là một vấn đề cá nhân.
Phân loại của bệnh bóng đè
Bệnh bóng đè được phân thành hai loại chính:
Bóng đè thông thường: Đây là loại bệnh bóng đè phổ biến nhất, xuất hiện khi người ngủ đang trong giai đoạn ngủ REM.
Bóng đè khi tỉnh giấc: Đây là dạng bệnh bóng đè xảy ra khi người ngủ đang tỉnh táo nhưng vẫn chưa hoàn toàn tỉnh dậy.
Dấu hiệu của bệnh bóng đè
Dấu hiệu cơ bản của bệnh bóng đè là mất khả năng vận động cơ hoặc không thể cử động cơ thể. Người mắc bệnh bóng đè có thể tỉnh táo và nhận ra rằng họ không thể kiểm soát được cơ thể, không thể cử động theo ý muốn.
Hơn nữa, một số người mắc bệnh bóng đè cũng có thể gặp phải các dấu hiệu khác, như:
Cảm giác nôn nao, rùng mình.
Hít thở khó khăn.
Lảng đãng trong thị giác hoặc thính giác.
Nỗi ám ảnh dưới bóng tối
Triệu chứng ám ảnh thường gặp khi bị bóng tối. Khi bị ám ảnh, người đó có thể thấy, nghe, mùi, hoặc cảm nhận những điều không thật.
Cảm giác kinh hoàng khi bị bóng tối, đầy lo âu, chẳng hạn như:
Thấy bóng đè đang ập xuống.
Nghe thấy tiếng gọi của ai đó.
Nhận thấy mùi kỳ lạ.
Cảm nhận sự chạm vào của một người khác.
Cách giải quyết khi bị ám ảnh dưới bóng tối
Khi gặp phải bóng tối, hãy giữ bình tĩnh và thực hiện hơi thở sâu. Bạn cũng có thể vận động các ngón tay hoặc chân để làm sảng khoái cơ thể. Thông thường, trạng thái ám ảnh sẽ tự giải quyết sau vài giây hoặc vài phút.
Dưới đây là một số lời khuyên để giảm nguy cơ bị bóng tối:
Bảo đảm có đủ giấc ngủ, từ 7-8 tiếng mỗi đêm
Thực hiện thói quen ngủ và thức dậy đều đặn
Hạn chế sử dụng chất kích thích trước khi đi ngủ
Tạo điều kiện ngủ thoải mái, yên bình
Tập thể dục thường xuyên nhưng tránh tập quá gần giờ đi ngủ
Nếu bạn thường xuyên gặp phải trạng thái ám ảnh, hãy thăm bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.
Một số lưu ý khi gặp phải ám ảnh
Không nên vùng vẫy hoặc la hét. Điều này chỉ khiến tình trạng căng thẳng và lo lắng trở nên trầm trọng hơn.
Hãy giữ bình tĩnh và thực hiện hơi thở sâu. Điều này sẽ giúp bạn tỉnh táo hơn và giúp cơ thể thư giãn.
Vận động các ngón tay hoặc chân. Điều này có thể giúp bạn tỉnh táo hơn và khởi đầu lại sự cử động cho cơ thể.
Nếu tình trạng ám ảnh kéo dài hơn vài phút, hãy thử xoay người sang một bên. Điều này có thể giúp bạn tỉnh táo hơn và khởi đầu lại sự cử động cho cơ thể.
Dưới đây là một số bộ phim về trạng thái ám ảnh:
Ám Ảnh (2015):
Sleep Tight (2011):
Slumber Party Massacre (1982):
Wake (2017):
The Exorcist III (1990):
Ngoài ra, còn có một số phim khác về trạng thái ám ảnh, bao gồm:
The Conjuring (2013)
Insidious (2010)
The Shining (1980)
The Babadook (2014)
Hereditary (2018)
Một số bộ phim Việt Nam mang đề tài ám ảnh như:
Ám Ảnh (2022):
Ngoài ra, ám ảnh cũng được đề cập trong một số phim Việt Nam khác, như:
Lời nguyền huyết ngải (2019).
Câu chuyện nhà họ Vương (2017).
Căn nhà bí ẩn (2016).
Các bộ phim này thường sử dụng ám ảnh như một yếu tố kinh dị, gây ra cảm giác sợ hãi và lo lắng cho khán giả. Chúng cũng có thể khám phá các đề tài như nỗi sợ hãi trước cái chết, sự cô đơn và cô lập. Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn hoặc cần một bộ phim kinh dị để xem cùng bạn bè, bạn cũng có thể tham khảo đấy.
Ám ảnh không phải là tình trạng nguy hiểm, nhưng có thể gây ra cảm giác sợ hãi, lo lắng cho người gặp phải. Nếu bạn thường xuyên gặp phải trạng thái ám ảnh, hãy tìm hiểu nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ. Hy vọng bạn sẽ có thêm hiểu biết về triệu chứng ám ảnh để không cảm thấy hoang mang khi trải qua tình trạng này.
Người sáng tạo: Thùy Trang