Mỗi ngày, việc giao tiếp là quan trọng để chia sẻ thông tin, hiểu biết và xây dựng mối quan hệ. Trong quá trình này, việc thuyết phục là không thể tránh khỏi để người khác đồng ý và tin tưởng vào quan điểm của mình.
Cha mẹ thường thuyết phục con cái vì muốn đem lại cho chúng một tương lai tốt đẹp.
Lãnh đạo thường thuyết phục nhân viên tin tưởng vào một tương lai sáng lạn và phát triển.
Người bán hàng thường thuyết phục khách hàng tin tưởng vào chất lượng sản phẩm để có thể hoàn thành giao dịch một cách thuận lợi.
Hãy tưởng tượng... và hành động!
Tuy nhiên, hành động cần thiết như vậy lại là nguyên nhân chính dẫn đến phần lớn sự cắt đứt và mất kết nối trong cuộc sống. Thay vì xây dựng được sự đồng nhất về quan điểm và niềm tin, nhiều lần chúng ta lại làm cho mọi người cảm thấy xa lạ hơn, khiến họ cảm thấy chán chường, mệt mỏi và dè dặt khi nói chuyện với mình. Kết quả là, các mối quan hệ dần trở nên cứng nhắc, không tự nhiên và mất đi sự chân thành.
Nhìn lại ý nghĩa của việc giao tiếp và thực trạng mà rất nhiều người đang phải đối mặt, tại sao lại như vậy? Tại sao chúng ta không thể tạo ra sự kết nối như chúng ta mong muốn? Vì sao chất lượng cuộc sống của chúng ta luôn giảm sút, cũng như chất lượng của các mối quan hệ?
Bởi vì chúng ta quen thuộc với việc nói “điều mình muốn” thay vì “điều người khác cần nghe”.
Quan sát một chút, “nói” là HÀNH ĐỘNG, là một cách để truyền đạt suy nghĩ của mỗi người và tác động đến người khác, có ý định hoặc không có ý định. Và để truyền tải những thông điệp có chất lượng, chúng ta cần liên tục nạp thêm kiến thức, thông tin và quan trọng hơn hết là tư duy. Tuy nhiên, chúng ta thường chỉ “nói” theo thói quen, bản năng và định kiến mà ít khi đánh giá lại những gì chúng ta đang truyền đạt. Dần dần, những lối mòn tư duy đó làm cho chúng ta dễ “ép buộc” khi giao tiếp. Kết quả, khi từ ngữ không còn hiệu quả, những yếu tố khác như tuổi tác, địa vị xã hội, chức vụ, trình độ học vấn, danh tiếng, kinh nghiệm,... được dùng để làm “nặng” lời nói, tạo ra sự 'cách biệt' trong mối quan hệ.
Vậy việc đọc nhiều, tìm hiểu nhiều và tích cực tiếp nhận thông tin chất lượng có giúp lời nói của chúng ta trở nên hấp dẫn hơn không? Có lẽ không phải lúc nào cũng đúng. Vì chúng ta cũng cần quan tâm liệu những gì chúng ta nói có phải là “điều người khác cần” hay không. Theo quan sát của riêng mình, các cuộc trò chuyện thường rơi vào tình trạng bế tắc khi một bên chỉ muốn nói mà không hề muốn lắng nghe ý kiến của bên kia.
Ví dụ, khi nhận ra bạn thân của mình đang tham gia vào một dự án rủi ro, bạn cố gắng ngăn chặn, sử dụng lập luận sắc bén cùng sự kiên nhẫn để thuyết phục bạn ấy. Nhưng thực tế, thay vì lắng nghe, bạn bè thường chọn “phớt lờ”, từ chối và không muốn nghe theo.
Thỉnh thoảng, việc tốt nhất chúng ta cần làm không phải là cứ bám vào quan điểm hay góc nhìn của mình. Thỉnh thoảng, chúng ta chỉ cần giảm bớt tốc độ, quan sát điều người mình quý trọng cần và áp dụng cách tiếp cận phù hợp hơn để truyền đạt thông điệp của mình.
Như câu chuyện trên, nếu chậm lại một chút, bạn có thể hiểu được rằng, người bạn thân đang bỏ vào công việc kinh doanh mặc dù rất mệt mỏi vì cảm thấy bị đánh giá thấp từ gia đình. Do đó, họ quyết tâm chứng minh bản thân. Bạn có thể giúp họ theo một cách khôn ngoan hơn nếu bạn giữ bình tĩnh.
Cuối cùng, một lý do chính khiến quan điểm, góc nhìn và thông điệp không kết nối với nhau là cách thức truyền đạt. Bạn có thể có quan điểm đa chiều và hiểu được lo lắng của người thân nhưng mỗi khi bạn nói, nó lại gây ra sự im lặng, làm trầm trọng tình hình. Giống như một món ăn ngon được đóng gói cẩu thả và không hấp dẫn, giao tiếp không hiệu quả cũng mang lại cảm giác không tốt cho người nhận. Vì vậy, để giao tiếp hiệu quả hơn, người truyền đạt cũng cần nhận biết ngôn từ, giọng điệu và năng lượng khi tương tác. Ngược lại, bạn cũng cần chú ý và quan sát phản ứng của người đối thoại để thấu hiểu cảm xúc và thái độ của họ. Việc này giúp bạn điều chỉnh giao tiếp một cách thông minh hơn, để cả hai bên có thể nói chung một ngôn ngữ và chia sẻ cùng một quan điểm. Nếu không, giao tiếp có thể trở thành một cuộc tranh luận không cần thiết, với kẻ thắng và kẻ thua.
Đơn giản thôi, kỹ thuật cần phải linh hoạt và hiệu quả theo tình hình, tránh bị 'đảo ngược' kết quả.
Khi suy nghĩ về quá trình giao tiếp và xây dựng mối quan hệ, không hề đơn giản chút nào phải không!? Bản thân mình cũng đã trải qua không ít thách thức, vất vả trong việc kết nối với gia đình, đồng nghiệp, và gia đình; phải tìm ra lời giải cho những bất đồng. Sau hơn 7 năm làm việc trong lĩnh vực nhân sự và giao tiếp với hàng nghìn người, mình nhận ra rằng việc thuyết phục người khác có thể đơn giản hơn bằng cách “marketing” cho một sản phẩm, biết - thích - tin - mua. Đôi khi, chúng ta không đạt được mục tiêu trong giao tiếp vì chúng ta không tuân thủ theo trình tự này mà luôn muốn người khác phải lắng nghe ngay khi mình nói. Để hiệu quả hơn trong giao tiếp, mình đã “chuyển ngữ” 4 bước biết - thích - tin - mua thành CỞI MỞ - LẮNG NGHE - TIN TƯỞNG - THUYẾT PHỤC.