Buzz
.jpg)
Hôm nay mình muốn chia sẻ về ý nghĩa của kiểm toán đối với doanh nghiệp và sự phát triển nghề nghiệp trong lĩnh vực kế toán - kiểm toán - tài chính. Mình sẽ đi sâu hơn vào sự kết hợp giữa kiểm toán và công nghệ. Hy vọng những gì mình học được từ kiểm toán sẽ giúp ích cho mọi người. Đồng thời, đây cũng là cách mình tìm kiếm và lưu giữ ý nghĩa của công việc hiện tại.
Khi bạn bè hỏi mình làm nghề gì, mình nói mình làm kiểm toán. Câu hỏi tiếp theo thường là 'Kiểm toán là gì? Có phải là kiểm tra kế toán không?'.
Vì đã trả lời nhiều lần, nên mình quyết định viết bài này để giải đáp thắc mắc của mọi người.
Đơn giản thì kiểm toán là việc kiểm tra lại công việc của kế toán. Nhưng công việc của kế toán là gì? Mỗi doanh nghiệp đều có các hoạt động kinh doanh. Các giao dịch này cần được ghi chép lại bởi kế toán, dựa trên quy định về kế toán theo luật (ví dụ, chi tiền mặt mua hàng hóa về bán thì phải ghi chép như thế nào). Từ đó, hình thành báo cáo tài chính thể hiện tình hình hoạt động của công ty. Tuy nhiên, chất lượng của báo cáo tài chính có thể bị ảnh hưởng bởi những người điều hành công ty và cả năng lực của kế toán. Đó là lý do kiểm toán ra đời, được xem như là 'trọng tài' trong mối quan hệ giữa người sở hữu công ty (Hội đồng cổ đông - HĐCĐ) và người làm thuê (đứng đầu là Ban giám đốc - BGĐ). HĐQT thuê một đội ngũ chuyên gia để phân tích và đánh giá báo cáo tài chính, để đảm bảo tài sản của công ty được quản lý và tăng lợi nhuận. Những chuyên gia đó chính là kiểm toán.
Tuy nhiên khi nhắc đến nghề này vẫn còn một số hiểu lầm và mình muốn làm sáng tỏ ngay sau đây.
1. Kiểm toán rất bận và phải đi nhiều
Từ 'mùa bận' và 'mùa rất bận' của kiểm toán đã được nhiều người nhắc đến. 'Mùa bận' ám chỉ thời gian khách hàng phải phát hành BCTC theo quy định của luật. Ví dụ, doanh nghiệp Việt Nam có năm tài chính là 31/12 và bắt buộc phải ra báo cáo trong vòng 3 tháng sau. Từ tháng 1 - tháng 3 là thời gian cao điểm khi kiểm toán viên phải làm việc chăm chỉ để đưa ra kết luận cho BCTC của khách hàng. Ở tất cả các công ty kiểm toán Việt Nam, thời điểm này là thời gian bận rộn nhất. Ngoài ra, còn có những thời điểm khác gây bận rộn, tùy thuộc vào từng công ty kiểm toán. Ví dụ, ở công ty mình làm, tháng 4 và tháng 5 có một số công ty phát hành BCTC theo IFRS. Tháng 7 kiểm toán tăng cường để các công ty ra báo cáo giữa niên độ. Tháng 11 là thời điểm kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ. Tháng 12 là thời gian chuẩn bị cho 3 tháng sau.
Kể ra thì còn sót lại Tháng 6, Tháng 8-10, và đó chính là những tháng kiểm toán viên dùng ngày nghỉ hàng năm để nghỉ ngơi, du lịch với gia đình, để hồi phục và tìm nguồn cảm hứng mới. Những thời điểm bận rộn được 'bù đắp' bằng những ngày tháng tương đối 'thư giãn' hơn.
So với các công việc bận rộn hàng ngày như kế toán, tài chính, hay bác sĩ, kiểm toán như nghề giáo viên, có kỳ nghỉ hè.
Nhiều người nghĩ kiểm toán viên thường phải đi công tác khắp nơi. Điều này không hoàn toàn đúng, vì có nhiều khách hàng lớn ở Hà Nội. Kiểm toán viên có thể lựa chọn làm việc trong nhóm kiểm toán ở Hà Nội và nhận công việc có khách hàng ở đó, đi về trong ngày. Tuy nhiên, nhiều người thích khám phá, nên điều này là điều hấp dẫn mà bất cứ ai vào nghề cũng mong muốn.
2. Kiểm toán có thể kiếm được nhiều tiền?
Đây cũng là suy nghĩ mà tôi đã từng nghĩ đến nhiều năm trước và nhiều người xung quanh tôi cũng hiểu như vậy. Một hiểu lầm nghiêm trọng là kiểm toán có thể 'làm ăn' từ khách hàng để có Báo cáo tài chính đẹp hơn, nhưng điều này hoàn toàn sai.
Tại sao?
Tôi nhận ra điều đó đến khi tôi bắt đầu học môn Kiểm toán và Đảm bảo trong năm 3 Đại học. Môn học này như một cách để 'lọc não' những người làm nghề chuyên nghiệp phải có đạo đức nghề nghiệp, và xử lý những tình huống đe dọa đến đạo đức nghề nghiệp. Một yếu tố quan trọng đe dọa đến đạo đức nghề nghiệp là mối quan hệ về lợi ích tài chính của các kiểm toán viên (và của những người thân thuộc) với khách hàng mà họ đang kiểm toán Báo cáo tài chính. Ví dụ, nếu một kiểm toán viên (KTV) sở hữu một số lượng cổ phần đáng kể trong khách hàng, tức là, họ là cổ đông. Do lợi ích cá nhân, họ muốn công ty của mình hoạt động tốt, có Báo cáo tài chính 'đẹp', thu hút nhà đầu tư, làm tăng giá cổ phiếu, làm tăng giá trị cổ phần của họ, và làm cho họ giàu lên. Vì lợi ích cá nhân này, họ có thể cố ý đưa ra đánh giá không chính xác về Báo cáo tài chính của công ty. Do đó, trong trường hợp này, KTV đó không được phép tham gia vào việc kiểm toán Báo cáo tài chính cho khách hàng đó.
Nhưng, đạo đức là một vấn đề cá nhân, ai sẽ quản lý được?
Có chứ. Các hiệp hội nghề nghiệp và các công ty kiểm toán quản lý vấn đề này rất nghiêm ngặt. Thứ nhất, có một tập hợp quy tắc quy định cách kiểm toán viên (KTV) phải ứng xử trong những tình huống đe dọa đến đạo đức nghề nghiệp để KTV tuân theo, cũng như để các công ty kiểm toán đưa ra quy định của riêng họ, giám sát và đảm bảo KTV trong công ty kiểm toán tuân theo quy định này. Ví dụ, khi làm việc tại các công ty kiểm toán, tôi phải điền vào một mẫu độc lập, trong đó tôi phải liệt kê tất cả các mối quan hệ thân thiết với những người 'quyền lực', quan trọng trong các doanh nghiệp là khách hàng của công ty; liệt kê việc sở hữu cổ phần, đầu tư vốn trong các công ty. Các kiểm toán viên có mối quan hệ thân thiết với các nhà lãnh đạo cao cấp trong công ty khách hàng sẽ không được phép tham gia vào nhóm kiểm toán cho công ty đó. Thứ hai, quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán Báo cáo tài chính tương đối nghiêm ngặt. Công việc của cấp dưới luôn phải được xem xét, phản biện bởi cấp trên. Người đánh giá cao nhất trong công ty kiểm toán là đối tác kiểm toán. Tuy nhiên, đối tác kiểm toán cũng có thể được đánh giá bởi cơ quan quản lý toàn cầu khi trụ sở chính của công ty kiểm toán nằm ở nước ngoài, và cơ quan này có thể yêu cầu giải trình. Kết quả của những cuộc đánh giá này sẽ ảnh hưởng đến xếp hạng cá nhân, uy tín về đạo đức và chuyên môn - những yếu tố then chốt trong nghề. Tôi không muốn rủi ro về uy tín cá nhân và trình độ chuyên môn khi đi làm. Vì nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng thăng tiến và khả năng làm việc sau này (mặc dù có vẻ nghiêm túc nhưng đó là sự thật).
Kết thúc phần 1
Xin cảm ơn quý độc giả đã đồng hành. Hãy chờ đợi phần 2 sắp tới!
