Thú nhân (Therianthropy) hay còn gọi là người thú, là những sinh vật hư cấu xuất hiện trong các tác phẩm văn học, trò chơi, và phim ảnh thuộc thể loại kỳ ảo hoặc khoa học viễn tưởng. Thú nhân thường sở hữu những đặc điểm kết hợp giữa động vật (như miệng rộng, cơ thể lông lá, đuôi, tai động vật,...) và con người (như đứng thẳng, đi bằng hai chân, cầm đồ vật bằng tay, có khả năng nói chuyện), và đôi khi còn có trí tuệ tương đương loài người.
Trong các tác phẩm khoa học viễn tưởng hoặc kỳ ảo, thú nhân đôi khi được mô tả có chỉ số thông minh thấp hơn con người nhưng lại sở hữu thể chất vượt trội (như sức mạnh phi thường, sự nhanh nhẹn,...). Tuy nhiên, các đặc điểm của thú nhân có thể khác nhau tùy theo từng tác giả và không có một thiết lập cố định nào.
Nguồn gốc và đặc điểm
Truyền thuyết kể rằng có những câu chuyện về con người bị nguyền rủa trở thành động vật, chẳng hạn như ma cà rồng và người sói. Trong thần thoại Hy Lạp, Quốc vương Lycaon của Arcadia đã thử thách thần Zeus bằng cách giết một người con của mình, nấu thành món ăn và dâng cho Zeus. Khi thần Zeus phát hiện, ông đã trừng phạt bằng cách biến Lycaon thành sói.
Ngoài ra, trong sử thi Hy Lạp Odyssey, nữ phù thủy Circe có khả năng biến con người thành động vật. Các nền văn hóa khác cũng có truyền thuyết về con người biến thành động vật; chẳng hạn, trong tiểu thuyết Lục triều chí quái của Trung Quốc có người hổ; người Maya có truyền thuyết về báo châu Mỹ; trong truyền thuyết Hawaii, có cô gái người và thần cá mập sinh ra Nanaue.
Trong thần thoại Trung Quốc, động vật có thể trở thành yêu quái hoặc tinh quái nhờ tu luyện và hấp thụ tinh hoa của trời đất. Ví dụ, trong Tây du ký, Ngưu Ma Vương là một khuê ngưu; trong Bạch xà truyện, có xà tinh; trong Liêu trai chí dị, có hồ ly tinh. Nhật Bản cũng có truyền thuyết về Bạch hạc báo ân
Trong các tác phẩm kỳ ảo, thường xuất hiện giả thiết con người sử dụng phép thuật để biến hình thành động vật và có thể trở lại hình dạng người. Ví dụ, trong truyền thuyết Anh The Sword in the Stone, Merlin và một phù thủy đối thủ đã biến thành các loài động vật trong cuộc chiến. Trong Harry Potter, thuật này được gọi là 'hóa thú sư'. Một số tác phẩm khác mô tả Druid có khả năng biến hóa thành các loài dã thú, như trong World of Warcraft, Diablo, và Warcraft với nhân vật Druid có khả năng biến thân.
Trong một số tác phẩm khoa học viễn tưởng, các loài động vật như khỉ, khủng long hay côn trùng sau quá trình tiến hóa kéo dài đã phát triển thành các sinh vật hình người gần giống với con người. Chẳng hạn, trong Hành tinh khỉ, loài khỉ đã tiến hóa đến mức chiếm ưu thế so với loài người.
Những thú nhân tiêu biểu
- Horus: Thần với thân hình người và đầu chim ưng. Thần bảo hộ của các pharaoh Ai Cập.
- Anubis: Thần với thân hình người và đầu chó. Thần cai quản cái chết trong thần thoại Ai Cập.
- Set: Thần với thân hình người và đầu sói. Thần của sức mạnh, chiến tranh, và sa mạc trong Ai Cập cổ đại.
- Sobek: Thần với thân hình người và đầu cá sấu. Thần bảo hộ của loài cá sấu trong Ai Cập.
- Ganesha: Thần với thân hình người và đầu voi. Thần trí tuệ trong tín ngưỡng Ấn Độ.
- Minotaur: Quái vật với thân hình người và đầu bò. Nhân vật nổi tiếng trong thần thoại Hy Lạp.
- Đầu trâu và mặt ngựa: Sinh vật với thân hình người và đầu trâu hoặc ngựa. Quái vật trong truyền thuyết Việt Nam và Trung Quốc.
- Người cá: Sinh vật với thân hình người và đuôi cá. Xuất hiện trong thần thoại châu Âu, Trung Quốc và Nhật Bản.
- Lamia: Quái vật với thân hình người và đuôi rắn. Nhân vật trong thần thoại Hy Lạp.
- Bigfoot: Sinh vật linh trưởng khổng lồ. Quái vật nổi tiếng ở Bắc Mỹ.
- Garuda: Sinh vật thần thoại với đầu người và thân chim. Được tôn thờ trong tín ngưỡng Ấn Độ.
- Tengu: Yêu quái Nhật Bản với thân hình người và đầu chim cùng cánh chim.
- Người cú: Sinh vật huyền bí với hình người, cánh chim, tai nhọn và mắt đỏ. Nhân vật nổi tiếng trong truyền thuyết Anh.
- Baphomet: Ác ma với thân hình người, đầu dê và cánh chim. Xuất hiện trong tín ngưỡng Ki-tô giáo.
- Furfur: Ma thần với thân hình người, đầu lộc, cánh dơi, chân lộc và đuôi rắn. Nhân vật trong truyền thuyết Solomon.
- Andras: Ma thần với thân hình người, đầu cú và cánh chim. Một trong những nhân vật trong truyền thuyết Solomon.
- Người sói: Sinh vật truyền thuyết châu Âu với khả năng biến hình khi trăng tròn.
Hình ảnh
- Học về nhân-thú
- Quái vật
- Thần thoại