Thu nhập trung bình đầu người là gì?

Có nhiều chỉ số khác nhau được sử dụng để đánh giá mức độ giàu có của một quốc gia, vùng lãnh thổ, thường bao gồm tổng sản phẩm nội địa (GDP), thu nhập trung bình đầu người hoặc tổng thu nhập quốc dân (GNI)... trong đó chỉ số phổ biến nhất là thu nhập trung bình đầu người, là thước đo tổng giá trị do một nền kinh tế tạo ra trong một năm nhất định chia cho số người sống trong đó.

Thu nhập trung bình đầu người (GDP Per Capita) là gì?

Trước khi tìm hiểu về thu nhập trung bình đầu người, chúng ta cần hiểu thuật ngữ GDP. GDP hoặc Tổng sản phẩm quốc nội là tổng của tất cả các sản phẩm được sản xuất trong nền kinh tế của một quốc gia trong một năm tài chính. Thu nhập trung bình đầu người (GDP Per Capita) có nghĩa là tổng thu nhập (GDP thực tế hoặc danh nghĩa) của một quốc gia chia cho tổng dân số của quốc gia đó.

Thu nhập trung bình đầu người thường được sử dụng cùng với GDP để đo lường sức khỏe kinh tế và sự thịnh vượng chung của một quốc gia hoặc là thước đo cạnh tranh để so sánh nền kinh tế của các quốc gia. Người ta cho rằng thu nhập trung bình đầu người cao có nghĩa là mức sống cao nhưng có nhiều yếu tố khác cần phải tính toán khi đánh giá khả năng cạnh tranh của một nền kinh tế. GDP thường được tính bằng đồng tiền nội tệ của quốc gia đó, nhưng khi so sánh thì tiền tệ chuẩn là Đô la Mỹ.

GDP trên mỗi người dân cho biết gì về một nền kinh tế?

GDP trên mỗi người dân cao thường đi đôi với mức sống cao, mặc dù GDP trên mỗi người dân rất nhạy cảm với sự thay đổi về quy mô dân số.

Ví dụ, vào năm 2023, Luxembourg có tổng GDP là 87 tỷ USD, đứng thứ 69 trên thế giới.

Tuy nhiên, do dân số chỉ khoảng 600.000 người nên GDP trên mỗi người dân là hơn 132.000 USD; cao nhất so với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.

Ngược lại, Trung Quốc có tổng GDP là 27,31 nghìn tỷ USD và GDP trên mỗi người dân chỉ 19.098 USD vì nước này có dân số cao thứ hai thế giới với hơn một tỷ người trong phạm vi biên giới của nó.

Hầu hết các quốc gia được IMF xếp hạng trong top 10 quốc gia có GDP trên mỗi người dân cao nhất đều là các nền kinh tế quy mô nhỏ, phát triển cao và có dân số thấp.

GDP trên mỗi người dân cao cũng là một đặc điểm của các xã hội sử dụng công nghệ tiên tiến vì công nghệ cho phép năng suất cao hơn và sản xuất nhiều hàng hóa với ít lao động hơn.

Các yếu tố nào góp phần làm nên GDP trên mỗi người dân cao?

Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến GDP trên mỗi người dân.

Tăng trưởng dân số: Vì dân số là mẫu số trong công thức tính toán GDP trên mỗi người dân, nên quốc gia có dân số cao có thể ảnh hưởng đáng kể đến kết quả cuối cùng về GDP trên mỗi người dân. Dân số là nguồn lao động để sản xuất tài sản vật chất và tinh thần, cũng như là đối tượng tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ mà con người tạo ra. Vì vậy, dân số và GDP có mối liên hệ mật thiết và không thể tách rời nhau. Dân số là yếu tố quan trọng để tính toán GDP trên mỗi người dân của một quốc gia vào một thời điểm nhất định.

Nếu tốc độ tăng trưởng dân số vượt quá tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia, GDP trên mỗi người dân có thể giảm, ngay cả khi quốc gia đó có tăng trưởng kinh tế tích cực.

Hiện tượng này có thể xảy ra ở các quốc gia đang phát triển; khi tốc độ tăng dân số có thể nhanh hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế, dẫn đến mức sống trung bình thấp hơn.

Trong khi đó, Hoa Kỳ được xem là một quốc gia giàu có. Mặc dù có dân số tương đối cao, GDP của nước này đủ cao để đảm bảo GDP trên mỗi người dân nằm trong số các quốc gia cao nhất.

Đầu tư từ nước ngoài: đây là đầu tư trực tiếp từ các quốc gia khác vào, bao gồm vốn, công nghệ, cơ sở hạ tầng,...

Đầu tư từ nước ngoài gia tăng sẽ mở rộng quy mô sản xuất của các lĩnh vực kinh tế, từ đó tạo điều kiện cho GDP tăng cao. Đồng thời, việc gia tăng đầu tư cũng thúc đẩy xuất khẩu và kinh tế phát triển mạnh mẽ.

Trình độ khoa học công nghệ: Trình độ khoa học công nghệ của công dân một quốc gia ảnh hưởng đến GDP trên mỗi người dân của quốc gia đó. Các quốc gia với công dân có trình độ học vấn cao hơn trung học thường có GDP trên mỗi người dân cao hơn.

Các công dân với trình độ học vấn trên trung học đóng góp tới 60% vào tăng trưởng GDP tổng thể ở Pháp, Na Uy, Thụy Sĩ và Vương quốc Anh.

Top 10 quốc gia có GDP trên mỗi người dân cao nhất thế giới

Dưới đây là danh sách 10 quốc gia có GDP trên mỗi người dân cao nhất thế giới vào năm 2023, tính bằng đô la Mỹ:

Luxembourg, Ireland và Na Uy đứng đầu bảng xếp hạng với GDP trên mỗi người dân hơn 100.000 USD. Luxembourg là trung tâm tài chính quan trọng của châu Âu, Ireland là trụ sở của nhiều tập đoàn đa quốc gia và Na Uy là một trong những nhà xuất khẩu năng lượng lớn nhất khu vực, điều này giải thích phần nào sự thịnh vượng của các quốc gia này.

Các quốc gia giàu có với dân số nhỏ thường đứng đầu bảng thịnh vượng thế giới. Theo IMF, Luxembourg chỉ có khoảng hơn 600.000 người, một thành phố nhỏ so với các quốc gia có dân số đông hơn. Luxembourg là trung tâm công nghệ và dữ liệu, thu hút nhiều tập đoàn lớn thành lập trụ sở chính ở Châu Âu. Thuế thấp cũng làm cho Luxembourg trở thành điểm đầu tư lý tưởng và nơi hấp dẫn cho những người giàu châu Âu.

Những hạn chế của GDP bình quân đầu người

GDP bình quân đầu người là một trong các chỉ số thể hiện sự thịnh vượng chung, song cũng có những giới hạn riêng.

Thứ nhất, đây là chỉ số sản lượng kinh tế mỗi người, không phải là thu nhập cá nhân hay tiết kiệm gia đình, do đó có những hạn chế rõ rệt trong những trường hợp nhất định, ví dụ như ở Ireland, nơi sự hiện diện của các tập đoàn quốc tế gây biến động sản lượng chung mỗi người.

Thứ hai, các quốc gia có dân số ít hơn thường xếp hạng cao hơn. Hầu hết nền kinh tế lớn nhất thế giới (Trung Quốc, Ấn Độ, Anh, Pháp) không nằm trong top 10. Các chỉ số khác về mức sống tốt, bao gồm cả những yếu tố kinh tế vô hình như nhân quyền và tự do ngôn luận, hoàn toàn không được tính đến.

Cuối cùng, một trong những hạn chế lớn của việc sử dụng GDP bình quân đầu người là không tính đến sức mạnh của đồng tiền nội tệ. Các hàng hóa không thương mại như dịch vụ địa phương, phương tiện giao thông, trường học, v.v. không được định giá bằng tỷ giá hối đoái. GDP Per Capita cũng không phản ánh sự khác biệt về giá cả giữa các quốc gia - ví dụ, rau tươi ở Ấn Độ rẻ hơn nhiều so với Canada.

Để giải quyết vấn đề này, các nhà kinh tế sử dụng chỉ số ngang giá sức mua (PPP) và chuyển đổi sang một đồng tiền chung để thể hiện sự thịnh vượng tương đối giữa các nền kinh tế. GDP Per Capita được điều chỉnh theo lạm phát và sự khác biệt về chi phí sinh hoạt giữa các quốc gia.

Nhìn chung, GDP bình quân đầu người đóng vai trò quan trọng trong việc xác định sự tăng trưởng và thịnh vượng nội bộ của một quốc gia. GDP Per Capita cũng hữu ích để so sánh sự phát triển kinh tế giữa các quốc gia trên toàn cầu. Dựa trên các dữ liệu này, chính phủ có thể xem xét phân bổ nguồn lực để phát triển và quản lý kinh tế cũng như dân số.

Hy vọng bài viết này của Mytour đã giúp mọi người hiểu rõ hơn về chỉ số kinh tế GDP bình quân đầu người (GDP Per Capita). Xem thêm tại Mytour để biết thêm thông tin chi tiết. Chúc các nhà đầu tư thành công!