Buzz
Khi nhìn lại, có lúc thấy mình đã từng có một chút dũng cảm khi quyết định bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực UX Writing vì lúc đó mình vẫn chưa thực sự hiểu rõ về công việc hàng ngày của một UX Writer là gì cho đến khi bước vào thế giới làm việc. Thực sự, mình không phải là một người viết giỏi, động lực ban đầu của mình khi bắt đầu làm UX Writing chỉ đơn giản là mong muốn tìm hiểu về lĩnh vực này trước khi quyết định chuyển sang Product Design, và cũng là vì sự tò mò, mong muốn thử thách bản thân trước một công việc mà ở Việt Nam gần như là mới mẻ.
Về tài liệu về UX Writing tại Việt Nam, thực sự là rất ít, hoặc thậm chí là không có. Nhưng sau khi đã quyết định, thì mình phải tiếp tục đi đến cùng. Để thực hiện tốt vai trò của một UX Writer, mình đã phải tự mình tìm hiểu, nghiên cứu và tự học về lĩnh vực này bằng cách đọc sách nước ngoài và đọc các bài viết trên Medium từ những chuyên gia đã đi trước.
Mình vẫn nhớ lúc tham gia nhóm UX Writing Vietnam trên Facebook, cộng đồng chỉ có khoảng 100 người tham gia, nhưng chỉ sau 1 năm, số lượng thành viên đã tăng lên gần 3,4k. Điều này thực sự là một dấu hiệu tích cực cho mình và những người làm UX Writing khác vì có vẻ như lĩnh vực này đang trở nên phổ biến hơn và các công ty ở Việt Nam cũng đã bắt đầu chú ý đến trải nghiệm người dùng trên mảng viết nhiều hơn.
Khi nói về những khó khăn trong công việc, thì có quá nhiều để kể. Có một thời điểm, mình may mắn được gặp gỡ và ăn tối cùng các anh chị và bạn bè làm việc trong lĩnh vực này ở Sài Gòn. Đó là lần gặp gỡ đầu tiên ngoài thế giới ảo của chúng mình sau những cuộc trò chuyện trên Messenger. Cùng nhau, chúng mình đã kể lại những câu chuyện, những tình huống khó xử, những điều buồn cười và suy ngẫm về những khó khăn trong công việc. Nhờ có họ, mình cảm thấy không cô đơn trước những khó khăn bởi vì có vẻ như bất kỳ một UX Writer nào cũng sẽ gặp phải chúng.
Viết nội dung không phải là ưu tiên hàng đầu
Thường thì, mọi người thường nghĩ việc viết nội dung là điều mà ai cũng có thể làm vì đã được rèn luyện từ nhỏ, nên chỉ cần ngồi trước màn hình máy tính và đánh máy.
Trong một nhóm phát triển sản phẩm cũng vậy, việc tạo nội dung thường chỉ được xem là một phần nhỏ nên có và không đòi hỏi kiến thức về mã nguồn, điều này dẫn đến có những lúc bạn cảm thấy mình đang tham gia vào trò chơi Fill in the blanks trên bản thiết kế hoặc cảm thấy lạc lõng giữa các dòng tin nhắn công việc của đồng nghiệp vì vấn đề bạn đưa ra ít được quan tâm, chú ý hoặc tệ hơn là bị bỏ qua.
Xác định rõ vị trí và vai trò của bản thân
Không chỉ những người mới vào nghề mới gặp khó khăn khi phải xác định vị trí và vai trò của bản thân, ngay cả những người đã có kinh nghiệm cũng đang phải đối mặt với thách thức này.
Vậy UX Writer nên đóng vai trò gì trong quy trình phát triển sản phẩm? Để trở thành một phần quan trọng trong quá trình phát triển sản phẩm, bạn cần nỗ lực hết mình để mang lại giá trị. Giá trị không đến từ việc một cách nhanh chóng, mà từ việc tích lũy và phát triển theo thời gian. Để làm điều này, sếp của tôi đã khuyên tôi hãy tập trung vào việc tạo ra kết quả, không quan trọng kết quả đó tốt hay không, ít hay nhiều. Nếu kết quả không tốt, chúng ta có thể cải thiện sau này. Không vấn đề gì!
Xây dựng lập luận và chứng minh
Là một UX Writer, bạn không chỉ làm việc với nhóm thiết kế của mình, mà còn phải giao tiếp và thảo luận với các PO, QC, Dev, khách hàng, đối tác hoặc trong trường hợp bạn làm việc tại một công ty startup, bạn có thể phải trình bày trực tiếp với Giám đốc hoặc CEO về nội dung bạn viết.
Các bên liên quan thường có nhiều kinh nghiệm và hiểu sản phẩm của họ hơn bất kỳ ai khác, đôi khi họ cho rằng họ hiểu rõ nhất người dùng, nhưng không phải mọi phản hồi hay yêu cầu chỉnh sửa đều là đúng. Học cách lập luận và chứng minh sẽ giúp bạn bảo vệ thành quả công việc của mình và giảm thiểu yêu cầu chỉnh sửa từ phía các bên liên quan.
Có những lúc, bạn sẽ không tin rằng mình làm đúng
Mình đã trải qua giai đoạn đó và chắc chắn rằng các bạn mới vào nghề cũng sẽ cảm thấy như vậy. Điều này là do không thể lập luận và chứng minh được, bảo vệ những gì bạn đã làm.
Sau nhiều lần chỉnh sửa, nhiều lần bị nhận xét rằng nội dung không hợp lý, không sáng tạo,… bạn sẽ cảm thấy những ý tưởng nội dung mình viết không còn là của riêng mình nữa và trở thành một công cụ thông dịch ý tưởng của người khác.
Đôi khi, mọi người quá tập trung vào từ “Writing” mà quên đi “UX” ở phía trước. Tại sao không khám phá thêm màu sắc của nghề bằng cách tìm hiểu thêm về UX nhỉ?
Viết ngắn gọn hay cứng nhắc như một con robot?
“Đoạn này viết quá cứng nhắc, nghe như máy móc vậy”
“Viết như thế này thì ai cũng làm được, chỉ cần biết về UX Writing thôi à?”
Hoặc với những bạn đã từng làm nội dung tiếng Anh, chắc cũng đã nghe qua câu “Viết nội dung tiếng Anh cũng đơn giản thôi, chỉ cần viết rồi dùng Google dịch là xong”
Đó là những câu mình đã nghe rất nhiều khi mới bắt đầu trong nghề.
Thời đó, các ứng dụng mình chịu trách nhiệm về nội dung in-app hoàn toàn bằng tiếng Anh nhưng đối tượng người dùng không phải là người bản xứ, nên chỉ cần viết theo các cấu trúc dễ hiểu, ngữ pháp đúng và sử dụng từ vựng đơn giản là đủ. Đối với một người mới như lúc đó, cách tiếp cận an toàn nhất chính là tham khảo các ứng dụng khác và điều chỉnh cho phù hợp với ứng dụng của mình. Nhưng mỗi khi đến giai đoạn UAT, cấp trên luôn phàn nàn rằng nội dung không hấp dẫn, đọc cứ cứng nhắc, thiếu sức sống nên cần phải chỉnh sửa, nhưng cách chỉnh sửa như thế nào thì họ không biết,…
Đó là thất bại đầu tiên của mình về Chứng minh và Lập luận.
Thực ra, một trong những thách thức lớn của việc làm UX Writer là viết ngắn gọn nhưng vẫn phải truyền đạt được cảm xúc, phản ánh được Tone & Voice của sản phẩm. Việc đánh giá một nội dung là tốt hay xấu thường mang tính chủ quan nếu thiếu đi một tiêu chí cụ thể nào đó. Do đó, khi ai đó đánh giá nội dung bạn đã viết, hãy dành thời gian để suy nghĩ đa chiều, đừng vội vàng sửa theo ý kiến của người khác mà hãy lựa chọn, đánh giá kỹ lưỡng. Phương pháp tốt nhất có lẽ là đưa nó đi phỏng vấn nội bộ hoặc cho một số người khác để có được cái nhìn đánh giá khách quan nhất.
Phân bố thời gian công việc
Ngoài công việc hàng ngày của một UX Writer, để nâng cao trình độ chuyên môn, chúng ta cần dành thời gian để nghiên cứu và học hỏi, ví dụ như 30% thời gian cho dự án A, 40% cho dự án B và 30% còn lại để đọc và nghiên cứu. Nhưng thực tế là 8 tiếng một ngày vẫn không đủ để hoàn thành hết các nhiệm vụ xáo trộn đó.
UXW thường không được chú ý trong các cuộc họp
Dù là Designer, UX Researcher hay Developer, mọi người đều cần được liên kết vào các cuộc thảo luận về sản phẩm từ đầu. Và UX Writer cũng không ngoại lệ!
Như đã đề cập trước đó, UX Writer đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng sản phẩm. Mọi thông tin bị bỏ lỡ có thể dẫn đến kết quả không đạt được kỳ vọng, đặc biệt là ảnh hưởng trực tiếp đến phiên bản sản phẩm sắp tới và toàn bộ tiến trình đã đề ra.
Biết rằng, việc thu dọn tàn dư từ sai sót của người khác có thể mệt mỏi, nhưng mình nghĩ rằng đó cũng là cơ hội để mọi bên hiểu được giá trị của công việc mình đã thực hiện.
Khi việc chỉnh sửa không còn nằm trong tay UX Writer
Rất nhiều lần, mình phải rà soát lại nội dung trong file thiết kế và phát hiện… nội dung đã bị thay đổi…
Mỗi nội dung được chốt bởi UX Writer đều được tính toán kỹ lưỡng, từ số lượng ký tự phù hợp, thông điệp cần truyền tải, đến tính cách của sản phẩm, tông điệu, ngữ cảnh... Do đó, việc chỉnh sửa nội dung đã được chốt mà không có giải thích giống như việc xâm phạm lãnh thổ mà không xin phép.
Sự thay đổi ngoài tầm kiểm soát không chỉ làm mình khó chịu mà còn khiến công việc không được đánh giá đúng giá trị.
Mình thường không gặp quá nhiều vấn đề khi viết, chủ yếu là trong quá trình chỉnh sửa. Điều đó thật khó khăn, mình đã phải dành hàng giờ để lựa chọn và điều chỉnh các ý tưởng, nhận góp ý từ đồng nghiệp và đảm bảo rằng nội dung không bị ai đó tự ý sửa đổi…
Nguồn: Luc Hue Trang | Blog của Trang Luc
💥Facebook: https://www.facebook.com/MyBookConfession/
💥Trang web: https://MyBook/
💥 Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCMbyNXjY1E-wAfktiVYNRyg
