Buzz
Thưa ông Nguyễn Du với sự tóm tắt nội dung, dàn ý phân tích, cấu trúc, giá trị nghệ thuật và nghệ thuật cùng với ngữ cảnh sáng tạo và tiểu sử, quan điểm và sự nghiệp sáng tác nghệ thuật để hỗ trợ học sinh học tốt môn văn 11
Tác giả
Tác giả Tố Hữu
1. Tiểu sử - Nhân vật
- Tố Hữu (1920 - 2002)
- Trong thời thơ ấu: sinh ra và lớn lên trong một gia đình Nho ở Huế, một vùng đất cổ kính với nhiều di sản văn hóa dân gian.
- Ở tuổi thanh niên: sớm nhận ra ý nghĩa của cách mạng, tích cực tham gia và đấu tranh cho cách mạng, trải qua nhiều kỳ tù giam.
- Sau này, Tố Hữu liên tục đảm nhận nhiều vị trí quan trọng trong cơ cấu lãnh đạo của đất nước, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật.
2. Con đường cách mạng, con đường thơ ca
Những giai đoạn sáng tác thơ của Tố Hữu chặt chẽ liên kết với các giai đoạn cách mạng trong cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ, phản ánh qua 7 tập thơ đã xuất bản.
+ Tập thơ Từ ấy (1937 - 1946): ghi dấu 10 năm đầu tiên của sự nghiệp sáng tác của Tố Hữu, cũng như 10 năm đầy thử thách và biến động của cách mạng Việt Nam.
+ Tập thơ Việt Bắc (1946 – 1954): tập trung vào thời kỳ kháng chiến chống Pháp, thể hiện sự gian khổ và hùng tráng của cuộc đấu tranh của toàn dân và quân đội Việt Nam.
+ Tập thơ Gió lộng (1955 - 1961): tỏa sáng niềm tự hào dân tộc, kỳ vọng vào tương lai với tinh thần sử thi và lãng mạn sâu sắc.
+ Tập thơ Ra trận (1962 - 1971): là những bài thơ anh hùng về cuộc chiến tranh miền Nam, là sự tập hợp khí thế quyết liệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
+ Tập thơ Máu và hoa (1972 - 1977): ghi chép những cung đường cách mạng gian khổ và hi sinh, khẳng định lòng tin vào sức mạnh của nhân dân, niềm vui và tự hào khi đất nước hoàn toàn giải phóng. Thơ Tố Hữu trong thời kỳ đấu tranh chống Mỹ đậm đà chính trị và cảm hứng sử thi.
+ Tập thơ Một tiếng đờn (1992) và Ta với ta (1999): thể hiện những trải nghiệm, suy tư về cuộc sống, hướng đến các quy luật phổ quát và những giá trị vững chắc.
3. Phong cách thơ Tố Hữu
- Về nội dung: Thơ Tố Hữu mang bản sắc chính trị trữ tình rất sâu sắc.
+ Tinh thần thơ luôn hướng tới tinh thần cộng đồng, lý tưởng lớn lao, tình yêu lớn lao của con người cách mạng, của toàn dân.
+ Thơ Tố Hữu đậm chất sử thi, thể hiện và trích dẫn những sự kiện lịch sử lớn của quê hương làm nguồn cảm hứng cho thơ của ông.
+ Tư tưởng sâu sắc của thời đại, tình cảm lớn lao của con người, những biến cố lịch sử quan trọng của dân tộc được thể hiện qua dòng thơ tâm trạng, ngọt ngào và đầy tình cảm.
- Về nghệ thuật: Thơ Tố Hữu phản ánh sâu sắc bản sắc dân tộc.
+ Sử dụng các thể thơ dân tộc như thơ lục bát, thơ thất ngôn.
+ Sử dụng ngôn ngữ thơ gần gũi, phong phú, đồng thời áp dụng nhiều từ ngữ và cách diễn đạt dân dã, gần gũi với lời nói hàng ngày của nhân dân.
+ Thơ phản ánh sự đặc sắc của âm nhạc trong ngôn ngữ Việt Nam.
Tác phẩm
Tác phẩm Gửi lời tri ân đến Nguyễn Du
1. Đoạn thơ 1: Hoàn cảnh tạo nên tâm trạng
“Đêm sâu về vùng Nghi Xuân
Bâng khuâng nhớ thương nàng Kiều yêu”
- Khúc thơ như là bản nhạc buồn dạo đầu, âm điệu u buồn, gợi lên kỷ niệm về quá khứ, phản ánh nội tâm của nhà thơ: nhìn thấy vùng đất Nghi Xuân, lại nhớ đến Nguyễn Du – nhà thơ vĩ đại của dân tộc mà số phận không mến, đành chia sẻ tâm tư vào nhân vật Thúy Kiều – biểu tượng của phụ nữ tài năng nhưng bất hạnh
- Tố Hữu bồi hồi nhớ về Nguyễn Du, thương cảm cho số phận đắng cay của Kiều nhưng cũng của Nguyễn Du
2. Khúc thơ 2: Đồng cảm với cuộc đời của Kiều
- “Hỡi lòng đầy yêu thương sâu sắc”: Câu thơ thổ lộ một nỗi đau, tình yêu thương, và xúc động tột cùng của nhà thơ đối với cuộc đời và số phận không may của Kiều
- “… dòng nước đục, lá sen lênh đênh”: Hình ảnh thơ ẩn dụ cho sự gian truân, sóng gió, lênh đênh chìm nổi trong cuộc đời Kiều: cuộc sống của người phụ nữ “tài hoa mà bạc mệnh”
- Tố Hữu thực sự cảm thông, chia sẻ với nỗi đau trong cuộc đời của nhân vật Kiều và đồng cảm với nỗi đau, bi kịch trong cuộc đời của Nguyễn Du
3. Khúc thơ 3:
“Kí ức xưa…
Dẫu lìa xa mắt, vẫn âm vang trong lòng thơ…”
- Tác phong sáng tạo của Tố Hữu trong việc tạo ra bản tập Kiều tái hiện lại bầu không khí của Truyện Kiều, vươn lên nét đẹp tinh thần của Kiều – một người trân trọng tình cảm và trách nhiệm
“Tình nhân chưa xong nửa mặt
Ai biết sau này ai sẽ cùng Khúc Như khóc…”
- Với lòng thương Kiều, Tố Hữu nhớ đến Nguyễn Du, cảm thông và chia sẻ nỗi đau và bi kịch trong cuộc đời của nhà thơ vĩ đại của dân tộc
→ Đại diện cho thế hệ sau, Tố Hữu đã biểu đạt lòng biết ơn và nhớ về Nguyễn Du, hiểu rõ tình cảm của ông, và khẳng định tầm quan trọng của Truyện Kiều đối với văn học dân tộc
4. Khổ 4:
“Âm nhạc xưa kia…
Hai trăm…thấm đẫm lòng người”
- Tiếng đàn biểu tượng cho tài năng của Kiều
- Thông qua tiếng đàn của Kiều, Tố Hữu và thế hệ sau vẫn ngưỡng mộ tài năng của Nguyễn Du:
+ Tiếng đàn của Kiều, hay cũng như tiếng đàn của Nguyễn Du, vẫn luôn có khả năng chạm động trái tim của nhiều người, làm cho lòng hậu thế say mê
- “Nỗi đau… của phụ nữ…”/ Câu thơ từ tập Kiều
→ Mang lại không khí của Truyện Kiều, thể hiện lòng yêu thương con người (đặc biệt là phụ nữ trong xã hội cổ đại)
Điều đó cũng là biểu hiện của lòng nhân ái trong tác phẩm của Nguyễn Du
5. Phần thơ 5:
“… Cuộc đời vui đã nửa phần vui này”
- Dù đã trải qua hai trăm năm, cuộc sống của đất nước và con người đã có nhiều thay đổi, nhưng niềm vui vẫn chưa trọn vẹn: một phần đất nước (miền Nam) vẫn còn chìm trong khói lửa của chiến tranh và tệ nạn xã hội
→ Miền Bắc có niềm vui nhưng Tố Hữu không quên nỗi đau của nhân dân miền Nam
- Nghĩ về Nguyễn Du, Tố Hữu càng hiểu biết và thấu hiểu tâm hồn nhân ái của thi hào. Đó cũng là tâm hồn của dân tộc và đất nước chúng ta
6. Phần thơ 6
“Tiếng thơ… lắng đọng trong lòng
Nghe như hòa quyện với hương sắc bốn phương
… Tiếng yêu thương như tiếng mẹ ru con…”
- Tố Hữu đã sử dụng một cách khéo léo các so sánh để thể hiện lòng kính trọng sâu sắc và tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du:
+ Tiếng thơ của Nguyễn Du lan tỏa sức mạnh, lưu truyền khắp nơi, làm rung động lòng người bởi tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà thơ
+ Lời thơ của Nguyễn Du cũng chính là tiếng nói của non nước, của tổ tiên được truyền bá qua hàng ngàn năm
+ Âm điệu của thơ Nguyễn Du như giai điệu ngọt ngào, tràn đầy cảm xúc, sâu lắng như tiếng ru của mẹ
“Hỡi người xưa dấu ấn
Khúc vui xin hãy trở lại cùng ta”
- Từ kí ức về quá khứ, Tố Hữu gọi lên tiếng mời người xưa quay về, cùng nhau hát khúc vui chung
→ Điều này thể hiện sự chia sẻ và đồng cảm sâu sắc của nhà thơ ngày nay đối với quá khứ
7. Khổ thơ cuối cùng
- Thơ của Nguyễn Du được Tố Hữu tái hiện, vang lên trong cuộc chiến chống đế quốc Mỹ
- Cảm xúc của nhà thơ như một dòng chảy ngược về quá khứ, hồi ức sôi động trong bối cảnh quân dân cùng nhau chiến đấu ngay trên đất quê của thi hào Nguyễn Du
- Âm thanh của trống trận trầm bổng và xúc động, như đưa Tố Hữu và người đọc rời khỏi tâm trạng bâng khuâng để chìm vào không khí của thời đại mới
8. Kết luận
- “Kính gửi cụ Nguyễn Du” đã phản ánh cách tiếp nhận của Tố Hữu về quá khứ, đồng thời kết nối tư tưởng của cha ông với tinh thần của thời đại hiện tại. Điều này phản ánh tinh thần của dân tộc trong cuộc chiến tranh chống Mỹ để đạt được độc lập
- Tố Hữu đã thành công trong việc sử dụng thể thơ lục bát; linh hoạt trong việc sử dụng từ ngữ cổ và tập Kiều; âm điệu thơ truyền cảm, sâu lắng
Sơ đồ tư duy Tác phẩm Kính gửi cụ Nguyễn Du
