Thuật ngữ thông dụng

Thuật ngữ thông dụng hay từ ngữ thông dụng là một dạng phương ngữ không chính thức trong ngôn ngữ, thường được sử dụng trong giao tiếp hàng ngày bởi một nhóm người cụ thể. Thuật ngữ thông dụng phổ biến trong hội thoại nói nhưng ít được sử dụng trong văn bản chính thức. Nó thường xuất hiện để che giấu nghĩa thật mà chỉ người trong nhóm mới hiểu. Những từ này không mang nghĩa đen mà thường có ý nghĩa tượng trưng, ẩn dụ.

Nguồn gốc

Theo sự tiến hóa của ngôn ngữ, từ ngữ thông dụng mới liên tục xuất hiện. Tuy nhiên, vì chỉ được sử dụng trong một nhóm nhỏ nên khi một từ trở nên phổ biến, nó thường bị thay thế bằng từ mới. Không giống như các từ như 'Chí Phèo' hay 'sư hổ mang' (do cá nhân sáng tạo) mà không bị thay đổi theo thời gian, nhiều từ mới chỉ xuất hiện trong vài năm gần đây. Một số từ mới được sử dụng trong các nhóm như học sinh, sinh viên, hoặc dân lao động, và thường mang nghĩa tục tĩu.

Một phần đáng kể các từ ngữ thông dụng trên các phương tiện truyền thông được hình thành từ việc vay mượn từ. Các phương tiện truyền thông phản ánh những thay đổi trong ngôn ngữ, và việc vay mượn từ vựng từ báo chí cũng phản ánh sự vay mượn trong đời sống thực. Khác với việc vay mượn trong lĩnh vực học thuật, từ ngữ thông dụng trên phương tiện truyền thông thường bắt đầu từ khẩu ngữ và sau đó được đưa vào báo chí hoặc các phương tiện khác. Giới trẻ và người Việt sử dụng từ ngữ thông dụng do ảnh hưởng của các yếu tố văn hóa, lịch sử, và xã hội.

Cách sử dụng

Văn học

Thông thường, tiếng lóng chủ yếu xuất hiện trong giao tiếp bằng lời nói và ít khi xuất hiện trong văn bản viết, đặc biệt là những văn bản trang trọng, nơi mà tiếng lóng thường được tránh. Trong văn học, tiếng lóng thường xuất hiện một cách gián tiếp qua các đoạn đối thoại của nhân vật, chẳng hạn như trong tác phẩm Bỉ vỏ của Nguyên Hồng. Mặc dù vậy, tiếng lóng lại được sử dụng khá phổ biến trong các hoạt động tình báo và gián điệp, với mục đích che giấu nghĩa và chỉ những người am hiểu mới có thể hiểu được (như trong kỹ năng giải mã của Sherlock Holmes trong các tác phẩm của Arthur Conan Doyle).

Xã hội

Tiếng lóng thường gắn liền với các nhóm xã hội cụ thể. Nói cách khác, sự phát triển của tiếng lóng luôn đi kèm với sự hình thành và phát triển của nhóm xã hội đã sáng tạo và sử dụng nó. Mỗi nhóm xã hội thường tạo ra một loại ngôn ngữ riêng, đó là tiếng lóng, nhằm bảo vệ và giữ bí mật thông tin. Do đó, mỗi loại tiếng lóng đều phản ánh đặc trưng văn hóa của nhóm xã hội đó: nhóm nào thì sẽ có tiếng lóng đặc trưng cho văn hóa của nhóm đó. Cần lưu ý rằng các dữ liệu khảo sát chủ yếu đến từ phương tiện truyền thông đại chúng, nơi ngôn ngữ thường được biên tập và trau chuốt hơn, và những từ ngữ thô tục cũng thường bị hạn chế.

Hơn nữa, đối tượng chính sử dụng và tiếp nhận thông tin từ các phương tiện truyền thông chủ yếu là giới trẻ. Đây chính là lý do tại sao từ lóng của học sinh và sinh viên lại phổ biến đến vậy, chiếm tỷ lệ gần như tuyệt đối trong các kết quả khảo sát. Những từ lóng được khảo sát chủ yếu xoay quanh các chủ đề như: học tập, thi cử, kiểm tra; đánh giá trí tuệ và tính cách; tình bạn và tình yêu tuổi học trò…

• Tiếng lóng trong tiếng Việt
• Ẩn dụ
• Phương ngữ
• Tiếng lóng trên Internet

Các liên kết ngoài

• Tài liệu liên quan đến Tiếng lóng tại Wikimedia Commons
• Tiếng lóng tại Từ điển bách khoa Việt Nam
• Slang (ngôn ngữ học) tại Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)