Theo truyền thống của người Việt từ xa xưa, trước khi diễn ra đám cưới, việc tổ chức đám hỏi là không thể thiếu. Một trong những phần quan trọng nhất của đám hỏi chính là mâm quả cưới, được xem là một phần không thể thiếu trong nghi thức cưới hỏi.
►Xem ngày cưới, xem tuổi kết hôn đại cát đại lợi |
Trước khi tổ chức đám hỏi, hai gia đình trai và gái thường gặp nhau, thống nhất về số lượng mâm lễ và các vật phẩm theo yêu cầu của gia đình gái. Trong ngày của sự kiện này, mâm quả sẽ được gia đình trai chuẩn bị kỹ lưỡng và mang đến cho gia đình gái. Đội ngũ bê tráp của gia đình trai sẽ trao lễ vật cho đội bê tráp của gia đình gái. Những lễ vật này sẽ được đặt trên bàn thờ tổ tiên của gia đình gái, và sau khi đám hỏi kết thúc, gia đình gái sẽ chia lại một phần lễ vật cho gia đình trai theo truyền thống.
Quy trình trao mâm quả diễn ra như sau:
1. Chuẩn bị: Hai gia đình sẽ thảo luận và đồng ý về số lượng mâm tráp (Thường là số lẻ từ 5 mâm trở lên). Gia đình của chú rể chuẩn bị đội ngũ bê tráp, và gia đình của cô dâu cũng chuẩn bị đội ngũ đỡ tráp. Đúng vào ngày giờ đã sắp xếp, đoàn đại diện từ nhà trai sẽ đến nhà gái mang theo lễ vật.
2. Trao mâm quả: Khi đến thời điểm đã hẹn, gia đình của chú rể sẽ sắp xếp đội hình theo thứ tự trong gia đình, bắt đầu từ ông bà, bố mẹ, chú rể, đội bê tráp và các thành viên khác. Sau khi hai gia đình chào hỏi, đội bê tráp nam sẽ trao mâm quả cho đội đỡ tráp nữ để cùng mang vào nhà. Tiếp theo, đội bê tráp nam và đội bê tráp nữ sẽ trao phong bao lì xì (đã chuẩn bị trước) để trao duyên cho nhau. Phong bao này do hai gia đình tự chuẩn bị.
3. Nhận và mở mâm quả: Sau khi trao mâm quả, hai gia đình sẽ ngồi lại cùng nhau, uống nước và trò chuyện. Trước tiên, gia đình của cô dâu sẽ giới thiệu các đại diện trong buổi lễ. Đáp lại, gia đình của chú rể cũng giới thiệu các đại diện của mình. Đại diện từ gia đình của chú rể sẽ phát biểu lý do. Đại diện từ gia đình của cô dâu sẽ đứng lên cảm ơn, chấp nhận mâm quả từ gia đình của chú rể. Mẹ của chú rể và mẹ của cô dâu sẽ cùng mở mâm quả.
5. Lễ thắp hương gia tiên của cô dâu: Sau khi cô dâu ra mắt, mẹ của cô dâu sẽ lấy một số vật phẩm và lễ đen từ mâm ngũ quả (bao gồm cả phong bao lì xì chứa tiền của nhà gái thách cưới nhà trai) để mang lên bàn thờ thắp hương cúng ông bà, tổ tiên. Bố mẹ của cô dâu sẽ dẫn cô dâu và chú rể lên thắp hương trên bàn thờ của gia đình cô dâu.
6. Thảo luận về đám cưới: Sau khi cúng ông bà tổ tiên hoàn thành, bố mẹ hai gia đình sẽ thống nhất về ngày giờ đón dâu và tổ chức đám cưới. Trong thời gian đó, cô dâu và chú rể sẽ mời quan khách và chụp ảnh lưu niệm cùng mọi người trong buổi lễ đám hỏi.
7. Trả lại mâm quả: Gia đình của cô dâu sẽ chia lại đồ và trả lại các mâm tráp cho gia đình của chú rể. Lưu ý rằng, khi chia lại đồ và trả lại mâm quả, không được sử dụng kéo cắt mà phải xé bằng tay, số lượng mâm tráp phải là số chẵn (thường là 10 mâm tráp) và khi trả lại mâm quả, phải để nắp lên, không được đậy lại. Sau khi nhận đồ lại và trả lại mâm quả, gia đình của chú rể sẽ xin phép ra về.